Το Αϊέλο ντε Μαλφερίτ είναι μια μικρή πόλη στα περίχωρα της Βαλένθια, στην Ισπανία. Ανεργία και κρίση έχουν κάνει και εδώ δύσκολη τη ζωή των κατοίκων. Κανένας δεν θα γνώριζε την ύπαρξή του αν το Αϊέλο ντε Μαλφερίτ δεν θεωρούνταν από πολλούς Ισπανούς η πατρίδα του πιο διάσημου αναψυκτικού στον κόσμο. Οπως ισχυρίζονται, από αυτή τη γωνιά της Ιβηρικής ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1880 η αυθεντική συνταγή της Coca-Cola για το μεγάλο της ταξίδι, αρχικά στις ΗΠΑ και κατόπιν στην υπόλοιπη υφήλιο.
Πούλμαν με επισκέπτες από όλη την Ισπανία συρρέουν στο εργοστάσιο Aielo Fabrica de Licores για να γευθούν τη θεωρούμενη πρώιμη μορφή της Coca-Cola, ονόματι Nuez de Kola-Coca, που παρασκευάστηκε για πρώτη φορά πριν από 130 χρόνια.
Οι τρεις ισπανοί επιχειρηματίες που ίδρυσαν το εργοστάσιο, ο Μπαουτίστα Απαρίτσι, ο Ρικάρντο Σανθ και ο Ενρίκε Ορτίθ, αρχικά έφτιαχναν μια σειρά από περίτεχνα κοκτέιλ-αφεψήματα με εξωτικούς τίτλους, όπως Perfecto Amor (Τέλεια Αγάπη) και Placer de Damas (Γυναικεία Ευχαρίστηση). Ωσπου βρήκαν τη συνταγή για ένα εξαιρετικά γλυκό και δροσιστικό ποτό, έναν συνδυασμό από φύλλα περουβιανής κόκας και φρούτων του αφρικάνικου δέντρου καρυδιών κόλα. Ο Απαρίτσι πήρε το 1885 την Kola-Coca και την παρουσίασε στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και, όλως τυχαίως, έναν χρόνο μετά ο αμερικανός φαρμακοποιός Τζον Πέμπερτον παρασκεύασε και διένειμε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα ως Coca-Cola.
«Το αρχικό προϊόν πήρε πάνω από 20 χρυσά μετάλλια και 10 τιμητικά διπλώματα» λέει ο Χουάν Μικό, ιδιοκτήτης του εργοστασίου από το 1971, δείχνοντας ταυτόχρονα τον τοίχο του γραφείου του όπου κρέμονται τα βραβεία της εταιρείας από το Μιλάνο το 1881, το Σικάγο το 1883, το Λονδίνο το 1889 και το Παρίσι το 1900. «Η αυθεντική συνταγή της Coca-Cola εφευρέθηκε σε αυτό εδώ το εργοστάσιο» συνεχίζει ο 74χρονος, προσθέτοντας ότι η αντιγραφή της από τον Πέμπερτον συνέβη επειδή «εκείνο τον καιρό ήταν πανεύκολο να αντιγραφεί μια συνταγή, δεν υπήρχαν πατέντες, ούτε διπλώματα ευρεσιτεχνίας». Η ισπανική Kola-Coca έλαβε πατέντα μάλλον αργά, το 1903, σε μια εποχή που η Coca-Cola στις ΗΠΑ είχε ήδη αρχίσει να πουλιέται σαν… ζεστό ψωμάκι.
Ακριβώς μισόν αιώνα μετά ήρθε η ώρα να συναντηθούν οι δύο Κόκα Κόλες: όταν η αμερικανική εταιρεία αποφάσισε να μπει στην ισπανική αγορά το 1953, δεν μπορούσε να αγνοήσει το μικρό εργοστάσιο στο Αϊέλο ντε Μαλφερίτ. Οι αμερικανοί επιχειρηματίες επισκέφθηκαν τον τότε ιδιοκτήτη του, Χοακίν Χουάν Σαντσίς, προσφέροντάς του 200.000 ευρώ –ένα τεράστιο ποσό για τα δεδομένα της εποχής εκείνης –για να πάρουν τα δικαιώματα του ονόματος, ενώ στην ισπανική φίρμα επετράπη να παρασκευάζει και αυτή ένα αντίστοιχο ποτό, αλλά μόνο ως αλκοολούχο, ώστε να μην μπερδεύεται με το δροσιστικό αμερικανικό αφέψημα. Η απάντηση ήταν ένα περήφανο «Οχι».
Καθώς ο αμερικανικός κολοσσός γιόρτασε πριν από δύο χρόνια τα 125 έτη ύπαρξής του, ο Μικό είναι εύλογο να είναι ελαφρά δυσαρεστημένος: «Αν είχαμε ένα μικρό ποσοστό των μετοχών της από τότε, σήμερα θα ήμασταν εκατομμυριούχοι» σημειώνει, επισημαίνοντας: «Η δουλειά παρασκευής ποτών πλέον είναι πολύ δύσκολη. Οι παραδοσιακές, οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν κλείσει». Το εργοστάσιο Aielo Fabrica de Licores από 40 υπαλλήλους που είχε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, πλέον μετράει μόλις τέσσερις και οι προοπτικές κάθε άλλο παρά ευοίωνες δείχνουν.
Ο ίδιος ο Μικό εργάζεται και ως αγρότης για να βγάλει τα προς το ζην, ενώ το Αϊέλο ντε Μαλφερίτ παρακμάζει όλο και περισσότερο, μαζί με το εργοστάσιο: στην κωμόπολη διαμένουν μόνιμα ελάχιστοι Ισπανοί, ως επί το πλείστον ηλικιωμένοι, με τους νέους να έχουν μετακινηθεί προς τη Βαλένθια. «Θα συνεχίσω να λειτουργώ το εργοστάσιο όσο αντέχω ακόμη, τέσσερα-πέντε χρόνια, και μετά θα παραδώσω τη σκυτάλη στον γιο μου Χοσέ Χουάν» καταλήγει ο Μικό.
HeliosPlus
