«Ich bin ein Berliner»… Μισός αιώνας κλείνει, ακριβώς σήμερα, από την ημέρα που ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι εκφώνησε την ομιλία στο Βερολίνο, και είπε την περίφημη φράση «Είμαι ένας Βερολινέζος». Στις 26 Ιουνίου του 1963, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, οι 200.000 άνθρωποι που τον άκουσαν παραληρούσαν από ενθουσιασμό.
Φωτογραφίες της εποχής δείχνουν τις εκδηλώσεις λατρείας από το πλήθος. Εργάτες διαγκωνίζονταν για να δουν από τα παράθυρα τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Αστυνομία και άνδρες της ασφαλείας του απομάκρυναν τον κόσμο, σηκώνοντας στα χέρια γυναίκες και παιδιά. Τα μπαλκόνια βούλιαζαν από το βάρος όσων ήθελαν να επευφημήσουν τον JFK.
Ο Τζον Κένεντι επισκέφθηκε την Ευρώπη, στο αποκορύφωμα της δημοτικότητάς του, σε μια καλά οργανωμένη επιχείρηση γοητείας. Πουθενά δεν τον υποδέχθηκαν με τέτοιον ενθουσιασμό όσο στο Δυτικό Βερολίνο.
Μίλησε στα σκαλιά του Δημαρχείου του Βερολίνου, μόλις μερικά μέτρα μακριά από το Τείχος, το οποίο είχε χτίσει η Ανατολική Γερμανία 22 μήνες νωρίτερα.
Κατήγγειλε το κομμουνιστικό καθεστώς και δείχνοντας το Τείχος είπε το «Ως ελεύθερος άνθρωπος, είμαι ένας Βερολινέζος».
Είναι η φράση που έμεινε ιστορική, πλάι στο όνομά του, μαζί με το απόσπασμα από την ομιλία του 1960, όταν στην τελετή της ορκωμοσίας του στην προεδρία των ΗΠΑ είπε: «Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου».
Σε εκείνη την επίσκεψη ο Κένεντι έκανε πολλά για να εκφράσει τη συμπαράστασή του στους αποκλεισμένους Βερολινέζους. Το 1963 η πόλη ήταν χωρισμένη στα δύο. Η μισή ήταν προπύργιο της Δυτικής Ευρώπης, περίκλειστη από το Τείχος και περικυκλωμένη από την κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία.
Οι κάτοικοι είχαν λόγους να φοβούνται ότι οι δυτικές δυνάμεις μπορεί να αποφάσιζαν ότι το κόστος της διατήρησης και της άμυνας αυτού του θυλάκου ήταν πολύ υψηλό για να συνεχίσουν να τον στηρίζουν.
Ο Κένεντι ήλπιζε να τους εμψυχώσει και να ανυψώσει το ηθικό του κόσμου, δείχνοντας ότι η Αμερική είναι στο πλευρό του Δυτικού Βερολίνου. Ηθελε επίσης να κινητοποιήσει άλλες χώρες να συμπήξουν κοινό μέτωπο κατά του κομμουνισμού.
Τον Ιούνιο του 1963 οι σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία ήταν ίσως χειρότερες από ποτέ, λόγω της κρίσης με τους πυραύλους της Κούβας. Την ίδια εποχή οι Γερμανοί ήταν ένα έθνος ηττημένο και χωρισμένο στα δύο, σχεδόν δύο δεκαετίες μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η επίσκεψη του αμερικανού προέδρου έδωσε αίγλη και θάρρος στο Δυτικό Βερολίνο.
Αν και ο Κένεντι δολοφονήθηκε πέντε μήνες αργότερα, οι ΗΠΑ συνέχισαν να υποστηρίζουν το Δυτικό Βερολίνο για τα επόμενα 26 χρόνια, ως την πτώση του Τείχους.
Λίγο πριν από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, ένας άλλος πρόεδρος των ΗΠΑ πήγε στο Δυτικό Βερολίνο.
Μιλώντας εκεί, ο Ρόναλντ Ρίγκαν ζήτησε από τη Μόσχα να αποδείξει ότι η περεστρόικα ήταν αληθινή λέγοντας: «Κύριε Γκορμπατσόφ, γκρεμίστε αυτό το Τείχος».
Μετά την ενοποίηση της Γερμανίας ο τότε καγκελάριος Χέλμουτ Κολ και ακόμη ένας πρόεδρος των ΗΠΑ περπάτησαν μπροστά από την Πύλη του Βρανδεμβούργου. Το Σιδηρούν Παραπέτασμα δεν χώριζε πια την Ευρώπη.
«Τίποτε δεν μπορεί να μας σταματήσει. Ολα είναι δυνατά. Το Βερολίνο είναι ελεύθερο» είπε σε εκείνη την ομιλία, το 1994, ο Μπιλ Κλίντον.
Ακολουθώντας τα βήματά τους, ιδίως του Κένεντι, ο Μπαράκ Ομπάμα επισκέφθηκε την περασμένη εβδομάδα το Βερολίνο και εκφώνησε τη δική του ομιλία στην Πύλη του Βρανδεμβούργου.
Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ κάλεσε όποιον αμφισβητεί ότι η σημερινή γενιά έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα να επισκεφθεί το Βερολίνο και να δει τους ανθρώπους οι οποίοι «αψήφησαν το Τείχος, τα συρματοπλέγματα, τα όπλα και τις νάρκες» για να φθάσουν στην ελευθερία.
«Το Τείχος ανήκει στην Ιστορία. Εχουμε όμως κι εμείς χρέος να γράψουμε Ιστορία. Αυτό είναι το πνεύμα του Βερολίνου» είπε ο Ομπάμα, σε μια ομιλία που την υποδέχθηκε χλιαρά ο διεθνής Τύπος. Οι καιροί έχουν αλλάξει, αλλά η σύγκριση με τα λόγια του Κένεντι είναι συντριπτική.
HeliosPlus
