Ο Σωτήρης Χαντάντ ήταν ένας απλός κληρικός που υπηρετούσε τον Χριστιανισμό στη Συρία. Τον περασμένο Οκτώβριο και στα 43 του χρόνια το νήμα της ζωής του κόπηκε βίαια όταν προσπαθούσε να απελευθερώσει ένα από τα πνευματικά του παιδιά, έναν 35χρονο γιατρό, θύμα των ανταρτικών ομάδων. Τα λύτρα που απαιτήθηκαν παραδόθηκαν, ο γιατρός απελευθερώθηκε, όμως ο πατέρας Σωτήριος δολοφονήθηκε. Η εκτέλεση του ιερέα σκόρπισε τρόμο και ενέτεινε το κύμα φυγής στους χριστιανούς στη Μέση Ανατολή από τις εστίες τους, δεν έδειξε όμως αρκετή για να κρούσει και τον κώδωνα του κινδύνου στη χριστιανική Δύση για το παρόν και το μέλλον των ομοθρήσκων τους που ζουν στις εσχατιές της Ευρώπης και στις απαρχές της Ασίας και γίνονται πρόσφυγες, συχνά χωρίς ποιμένες. Σήμερα, η παγκόσμια χριστιανική κοινότητα συγκλονίζεται από την απαγωγή δύο επίλεκτων στελεχών της στη Συρία, του Ελληνορθόδοξου Μητροπολίτη Χαλεπίου κ. Παύλου, κατά σάρκα αδελφού του Πατριάρχη Αντιοχείας κ. Ιωάννη, και του Συροΐακωβίτη κ. Γιοχάνα Ιμπραήμ.

Από την περασμένη Τρίτη –και ως αργά την Παρασκευή –οι κκ. Παύλος και Γιοχάνα Ιμπραήμ αγνοούνται και κάθε λεπτό που περνάει φαντάζει δραματικό, παρά τις πληροφορίες που διαρκώς καταφτάνουν ότι επίκειται η απελευθέρωσή τους ή αφέθηκαν και βρίσκονται κάπου ελεύθεροι στην έρημο μεταξύ Συρίας και Τουρκίας. Και αν η εκτέλεση του Σωτήρη Χαντάντ ενέτεινε το κύμα φυγής, αυτές οι απαγωγές για πολλούς στη Δαμασκό μπορεί να αποτελούν το πρελούδιο για μια μεγάλη έξοδο των χριστιανών από τις πατρογονικές τους εστίες, από τις περιοχές όπου κήρυξαν οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος.

Το Χαλέπι, χτισμένο κάπου στα βόρεια της Συρίας και σε απόσταση μόλις 40 χιλιομέτρων από τα σύνορα με την Τουρκία, το Αλέπο, των Αράβων, αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη πόλη μετά την πρωτεύουσα Δαμασκό. Σε αυτή την περιοχή υπηρετούσε από το 2009 ο κ. Παύλος. Με σπουδές στη Θεολογική Σχολή του Μπαλαμάντ και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο κ. Παύλος ανέπτυξε σύντομα πλούσια δράση και έφτασε πριν από μερικούς μήνες να διεκδικήσει τον Πατριαρχικό θρόνο. Η μητροπολιτική του περιφέρεια, εξαιτίας των ιστορικών και πολιτικών αλλαγών, είχε το «μειονέκτημα» να βρίσκεται μεταξύ δύο κρατών οι σχέσεις των οποίων βρέθηκαν πολλές φορές σε εμπόλεμη κατάσταση: της Συρίας όπου βρίσκεται το Χαλέπι και της Αντιόχειας, της ιστορικής έδρας του Πατριαρχείου, η οποία ανήκει σήμερα στην Τουρκία.
Στην Αντιόχεια είχε εγκατασταθεί και ο κ. Παύλος μαζί με εκατοντάδες χριστιανούς του Χαλεπίου τους τελευταίους δύο μήνες, καθώς η κατάσταση στο Χαλέπι ήταν δραματική. Το ίδιο το Μητροπολιτικό του Συμβούλιο με ανακοίνωσή του στις 18 Φεβρουαρίου, όπως αυτή μεταδίδεται από το Πατριαρχείο Ρωσίας, δήλωνε: «Η πόλη καταστράφηκε κατά 20%, το 80% των υποδομών υπέστη ζημιές με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα με την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και πόσιμου νερού. Η Χριστιανική μειονότητα, που δεν εμπλέκεται στη σύγκρουση, υψώνει τη φωνή της υπέρ της ειρήνης και απευθύνει έκκληση προς τις αντιμαχόμενες πλευρές να καθήσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Καίτοι οι Χριστιανοί δεν είναι λιγότερα θύματα της βίας και των κακουχιών του πολέμου. Οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν ήδη εγκαταλείψει το Χαλέπι με προορισμό άλλες πόλεις της Συρίας και του Λιβάνου, ενώ ορισμένοι αναχώρησαν για την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Εν τω μεταξύ, οι άπορες χριστιανικές οικογένειες εξακολουθούν να μένουν στην πόλη. Καταστράφηκαν πολλές οικίες χριστιανών και δημόσια κτίρια, συμπεριλαμβανομένου του Βυζαντινού Ορθόδοξου Χριστιανικού Ναού». Η Ιερά Μητρόπολη Χαλεπίου και Αλεξανδρέττας παρέχει υποστήριξη σε όσες οικογένειες χρειάζονται να αναστυλώσουν τις οικίες τους, καθώς και φάρμακα, τρόφιμα και ενδύματα. Παρά τις προσπάθειες του κ. Παύλου, άνθρωποι που βρίσκονταν πολύ κοντά του εκτιμούν ότι από τις περίπου 75.000 των χριστιανών που ζούσαν στο Χαλέπι σήμερα παραμένουν μόλις 25.000. Στα γύρω χωριά η κατάσταση είναι ακόμη πιο δραματική, καθώς βρίσκονται μέσα στο κέντρο των επιχειρήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες σε ένα ολόκληρο χωριό, το Ζνταίντ, δεν έχει απομείνει ούτε ένας χριστιανός, ενώ καταστράφηκαν ο Ναός, ο ξενώνας και το υπό ανέγερση μοναστήρι που προσπαθούσε να δημιουργήσει ο κ. Παύλος.

Θύματα ακήρυκτου πολέμου
200.000 ξεριζωμένοι
Τον περασμένο Αύγουστο το «Βήμα» είχε αναδείξει το πρόβλημα και σύμφωνα με τις τότε εκτιμήσεις 150.000 χριστιανοί oρθόδοξοι, ρωμαιοκαθολικοί, Αρμένιοι και Συροορθόδοξοι είχαν εγκαταλείψει τις εστίες τους. Σήμερα ο αριθμός αυτός φαίνεται πως φτάνει τις 200.000 και μετά τις απαγωγές των δύο ιεραρχών όλοι πιστεύουν ότι το κύμα φυγής θα ενταθεί. Στην περιφέρεια της Δαμασκού σε τέσσερα χωριά –το Αρμπίν, την Νταράγια, το Ζαμπαντάνι και τη Χαράστα -, οι εκατοντάδες χριστιανοί κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους. Ναοί και σχολεία καταστράφηκαν. Η Χομς, όπου ζούσαν 200.000 – 250.000 χριστιανοί, και η Νταραά, μια πόλη κοντά στην Ιορδανία, όπου ζούσαν 15.000 χριστιανοί, έχουν σχεδόν εγκαταλειφθεί.
Οι περισσότεροι, τονίζουν στελέχη του Πατριαρχείου Αντιοχείας, μετακινήθηκαν στη Λατάκια, την Ταρτούς και τον Λίβανο, ενώ όσοι είχαν συγγενείς στο εξωτερικό έχουν καταφύγει σε αυτούς και ιδιαίτερα στη Σουηδία, στον Καναδά και στις χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής όπου ζουν χιλιάδες άραβες χριστιανοί. Από τη Συρία όμως έχουν φύγει και όλοι οι χριστιανοί του Ιράκ που είχαν καταφύγει εκεί και πίστευαν ότι μπορούσαν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους κοντά στην πατρίδα τους. «Τα δεινά στο Ιράκ ήταν απίστευτα και η ανακούφιση στη Συρία μεγάλη. Παρ’ όλο που ζούσα με τον φόβο και είχα απειληθεί πολλές φορές, δεν ήθελα να φύγω. Ομως έκαψαν το κατάστημά μου και το αυτοκίνητο του άνδρα μου που εργαζόταν ως οδηγός και έτσι αφήσαμε τα πάντα πίσω μας και καταφύγαμε στη Δαμασκό» έλεγε μια χριστιανή στα τέλη της δεκαετίας του 2000 σε στελέχη του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών θέλοντας να περιγράψει τις καταστάσεις που έζησε στο γειτονικό Ιράκ. Σήμερα ακόμη και εκείνοι οι «μπαρουτοκαπνισμένοι» χριστιανοί εγκατέλειψαν τη Συρία και η γυναίκα εκείνη ίσως να προσπαθεί μέσα από τις στάχτες να ξανασώσει τη ζωή της!
Θρησκευτική κάθαρση

«Πέλεκυς» στους προσήλυτους

Σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο οι μουσουλμάνοι που ασπάζονται τον χριστιανισμό κατά κανόνα αντιμετωπίζουν βαριές ποινικές κυρώσεις. Στη Σαουδική Αραβία και στο Ιράν τιμωρούνται με θάνατο, ενώ στο Μπαχρέιν, στην Ιορδανία, στο Κουβέιτ, στο Κατάρ και στο Ομάν με δήμευση της περιουσίας τους, φυλάκιση, ακόμη και βασανιστήρια.
Δύο εξαιρέσεις: Ιορδανία και Λίβανος

Οι μόνες χώρες της Μέσης Ανατολής όπου η χριστιανική μειονότητα «αγκαλιάζεται» και θεσμικά είναι η Ιορδανία και ο Λίβανος. Στον Λίβανο το Σύνταγμα μάλιστα ορίζει ότι ο πρόεδρος οφείλει να είναι χριστιανός, ο πρωθυπουργός σουνίτης και ο πρόεδρος της Βουλής σιίτης. Στην Ιορδανία εννέα από τις 110 βουλευτικές έδρες προορίζονται αποκλειστικά για χριστιανούς.

Τουρκία: μόλις το 0,2%
Οι χριστιανοί της Μέσης Ανατολής, αν και δεν αποτελούν «ξένο σώμα», υποφέρουν από διακρίσεις ακόμη και στις πλέον προοδευτικές κοινωνίες και εμφανίζουν σταθερά μειωτικές τάσεις. Ακόμη και στην Τουρκία των 75 εκατομμυρίων, όπου το χριστιανικό στοιχείο ήκμαζε επί αιώνες, τώρα αντιστοιχεί μόλις στο 0,2% του γενικού πληθυσμού.

Νίνα Σέα: Πλήγμα στη μετριοπάθεια και στην πρόοδο
Διευθύντρια του Κέντρου για τη Θρησκευτική Ελευθερία του Ινστιτούτου Χάντσον

H Αμερικανίδα Νίνα Σέα, δικηγόρος ειδικευμένη σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διευθύντρια του Κέντρου για τη Θρησκευτική Ελευθερία του Ινστιτούτου Χάντσον, μιλάει στο «Βήμα» από την Ουάσιγκτον και τονίζει ότι η θρησκευτική πολυμορφία στη Μέση Ανατολή κινδυνεύει.

Είναι είδος υπό «εξαφάνιση» ο χριστιανισμός στη Μέση Ανατολή;
«Ο κύκλος των διώξεων και των μαζικών εξόδων μοιάζει να επιταχύνεται. Μόνο οι κόπτες ξεπερνούν τα οκτώ εκατομμύρια και δεν θα μπορέσουν όλοι να μεταναστεύσουν. Οσοι όμως μείνουν θα υποφέρουν βαθύτατα. Στην Αίγυπτο μοναδική ελπίδα των χριστιανών είναι η επιρροή της διεθνούς κοινότητας από την οποία εξαρτάται το ισλαμικό καθεστώς για την παροχή χρηματοπιστωτικής βοήθειας. Στη Συρία, μάλλον αναπόφευκτα, όταν θα κατακάτσει η σκόνη των συγκρούσεων, οι χριστιανοί θα έχουν σχεδόν εξαλειφθεί. Είναι τραγωδία για τον χριστιανισμό αλλά και μελλοντικό γεωπολιτικό πρόβλημα για τη Δύση, γιατί οι χριστιανοί πάντοτε συνέβαλλαν στη μετριοπάθεια, στην πρόοδο και στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Πώς έχει επιδράσει η Αραβική Ανοιξη στη ζωή των χριστιανών της περιοχής;
«Η Αραβική Ανοιξη έδωσε εξουσία στους ισλαμιστές της Αιγύπτου και της Συρίας, που μαζί με το Ιράκ και τον Λίβανο συγκεντρώνουν τους περισσότερους χριστιανούς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ολοένα και περισσότερες επιθέσεις εναντίον τους, αδυναμία των δυνάμεων ασφαλείας να τους προστατεύσουν και αυξανόμενη επιβολή του ισλαμικού νόμου που τους στερεί θρησκευτικές ελευθερίες αλλά και βασικά δικαιώματα. Την τελευταία διετία χιλιάδες χριστιανοί έχουν εγκαταλείψει τη Συρία και την Αίγυπτο και, σε συνδυασμό με ό,τι συμβαίνει στο Ιράκ, βλέπουμε να εκτυλίσσεται ένα είδος θρησκευτικής κάθαρσης που μπορεί να σημάνει το τέλος για έναν αξιοσημείωτο αριθμό γηγενών χριστιανών αλλά και άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ