Και τώρα; Με τέτοιο αποτέλεσμα στις κάλπες, που δεν δίνει πλειοψηφία σε κανέναν, πώς θα σχηματιστεί κυβέρνηση στην Ιταλία; Οι τρεις ειδικοί που μίλησαν στο ΒΗΜΑ συμφωνούν ότι το κλειδί για τις εξελίξεις το κρατάει ο Μπέπε Γκρίλο, ο λαϊκιστής τηλε-σταρ κωμικός που κέρδισε το 25% των ψήφων.
Θεωρούν απίθανο το ενδεχόμενο ενός μεγάλου συνασπισμού ανάμεσα στο κεντρο-αριστερό PD του Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι, και στο κεντροδεξιού PdL του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Και λένε ότι, σε κάθε περίπτωση, η νέα κυβέρνηση θα είναι προσωρινή: δεν της δίνουν περισσότερο από έναν χρόνο ζωής.
«Το πιο πιθανό σενάριο, αυτή τη στιγμή, είναι ο σχηματισμός προσωρινής κυβέρνησης μειοψηφίας υπό τον Μπερσάνι (έχουν υπάρξει αρκετές τέτοιες στην μεταπολεμική Ιταλία), με περιορισμένη και κατά περίπτωση στήριξη από τον Γκρίλο, επί συγκεκριμένων και συμφωνημένων μέτρων: συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, αλλαγές στον εκλογικό νόμο, κάποια οικονομικά και δημοσιονομικά μέτρα», μας λέει ο Μάρκο Μαράφι, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο του Μιλάνου.
«Κατά την γνώμη μου, ένας «μεγάλος συνασπισμός» Μπερσάνι –Μπερλουσκόνι (και πιθανώς Μόντι) υπό έναν υπερκομματικό πρωθυπουργό (το όνομα του πρώην πρωθυπουργού Τζουλιάνο Αμάτο ακούγεται πολύ για αυτόν τον ρόλο) είναι ένα πολύ απίθανο ενδεχόμενο. Ο μόνος που το θέλει είναι ο Μπερλουσκόνι, που έχοντας χάσει το 50% των ψήφων (και ακόμη περισσότερους βουλευτές) σε σχέση με το 2008, είναι με την πλάτη στον τοίχο και προσπαθεί να επιστρέψει στο προσκήνιο.
Για τον Μπερσάνι, αντιθέτως, θα ήταν μια πολιτική αυτοκτονία: η απόλυτη επιβεβαίωση, ακόμη και στα μάτια μεγάλου μέρους των δικών του ψηφοφόρων, ότι επιστρέφουμε στον παλαιοκομματισμό, και ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει», καταλήγει ο Μαράφι.
«Το πιο πιθανό; Να παρουσιάσει ο Μπερσάνι ένα πρόγραμμα που θα είναι πολύ ελκυστικό για τους βουλευτές και τους γερουσιαστές του Γκρίλο (και που δεν θα αρέσει καθόλου στον Μπερλουσκόνι). Θα περιλαμβάνει νόμο για την σύγκρουση συμφερόντων, για την μείωση του αριθμού των βουλευτών, και κάποια άλλα μέτρα με τα οποία θα συμφωνούν οι «Grillini». Τι θα αποφασίσει ο ίδιος ο Γκρίλο παραμένει, προς το παρόν, μυστήριο.
Αυτό που μπορώ να πω με κάποια βεβαιότητα είναι ότι μια συμμαχία Μπερσάνι –Μπερλουσκόνι είναι εξαιρετικά απίθανη. Οσο για τον Μάριο Μόντι (σσ τον τεχνοκράτη απερχόμενο πρωθυπουργό), έχει βρεθεί στο περιθώριο, και μάλλον θα στηρίξει όποια κυβέρνηση θα μπορεί να εγγυηθεί κάποια σταθερότητα», λέει στο ΒΗΜΑ ο Φάμπιο Φρανκίνο, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Μιλάνο.
«Ο Μπερσάνι μάλλον θα αναζητήσει στήριξη από το Κίνημα 5 Αστέρων του Γκρίλο, παρά από τον κεντρο-δεξιό συνασπισμό του Μπερλουσκόνι», μας λέει και ο Ερικ Τζόουνς, καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών και διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
«Για να τα καταφέρει, θα πρέπει να υιοθετήσει τουλάχιστον ένα μέρος του προγράμματος του Γκρίλο, όπως η εγγύηση να μην μειωθεί άλλο το εισόδημα των νοικοκυριών, με χαλάρωση των μέτρων της λιτότητας. Αλλά για να συμβεί αυτό θα χρειαστεί στήριξη από την Ευρώπη. Η Γαλλία έχει επίσης ανάγκη από μια πιο χαλαρή πολιτική λιτότητας –εκεί ο Μπερσάνι θα βρει έναν πρόθυμο σύμμαχο. Όλα θα εξαρτηθούν από το αν θα κάνει κάποιες παραχωρήσεις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αναταραχή στις αγορές ομολόγων δεν βλέπουμε προς το παρόν. Μπορεί να υπάρξει αργότερα, αν αποδειχθεί αδύνατη μια συμφωνία του Μπερσάνι με τον Γκρίλο».
