David M. Halbfinger/ΤΟ ΒΗΜΑ –ΤΗΕ ΝΕW YORK TIMES
Κουβαλούσε μια μαύρη τσάντα στην τάξη των αγγλικών και καθόταν κοντά στη πόρτα για να μπορεί εύκολα να μπαίνει και να βγαίνει. Όταν τον φώναζαν να πει μάθημα, ήταν έξυπνος, αλλά νευρικός και αμήχανος, φτύνοντας τις λέξεις, αφού γι’ αυτόν το να μιλήσει κανονικά ήταν εξαιρετικά επώδυνο.
Χλωμός, ψηλός και λιπόσαρκος, ο Ανταμ Λάντζα περπατούσε μέσα στο σχολείο στο Νιούταουν του Κονέτικατ με τα χέρια του κολλημένα στα πλευρά του και τα στυλό στη τσέπη του κοντομάνικου, ανοικτού πουκαμίσου: έτσι τον θυμούνται οι συμμαθητές του.
Εκανε τα πάντα για να αποφύγει την προσοχή των άλλων. Εκτός από την Παρασκευή. Οι αρχές λένε πως ο 20χρονος Λάντζα, φορώντας εξοπλισμό μάχης, ήταν ο δράστης της πιο θανατηφόρας σχολικής σφαγής στην ιστορία των ΗΠΑ. Σκότωσε 20 παιδιά και έξι ενήλικες στο δημοτικό σχολείο που εργαζόταν η μητέρα του, είπαν. Κατόπιν, έστρεψε το όπλο στον εαυτό του. Νωρίτερα, η αστυνομία είπε πως είχε σκοτώσει την μητέρα του.
Στη σύντομη εφηβεία του, ο Λάντζα είχε αφήσει λίγα ίχνη, ηλεκτρονικά ή άλλα. Δεν είχε σελίδα στο Facebook, αντίθετα με τον μεγαλύτερο αδελφό του, τον 24χρονο Ράιαν, κάτοικο του Χόμποκεν, στο Νιου Τζέρσι, ο οποίος για πολλές ώρες την Παρασκευή είχε θεωρηθεί, λανθασμένα, αυτός ως ο δράστης του μακελειού.
Ο Ανταμ Λάντζα δεν εμφανίστηκε καν στην επετηρίδα του σχολείου, τη χρονιά που αποφοίτησε, το 2010. Το μέρος που ήταν φυλαγμένο γι’ αυτό έγραφε «ντρέπεται την φωτογραφική μηχανή». Άλλοι που αποφοιτήσαν την ίδια χρονιά λένε πως δεν πίστευαν πως είχε τελειώσει το σχολείο.
Ο Ματ Μπάιερ, νυν πρωτοετής στο πανεπιστήμιο του Κονέτικατ, καθώς κι άλλοι συμμαθητές του, τον θυμούνται πόσο άβολα ένιωθε σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
«Οι άλλοι απλώς τον άφηναν να υπάρχει ανάμεσα τους»
Αρκετοί είπαν σε ξεχωριστές συνεντεύξεις πως έπασχε από κάποιου είδους διαταραχή της ανάπτυξης. Κάποιοι τους είχαν πει πως έπασχε από το σύνδρομο Ασπεργκερ, που είναι μια εξελιγμένη μορφή αυτισμού. «Δεν είναι ότι τον πείραζαν οι άλλοι», λέει ο Μπάιερ, «απλώς τον άφηναν να υπάρχει ανάμεσα τους».
Αστυνομικοί είπαν την Παρασκευή πως εξέταζαν το κατά πόσο ο Λάντζα έπασχε από μια τέτοια διαταραχή. Ένας πρώην συμμαθητής που είπε πως είναι εξοικειωμένος με αυτήν, περιέγραψε τον Λάντζα ως «επίπεδο», προσθέτοντας πως «όταν τον κοιτούσες, δεν μπορούσες να διακρίνεις κάποιο συναίσθημα να υπάρχει μέσα στο κεφάλι του».
Άλλοι λένε πως η προφανής αμηχανία του Λάντζα προκαλούσε γέλια σε όσους δεν τον καταλάβαιναν. «Μπορούσες να πεις πως ένιωθε τόσο άβολα όταν ήταν στο επίκεντρο», λέει η Ολίβια ΝτεΒίβο, επίσης φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο του Κονέτικατ. «Πιστεύω πως δεν είχε λάβει την κατάλληλη προσοχή ή βοήθεια. Περνούσε τόσο απαρατήρητος, ώστε οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούσαν πως μπορεί να τρέχει κάτι με αυτόν, πως μπορεί να πρέπει κάποιος να του μιλήσει ή να λάβει ψυχιατρική βοήθεια. Στο λύκειο κανείς δεν έχει το χρόνο να σκεφτεί «γιατί συμπεριφέρεται έτσι αυτός;»»
«Ηθελε να ανατινάξει πράγματα»
Η ΝτεΒίβο θυμάται τον Λάντζα από την έκτη δημοτικού κι έπειτα να μιλάει για εξωγήινους και πως ήθελε να ανατινάξει πράγματα, αλλά θεωρούσε πως αυτές ήταν κλασικές προεφηβικές κουβέντες.
Όταν όμως άκουσε τα νέα της Παρασκευής, η ΝτεΒίβο μίλησε με παιδιά από το Νιούταουν και η άποψη τους ήταν ομόφωνη: «κανείς δεν εξεπλάγην», είπε, «όλοι είπαν πως πάντα έμοιαζε με κάποιον που θα μπορούσε να το κάνει αυτό, γιατί δεν ειχε επαφή ούτε με το σχολείο μας, ούτε με την πόλη. Δεν τον είδα ποτέ μου με κάποιον άλλον. Δεν θυμάμαι ούτε έναν άνθρωπο που να έχει σχέσεις μαζί του», προσθέτει.
Ο Μπάιερ, που καθόταν δίπλα στον Λάντζα στα μαθηματικά, είπε πως ο Λάντζα μετά βίας είχε ψελλίσει λίγες λέξεις όλη τη χρονιά, αλλά είχε πάντα υψηλούς βαθμούς. Είπε πως το ήξερε αυτό, γιατί κρυφοκοίταζε τους βαθμούς του, την ώρα που η δασκάλα τους έδινε πίσω τα διαγωνίσματα τους.
Απαρατήρητος από τους συμμαθητές του, ο Λάντζα πέρασε μια ταραχώδη εφηβεία. Το 2006 ο μεγαλύτερος αδελφός του τελείωσε το λύκειο και πήγε στο πανεπιστήμιο Κινίπιακ του Κονέτικατ, αφήνοντας τον μόνο με τους γονείς του, ο γάμος των οποίων διαλυόταν. Το 2008 χώρισαν μετά από 17 χρόνια, λένε τα δικαστικά έγγραφα. Ο πατέρας του, Πίτερ Λάντζα, διοικητικός υπάλληλος σε λογιστήριο της εταιρείας Τζενεραλ Ελεκτρικ, μετακόμισε στο Στάμφορντ και τον Ιανουάριο του 2011 παντρεύτηκε μια γυναίκα που είναι βιβλιοθηκάριος στο πανεπιστήμιο του Κονέτικατ. Η μητέρα του, Νάνσι, διατηρούσε το σπίτι στο Νιούταουν, μια πλούσια, απομονωμένη περιοχή γεμάτη μεγάλα σπίτια, σχεδόν πέντε μίλια από το δημοτικό σχολείο όπου εργαζόταν. Πιστεύεται πως ο Ανταμ Λάντζα διέμενε στο ιδιο σπίτι.
Προστατευτική μητέρα
Φίλοι θυμούνται την Νάνσι να είναι αναμεμειγμένη στις ζωές των γιων της. «Η μητέρα τους ήταν προστατευτική, πολύ από πάνω τους», λέει η Τζίνα Μακντέιντ, ο γιος της οποίας ήταν φίλος με τον Ράιαν και περνούσε πολύ χρόνο στο σπίτι της, το οποίο περιέγραψε ως ένα διώροφο αποικιακού ρυθμού με πισίνα. «Ήταν ένα πολύ ωραίο σπίτι», λέει η Μαντέιντ, «κι η Νάνσι ήταν εξαιρετική νοικοκυρά, καλύτερη από μένα. Για εκείνη, τα παιδιά της προηγούνταν πάντα».
Η 43χρονη Μπεθ Ισραελ είπε πως η ίδια και η οικογένεια της ζούσαν μερικά σπίτια πιο κάτω από των Λάντζα και η κόρη τους πήγαινε στο σχολείο με τον Ανταμ. Είπε πως δεν είχε μιλήσει για τρία χρόνια με κάποιο μέλος της οικογένειας Λάντζα. «Ήταν κοινωνικά αδέξιο παιδί», λέει η Ισραελ, «είχε θέματα. Ήταν μοναχικός. Δεν ξέρω καν ποιοι ήταν οι φίλοι του».
Είπε πως μιλούσε που και που με τη μητέρα του, αλλά πως η οικογένεια Λάντζα δεν ήταν πολύ κοινωνική. Την Παρασκευή αστυνομικοί και πράκτορες από το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών εφόρμησαν στη γειτονιά των Λάντζα, αποκλείοντας οδούς και ζητώντας από τους περιοίκους να φύγουν απ’ τα σπίτια τους.
Όλο το απόγευμα ο άλλος γιος της Νάνσι Λάντζα, ο Ράιαν, κατονομαζόταν από μερικά ΜΜΕ ως ο δράστης του φονικού. Η ταυτότητα του Ράιαν Λάντζα βρέθηκε στο πτώμα του μικρότερου αδελφού του, οδηγώντας σε μια λανθασμένη πρώτη εκτίμηση.
Ο Μπρετ Ουίλς, γείτονας του Ράιαν Λάντζα στο Χόμποκεν, είπε πως επικοινώνησε μαζί του με άμεσο μήνυμα στις 1.15 μ.μ. «Είπε πως πίστευε πως η μητέρα του είναι νεκρή και επέστρεφε στο Κονέτικατ», είπε ο Ουίλς, προσθέτοντας «ειπε πως το έκανε ο αδελφός του».