ΗΠΑ: Ο Πρόεδρος δεν είναι το μόνο κριτήριο των ψηφοφόρων

Ανταπόκριση, Νέα Υόρκη
Από εκλογικό κέντρο την ημέρα των προεδρικών εκλογών

«Ψηφίζετε εδώ!» Η εν λόγω φράση γραμμένη σε πέντε διαφορετικές γλώσσες – αγγλικά, ισπανικά, κινεζικά, κορεατικά και ινδικά- βρισκόταν τοιχοκολλημένη δίπλα στην είσοδο. Ο λόγος είναι ότι χιλιάδες ψηφοφόροι στις ΗΠΑ, πρώην μετανάστες και νυν Αμερικανοί πολίτες, δεν μιλούν αγγλικά, παρά την παραμονή τους στη χώρα εδώ και δεκαετίες! Μπορεί να μην καταλαβαίνουν τη γλώσσα του προέδρου τους, όμως έχουν δικαίωμα να τον ψηφίσουν. Κι αυτό δεν είναι το μόνο αντιφατικό στοιχείο στις αμερικανικές εκλογές που χάρισαν μία ακόμα τετραετία στον Μπαράκ Ομπάμα.

Επισκεφθήκαμε το Φόρεστ Χιλς, μία από τις μεσοαστικές γειτονιές της Νέας Υόρκης, και ένα εκλογικό κέντρο όπου γύρω στους 2.000 ψηφοφόρους κάθε εθνικότητας έφτασαν για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Ο μικρόκοσμος του εκλογικού κέντρου αντικατοπτρίζει μια κοινωνία που προσήλθε στις κάλπες για να εκλέξει τον νέο της ηγέτη -και όχι μόνο.

Πέρα από τον Πρόεδρο, οι Αμερικανοί εξέλεξαν βουλευτές, γερουσιαστές, κυβερνήτες πολιτειών και μέλη τοπικών νομοθετικών σωμάτων. Λόγω του περίπλοκου νομοθετικού συστήματος των ΗΠΑ, κάθε ένας από αυτούς τους εκλεγμένους αντιπροσώπους θα διαδραματίσει τον δικό του ρόλο στην πολιτική της χώρας. Διότι, σε αντίθεση με τα ευρωπαϊκά κοινοβουλευτικά συστήματα όπου ο Πρωθυπουργός προέρχεται από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και έχει την ψήφο εμπιστοσύνης της βουλής, στις ΗΠΑ ο πρόεδρος Ομπάμα θα αναγκαστεί να συνεργαστεί με τη Βουλή των Αντιπροσώπων που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικανούς. Και αυτό δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση!

Στο εκλογικό κέντρο του Φόρεστ Χιλς, η ψηφοφορία εξελίχθηκε στο υπόγειο όμως η ουρά έφτανε μέχρι την πόρτα του πρώτου ορόφου. Γύρω στα εξήντα άτομα περίμεναν υπομονετικά για πάνω από μία ώρα στις σκάλες για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. «Έχει κολλήσει το μηχάνημα. Είναι σαν κομπιούτερ», είπε μια ηλικιωμένη κυρία που περίμενε ακουμπισμένη στο μπαστούνι της. Ένας νέος άνδρας δίπλα της αποπειράθηκε να αστειευτεί: «Έτσι έγινε το 2004. Μπερδεύτηκαν με τα κομπιούτερ και ψήφισαν λάθος άτομο», είπε, αναφερόμενος στη νίκη του Τζορτζ Μπους έναντι του Αλ Γκορ. Η ηλικιωμένη κυρία τον αγριοκοίταξε και όχι αδίκως -η αμερικανική νομοθεσία απαγορεύει να εκφράζονται πολιτικές απόψεις μέσα στα εκλογικά κέντρα.

Στο υπόγειο μπροστά σε μια αφίσα που διαφήμιζε ότι «διατίθενται μεταφραστές» σε έξι γλώσσες, μας υποδέχθηκε η Λους Σαντιάγο, μία συνταξιούχος κομμώτρια που εργάζεται ως υπάλληλος του υπουργείου Δικαιοσύνης ειδικά για τις εκλογές. «Ποια είναι η εκλογική σας περιφέρεια;» ρώτησε με βαριά ισπανική προφορά. Ακούγοντας ότι στόχος της επίσκεψης μας δεν ήταν η ψηφοφορία αλλά ένα ρεπορτάζ που θα δημοσιευθεί σε ελληνική εφημερίδα, κούνησε συγκαταβατικά το κεφάλι. Πιθανώς δεν γνώριζε καν πού βρίσκεται η Ελλάδα, ωστόσο έδειχνε πρόθυμη να σταματήσει έστω για λίγα λεπτά την δουλειά.

Όπως εξήγησε, η προσέλευση στο εν λόγω εκλογικό κέντρο ήταν ιδιαίτερα αυξημένη, διότι το Φόρεστ Χιλς βρίσκεται κοντά στις περιοχές που χτυπήθηκαν από τον τυφώνα Σάντυ. Σύμφωνα με απόφαση του Κυβερνήτη της Νέας Υόρκης, Άντριου Κουόμο, οι πολίτες που ζουν στις πλημμυρισμένες περιοχές μπορούσαν να ψηφίσουν σε οποιοδήποτε εκλογικό κέντρο της πόλης. «Ήρθαν δεκάδες άνθρωποι που ζούνε σε περιοχές όπου ακόμα δεν αποκαταστήθηκε το ηλεκτρικό ρεύμα. Έχασαν τα πάντα, τα σπίτια τους πλημμύρισαν. Κι όμως, ήρθαν να ψηφίσουν. Τους ζητούμε απλώς να υπογράψουν μια υπεύθυνη δήλωση και αποκτούν δικαίωμα να ψηφίσουν», είπε η κυρία Σαντιάγο.

Η καταστροφικές επιπτώσεις του τυφώνα ήταν αιτία πονοκεφάλου και για τους δύο υποψηφίους. Ολόκληρη η ανατολική ακτή χτυπήθηκε βίαια από την τροπική καταιγίδα. Περί τα δύο εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν χωρίς ηλεκτρισμό, μισό εκατομμύριο εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και η προεκλογική εκστρατεία ανεστάλη σε αρκετές πολιτείες. Από νωρίς την Τρίτη Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί ξεκίνησαν εκστρατεία πόρτα πόρτα, προσπαθώντας να κινητοποιήσουν τον κόσμο να ψηφίσει. Η απόφαση του κυβερνήτη ήρθε να επιβεβαιώσει αυτό που οι αναλυτές ήδη γνώριζαν: και οι δύο υποψήφιοι ήθελαν να αποφύγουν πάση θυσία να χάσουν ψήφους λόγω της φυσικής καταστροφής.

Στις φετινές εκλογές ήταν πολλοί αυτοί που για πρώτη φορά ψήφισαν. «Στο παρελθόν δεν ήθελα να έχω καμία σχέση με την πολιτική. Δεν ψήφιζα ποτέ. Όμως φέτος νιώθω ότι κάτι έχει αλλάξει. Θέλω να είμαι τμήμα αυτής της ιστορικής συγκυρίας», είπε στο «Βήμα» ο 48χρονος Φίλιπ Ιριζάρρι. «Τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και κυρίως ο γάμος ανάμεσα σε άτομα ίδιου φύλου είναι ο βασικός λόγος που βρίσκομαι σήμερα εδώ», προσέθεσε. Ο ίδιος ψήφισε νωρίτερα σε άλλο εκλογικό τμήμα και στη συνέχεια περίμενε υπομονετικά τον μελλοντικό σύζυγό του να ψηφίσει. «Ζούμε μαζί εδώ και επτά χρόνια. Θα παντρευτούμε το Νοέμβριο», είπε χαμογελώντας. Τον Ιούλιο του 2011 ο γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου νομιμοποιήθηκε στην Νέα Υόρκη. «Όταν πέρασε αυτή η νομοθεσία, η ευτυχία μας δεν περιγράφεται. Και τώρα είμαστε εδώ για να ψηφίσουμε για αυτόν που θα αγωνιστεί για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων σε κάθε πολιτεία, σε ολόκληρη τη χώρα», τόνισε.

Δεν είναι ο μόνος που προσήλθε στις κάλπες για να ψηφίσει για ένα «καυτό» ζήτημα που τον απασχολεί -το οποίο δεν περιορίζεται στην οικονομική κρίση και στην ανεργία. Αν και η οικονομία βρίσκεται στο επίκεντρο των πολιτικών αναλύσεων, στην πραγματικότητα οι αμερικανικές εκλογές χαρακτηρίζονται από ψηφοφόρους που παθιάζονται σχεδόν… εμμονικά με συγκεκριμένα ζητήματα, τα οποία και καθορίζουν την ψήφο τους. Το δικαίωμα στην έκτρωση και στην οπλοφορία, οι σχέσεις με το Ισραήλ ή ο γάμος ομοφυλοφίλων μπορεί να αποτελέσει το σημείο-κλειδί που θα κερδίσει έναν ψηφοφόρο ανεξαρτήτως της γενικότερης πολιτικής του κάθε υποψηφίου.

«Ακόμα και αν υποστηρίζω την οικονομική πολιτική ενός υποψηφίου, δεν θα τον ψηφίσω αν δεν συμφωνώ με τις απόψεις του αναφορικά με τα δικαιώματα των γυναικών», είπε στο «Βήμα» η 36χρονη σεφ, Έιμι Άντζουλο. Τα δικαιώματα των γυναικών με κυριότερο το δικαίωμα στην έκτρωση -το οποίο ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος αντιμάχεται- αποτέλεσε σύμφωνα με τους αναλυτές σημείο κλειδί για τη γυναικεία ψήφο στις προεδρικές εκλογές.

«Εμείς οι γυναίκες είμαστε ένα είδος “μειονότητας” και ως τέτοια μας αντιμετωπίζουν. Δε μπορώ να δεχτώ ότι ένας άνδρας πολιτικός θα αποφασίσει τι θα γίνει στο σώμα μου. Σε κάθε είδους εκλογές, από τον Πρόεδρο μέχρι τους βουλευτές και από τον Δήμαρχο μέχρι τον Κυβερνήτη, εγώ ψηφίζω με έναν γνώμονα: το τι θα συμβεί στο σώμα μου θέλω να είναι δική μου απόφαση», καταλήγει.

Το σύστημα υγείας είναι η αιτία που έφερε τον 39χρονο Κρις Όγκντεν, στέλεχος διαφημιστικής εταιρίας, στις κάλπες. Το πιο διαφημισμένο «επίτευγμα» της πρώτης τετραετίας του Ομπάμα ήταν ο επονομαζόμενος νόμος «Obamacare» (σ.σ.: από τις λέξεις «Obama» και «Health care», δηλαδή «ασφάλιση υγείας») που θα δημιουργήσει για πρώτη φορά στις ΗΠΑ ένα σύστημα με στοιχεία ευρωπαϊκού ΕΣΥ. Δρομολογείται να τεθεί σε εφαρμογή το 2014, ωστόσο ο Ρόμνεϊ έχει δηλώσει ότι θα κάνει τα πάντα για να τον ακυρώσει. «Έζησα δέκα χρόνια στο Λονδίνο και έχω δει από κοντά ότι τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας που συνδυάζουν τον ιδιωτικό με τον δημόσιο τομέα είναι πολύ πιο αποτελσματικά και “ανθρώπινα” από το αμερικανικό σύστημα, που ως τώρα ήταν πλήρως ιδιωτικό. Ο Ομπάμα έφτασε κοντά στο να αλλάξει το σύστημα υγείας και να προσφέρει καθολική ασφάλιση. Ο Ρόμνεϊ θέλει να ακυρώσει το νόμο. Η ψήφος μου σε μεγάλο βαθμό στοχεύει στην υποστήριξη του “Obamacare”» είπε ο κ. Όγκτεν στο «Βήμα».

Δεν λείπουν, βέβαια, και αυτοί που ψήφισαν με γνώμονα την κομματική γραμμή. «Δεν γνωρίζω καν ποιοι είναι οι υποψήφιοι βουλευτές. Με απασχολεί η κομματική γραμμή διότι έτσι μπορεί να αποφευχθεί η ακυβερνησία», είπε στο «Βήμα» ο 39χρονος Ρόμεν Κοσίνοβ, στέλεχος διαφημιστικής εταιρίας, ο οποίος έφτασε στο εκλογικό τμήμα λίγο πριν κλείσουν οι κάλπες. Ο ίδιος τονίζει ότι αυτή τη στιγμή το Κογκρέσο είναι διαιρεμένο. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ανήκει στους Ρεπουμπλικανούς ενώ η Γερουσία στους Δημοκρατικούς. Τα δύο αυτά σώματα είναι υποχρεωμένα σύμφωνα με το αμερικανικό Σύνταγμα να συνεργαστούν μεταξύ τους και με τον Πρόεδρο Ομπάμα. Σύμφωνα με τον κ. Κοσίνοβ, όταν Αμερικανοί πολιτικοί από αντίπαλα κόμματα αναγκάζονται να συνεργαστούν «το αποτέλεσμα είναι ότι σε σημαντικά ζητήματα δεν κάνουν… απολύτως τίποτα. Σε ζητήματα όπως η κοινωνική ασφάλιση και το σύστημα υγείας, μοιάζουν να μην τολμούν να αγγίξουν τα ακανθώδη ζητήματα, να αφήνουν το πρόβλημα και να ελπίζουν ότι θα εξαφανιστεί. Όμως, δεν εξαφανίζεται. Γίνεται όλο και χειρότερο. Υπό αυτή την έννοια η κομματική γραμμή αποτελεί λύση για το αμερικανικό πολιτικό σύστημα», κατέληξε.