ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

Η δεινή κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας βρέθηκε στο επίκεντρο του προεδρικού ντιμπέιτ ανάμεσα στον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και στον ρεπουμπλικανό αντίπαλό του, Μιτ Ρόμνεϊ.

Κονδύλια του προϋπολογισμού, ποσοστά, στατιστικά στοιχεία και πολλές (αντικρουόμενες) μελέτες έκαναν τις ομιλίες των δύο αντιπάλων να θυμίζουν διαγωνισμό μαθηματικών. Η καταμέτρηση δισεκατομμυρίων και τρισεκατομμυρίων δολαρίων έφτασε σε τέτοιο σημείο που οι «New York Times» δημιούργησαν ειδικό blog στην ιστοσελίδα τους στο οποίο κατέγραφαν «αριθμητικούς ελέγχους» («fact checks») κάθε φορά που ένας ομιλητής ανέφερε έναν νέο αριθμό!

Η μεσαία τάξη στο επίκεντρο

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της συγκεκριμένης αντιπαράθεσης ήταν ότι οι δύο υποψήφιοι είχαν δύο μεγάλα «κοινά»:

Πρώτον, και οι δύο υποψήφιοι έμοιαζαν να απευθύνονται αποκλειστικά στη μεσαία τάξη. Αυτό ήταν χωρίς αμφιβολία αναμενόμενο για τον πρόεδρο Ομπάμα, ο οποίος «σφράγισε» την ομιλία του με το σλόγκαν «Αν η μεσαία τάξη τα καταφέρνει, η Αμερική τα καταφέρνει».

Η έκπληξη ήταν ότι και ο Μιτ Ρόμνεϊ επικεντρώθηκε στους μικρομεσαίους, φτάνοντας μέχρι και στο σημείο να δηλώσει ρητά ότι δεν σκοπεύει να ελαφρύνει το μερίδιο συμμετοχής των πλουσίων στη φορολογία.

Δεύτερον, και οι δύο υποψήφιοι έμοιαζαν να βρίσκονται σε θέση άμυνας, προσπαθώντας συχνά να ξεκαθαρίσουν τι «δεν είπαν» ή τι «δεν έκαναν», παρά να εξηγήσουν τι προτίθενται να κάνουν.

Ο πρόεδρος Ομπάμα, όπως ήταν αναμενόμενο, βρισκόταν στη δύσκολη θέση να υπερασπιστεί μια οικονομική πολιτική που οδήγησε την ανεργία σε ποσοστά άνω του 8% – ποσοστό που ο Ρόμνεϊ εκμεταλλεύτηκε συστηματικά κατά τη διάρκεια του ντιμπέιτ, εμπλουτίζοντάς το με προσωπικές (και ενίοτε δακρύβρεχτες) ιστορίες ανέργων που συνάντησε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του.

Ωστόσο, ο Ρόμνεϊ είχε και αυτός μία δύσκολη «άμυνα» να φέρει εις πέρας. Ο λόγος είναι ότι τις τελευταίες εβδομάδες σειρά αντικρουόμενων μελετών είδαν το φως της δημοσιότητας, με αντικείμενο το φορολογικό πρόγραμμα του ρεπουμπλικανού υποψηφίου, τη «ναυαρχίδα» της προεδρικής του καμπάνιας.

Περισσότερες από τις μισές μελέτες έκριναν το πρόγραμμα του Ρόμνεϊ ως «μαθηματικά ανεφάρμοστο». Ο Ομπάμα, όπως αναμενόταν, δεν άφησε το στοιχείο αυτό ανεκμετάλλευτο. Αφιέρωσε μεγάλο τμήμα της ομιλίας του στο να αποδείξει ότι το πρόγραμμα του Ρόμνεϊ δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς η μεσαία τάξη να επωμισθεί μεγαλύτερο φορολογικό βάρος.

Προσπάθησε έτσι να δείξει ότι – είτε εκ προθέσεως είτε εξ αμελείας – ο Ρόμνεϊ θα καταλήξει να βοηθά τους πλουσίους εις βάρος των μικρομεσαίων.

Ρόμνεϊ ο νικητής

Δευτερόλεπτα μετά τη λήξη του ντιμπέιτ, το ίντερνετ «βούιξε» με σχόλια σχετικά με τον νικητή της λογομαχίας. Η «Wall Street Journal» δημιούργησε μια συλλογή σχολίων από τους λογαριασμούς στο Twitter διασήμων προσώπων της πολιτικής, της Τέχνης και της διανόησης.

Η συντριπτική πλειονότητα από αυτούς παραδέχονταν – χωρίς να κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους – ότι ο Ρόμνεϊ έκλεψε τις εντυπώσεις. Ο βασικός λόγος ήταν το γεγονός ότι μετέβαλε στρατηγική, επικεντρώνοντας την ομιλία του στη μεσαία τάξη και παρουσιάζοντας το φορολογικό του πρόγραμμα ως στοχευμένο προς την ελάφρυνση των μεσαίων στρωμάτων.

Μία ώρα μετά τη λήξη του ντιμπέιτ τα πρώτα γκάλοπ είδαν το φως της δημοσιότητας και ανακήρυτταν και επισήμως πλέον ως νικητή τον Μιτ Ρόμνεϊ.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του τηλεοπτικού καναλιού CBS, 46% των ψηφοφόρων θεωρούν τον Ρόμνεϊ ως επικρατούντα. Στη δε δημοσκόπηση του CNN, ο Ρόμνεϊ εμφανίζεται ως νικητής για το 67% των ψηφοφόρων, έναντι 25% που συγκέντρωσε ο Ομπάμα.

Οι στρατηγικές, οι προτάσεις, τα σημεία που κέρδισαν τις εντυπώσεις

Τρεις ήταν οι βασικοί τομείς στους οποίους οι δύο υποψήφιοι, Μπαράκ Ομπάμα και Μιτ Ρόμνεϊ, διασταύρωσαν τα ξίφη τους στο χθεσινό ντιμπέιτ: η φορολογία, οι θέσεις εργασίας και η δημόσια υγεία. Ο δε βασικός αποδέκτης των ομιλιών, το επονομαζόμενο με όρους μάρκετιγκ «target group», ήταν χωρίς αμφιβολία η μεσαία τάξη.

Τόσο ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα όσο και ο ρεπουμπλικανός αντίπαλός του Μιτ Ρόμνεϊ έδειξαν ξεκάθαρα στις ομιλίες τους ότι προσπαθούσαν να κερδίσουν τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους που ανήκουν στα μικρομεσαία στρώματα και θίγονται περισσότερο από την υψηλή ανεργία και τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Και οι δύο υποψήφιοι πρότειναν μείωση της φορολογίας με στόχο να αυξηθεί η αγοραστική δύναμη της μεσαίας τάξης και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, αν μειωθούν οι φόροι μειώνονται αντίστοιχα και τα έσοδα του αμερικανικού Δημοσίου. Όπως το έθεσε συνοπτικά στο ντιμπέιτ ο πρόεδρος Ομπάμα, «υπάρχουν δύο λύσεις σε αυτό το πρόβλημα: είτε μειώνεις τις δαπάνες, είτε αυξάνεις το έλλειμμα».

– Τι πρότεινε ο Ομπάμα

Ο Ομπάμα παρέμεινε σταθερός στη φορολογική πολιτική που υποστήριξε καθ’ όλη την προεκλογική του εκστρατεία. Πρότεινε την αύξηση της φορολογίας για όσους κερδίζουν περισσότερα από 250.000 δολάρια τον χρόνο και τη μείωση της φορολογίας για τη μεσαία τάξη, σε συνδυασμό με μία συγκρατημένη αύξηση του ελλείμματος με σκοπό να εξισορροπηθούν τα έσοδα με τα έξοδα.

– Τι πρότεινε ο Ρόμνεϊ

Ο Ρόμνεϊ πρότεινε τη μείωση της φορολογίας για όλα τα κοινωνικά στρώματα, ανεξάρτητα από το εισόδημά τους. Αρνείται, ωστόσο, την αύξηση του ελλείμματος ως αντισταθμιστικό παράγοντα. «Δεν θα δεχτώ καμία φορολογική μείωση που αυξάνει το έλλειμμα», είπε χαρακτηριστικά.

Ο πρόεδρος Ομπάμα τον κατηγόρησε ότι προτείνει «μαθηματικά ανεφάρμοστα» μέτρα και ότι είναι πρακτικά αδύνατον να μειώσει τη φορολογία χωρίς να περικόψει τις δαπάνες ή να αυξήσει το έλλειμμα.

Ο Ρόμνεϊ πέρασε στην αντεπίθεση λέγοντας ότι η λύση είναι η «διεύρυνση της φορολογικής βάσης» με την κατάργηση όλων των φορολογικών ελαφρύνσεων και φοροαπαλλαγών για όλα τα φορολογικά κλιμάκια. Σχολίασε, μάλιστα, ότι «η μεσαία τάξη είναι αυτή που θα επωφεληθεί από τις προτάσεις μου, αυτή είναι που χρειάζεται τη βοήθειά μας. Οι »μεγάλοι’»θα τα καταφέρουν μια χαρά όποιος κι αν είναι στην εξουσία».

– Τι κέρδισε τις εντυπώσεις

Η «στροφή» του Ρόμνεϊ προς τη μεσαία τάξη θεωρήθηκε από τους αναλυτές ως ιδιαίτερα σημαντική για την απήχησή του στους αναποφάσιστους. Αντί για τις συνήθεις τοποθετήσεις του που βασίζονταν στο ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις αξίζουν φορολογικές ελαφρύνσεις διότι δημιουργούν θέσεις εργασίας, ο Ρόμνεϊ μίλησε στο ντιμπέιτ σχεδόν αποκλειστικά για τη φορολογική ελάφρυνση των μικρομεσαίων.

Ο πρόεδρος Ομπάμα προσπάθησε να καυτηριάσει τη μεταβολή, λέγοντας ότι μόλις μερικές εβδομάδες πριν από τις εκλογές ο Ρόμνεϊ αλλάζει στρατηγική και δεν προσδιορίζει ποιες ακριβώς φοροαπαλλαγές θα καταργήσει. Ωστόσο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που «έστεψαν» τον Ρόμνεϊ νικητή με ποσοστό έως και 67%, σύμφωνα με το γκάλοπ του CNN, το μήνυμα του Ρόμνεϊ είχε απήχηση στους ψηφοφόρους.

ΑΝΕΡΓΙΑ

– Τι πρότεινε ο Ομπάμα

Ο Ομπάμα επικεντρώθηκε στη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω της μείωσης της φορολογίας και της κρατικής ενίσχυσης σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Ονόμασε, μάλιστα, την πολιτική του «νέο οικονομικό πατριωτισμό». Αναφέρθηκε στην ανάκαμψη της αυτοκινητοβιομηχανίας – την οποία σημειωτέον ότι το αμερικανικό Δημόσιο χρηματοδότησε αδρά κατά τη «διάσωση» των «Μεγάλων Τριών» (Chrysler, General Motros και Ford) το 2008 και το 2009 – και στην ανάγκη να επενδυθεί δημόσιο χρήμα στις νέες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Παράλληλα, πρότεινε τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο Δημόσιο και ανακοίνωσε την πρόσληψη 100.000 καθηγητών θετικών επιστημών στα αμερικανικά σχολεία. Τέλος, πρότεινε την κατάργηση όλων των φορολογικών προνομίων για επιχειρήσεις που μεταφέρουν τις μονάδες παραγωγής τους εκτός αμερικανικού εδάφους, ώστε να διασωθούν θέσεις εργασίας εντός των ΗΠΑ.

– Τι πρότεινε ο Ρόμνεϊ

Ο Ρόμνεϊ κατέκρινε την ανάμειξη του αμερικανικού Δημοσίου στις επιχειρήσεις και επικεντρώθηκε στην κλασική γραμμή του Ρεπουμπλικανού κόμματος περί ελεύθερης αγοράς και υγιούς ανταγωνισμού. Κατηγόρησε τον Ομπάμα ότι χάρισε 90 εκατομμύρια δολάρια στις επιχειρήσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω κυβερνητικών προγραμμάτων. «Ξέρετε πόσους καθηγητές θα μπορούσε να είχε προσλάβει με αυτά τα χρήματα;» είπε χαρακτηριστικά. Η κατά μέτωπον επίθεση, βέβαια, επικεντρώθηκε στο θέμα της ανεργίας. «Είσαστε πρόεδρος εδώ και τέσσερα χρόνια. Υποσχεθήκατε δημιουργία θέσεων εργασίας και μείωση του ελλείμματος. Η ανεργία έχει ξεπεράσει το ρεκόρ 8% και ταυτόχρονα το έλλειμμα έχει διπλασιαστεί», τόνισε ο Ρόμνεϊ.

– Τι κέρδισε τις εντυπώσεις

Η ανεργία ήταν σύμφωνα με τους αναλυτές η Αχίλλειος πτέρνα του Ομπάμα και ο Ρόμνεϊ έκανε εξαρχής εμφανή την πρόθεσή του να το εκμεταλλευτεί. Ήδη από την εναρκτήρια τοποθέτησή του διηγήθηκε την ιστορία μιας άνεργης γυναίκας που συνάντησε κατά τη διάρκεια της περιοδείας του. Με αναφορά σε ποσοστά ή σε άλλες σύντομες ιστορίες καθ’ όλη τη διάρκεια της ομιλίας, έμοιαζε να μην αφήνει το ακροατήριο να «ξεχάσει» ότι η ανεργία επί κυβέρνησης Ομπάμα έφτασε σε σημεία-ρεκόρ.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ

Το δημόσιο καθολικό σύστημα υγείας, το επονομαζόμενο «Obamacare» εκ των λέξεων «Obama» και «Healthcare» (σύστημα υγείας), είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της κυβέρνησης Ομπάμα. Ταυτόχρονα είναι και ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια για τους Ρεπουμπλικανούς, που έχουν ενωθεί σε μία παναμερικανική εκστρατεία για την ακύρωση της εν λόγω νομοθεσίας. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι η Αχίλλειος πτέρνα του Ρόμνεϊ, διότι ως κυβερνήτης της Μασαχουσέτης, ο ίδιος έθεσε σε εφαρμογή ένα παρόμοιο σύστημα καθολικής δημόσιας υγείας για την εν λόγω Πολιτεία.

– Τι πρότεινε ο Ομπάμα

Ο Ομπάμα περιορίστηκε στο να υποστηρίξει τη νομοθεσία του «Obamacare» η οποία έχει πλέον περάσει από το Κογκρέσο και θα τεθεί σε εφαρμογή μέχρι το 2014. Μίλησε για τα εκατομμύρια ανασφάλιστων Αμερικανών που έτρεμαν στην ιδέα μίας πιθανής αρρώστιας, διότι αυτό θα τους οδηγούσε στην οικονομική καταστροφή. «Ο κυβερνήτης Ρόμνεϊ έκανε το σωστό όταν εφάρμοσε το ίδιο ακριβώς σύστημα στη Μασαχουσέτη και τώρα διακηρύττει ότι θα ψηφίσει για την ακύρωση του »Obamacare»» είπε χαρακτηριστικά. «Από μία τέτοια πολιτική απόφαση οι μόνες που θα επωφεληθούν θα είναι οι ασφαλιστικές εταιρείες που ήδη έχουν υψηλά κέρδη», σημείωσε.

– Τι πρότεινε ο Ρόμνεϊ

Ο Ρόμνεϊ κατηγόρησε τον Ομπάμα ότι καταστρατηγεί την ατομική ελευθερία όπως αυτή κατοχυρώνεται στο αμερικανικό Σύνταγμα με το να επιβάλλει στους πολίτες να πληρώνουν υποχρεωτικά για κοινωνική ασφάλιση. Ο ίδιος πρότεινε ένα διττό σύστημα όπου η δημόσια κοινωνική ασφάλιση συνυπάρχει με τις ιδιωτικές ασφαλίσεις. Ειδικότερα, πρότεινε το λεγόμενο «σύστημα κουπονιών», όπου οι πολίτες αγοράζουν από το κράτος ειδικά κουπόνια που αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένα οικονομικά ποσά και με αυτά συμβάλλονται με ασφαλιστικές εταιρείες της επιλογής τους, αγοράζοντας ιδιωτική ασφάλιση.

– Τι κέρδισε τις εντυπώσεις

Το εν λόγω ζήτημα ταλανίζει εδώ και μήνες τον Μιτ Ρόμνεϊ, καθώς καλείται στην ουσία να κατακρίνει μία νομοθεσία σχεδόν πανομοιότυπη με αυτή που ο ίδιος ψήφισε ως κυβερνήτης της Μασαχουσέτης. Ο ίδιος προσπάθησε να προσπεράσει αυτό το σημείο λέγοντας ότι στη Μασαχουσέτη το ζήτημα αντιμετωπίστηκε σε πολιτειακό επίπεδο σύμφωνα με τις τοπικές ανάγκες και τους τοπικούς οικονομικούς πόρους. «Δεν θέλω να μου επιβάλει η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση ποια ασφάλεια υγείας θα αγοράσω», είπε χαρακτηριστικά. «Ο ελεύθερος ανταγωνισμός θα βελτιώσει την ασφαλιστική αγορά, όχι η κρατική επιβολή», προσέθεσε.