Με την ύφεση να μαστίζει ολοένα και περισσότερο την Ισπανία, εντείνονται ταυτόχρονα οι πιέσεις από τις 17 αυτόνομες περιφέρειες της χώρας, οι οποίες με τη σειρά τους ζητάνε οικονομική βοήθεια προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα δικά τους χρηματοπιστωτικά προβλήματα. Το βρετανικό BBC περιέγραψε σε σειρά ερωταπαντήσεων το τί πήγε στραβά στην Ισπανία.
Τι πήγε στραβά στην Ισπανία;
Όταν η Μαδρίτη εντάχθηκε στο ευρώ, η οικονομία της άρχισε να ανθεί ενισχυμένη από τη φούσκα των ακινήτων, καθώς τα ισπανικά νοικοκυριά δανείζζοντας και αγόραζαν βάζοντας όλο και μεγαλύτερες υποθήκες. Οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν 44% μέσα σε τέσσερα χρόνια από το 2004 έως το 2008, αλλά μετά την κρίση του 2008 έχουν κατρακυλίσει.
Η οικονομία της Ισπανίας, η οποία αναπτυσσόταν κατά μέσο όρο περίπου 3,7% ετησίως από το 1999 έως το 2007, έκτοτε συρρικνώνεται περίπου κατά μία ποσοστιαία μονάδα κάθε χρόνο. Έτσι, αν και η ισπανική κυβέρνηση είχε σχετικά χαμηλό δημόσιο χρέος, τώρα αναγκάζεται να δανείζεται πολύ λόγω των επιπτώσεων της κατάρρευσης του τομέα των ακινήτων, της ύφεσης και των υψηλότερων ποσοστών ανεργίας στην ευρωζώνη.
Τι συνέβη σε επίπεδο τοπικών κυβερνήσεων;
Τα χρόνια της άνθησης, κάθε τοπική κυβέρνηση ξόδεψε αλόγιστα στη κατασκευή αεροδρομίων και άλλων δημοσίων έργων που έμειναν ημιτελή ή ανεκμετάλλευτα. Λόγου χάρη, η Βαλένθια κατασκεύασε ένα μεγάλο αεροδρόμιο, στο οποίο δεν προσγειώθηκε ποτέ κανένα αεροσκάφος.
Πλέον, οι 17 κυβερνήσεις πιέζονται να μειώσουν τις δαπάνες τους, αλλά οι τοπικοί άρχοντες διαφωνούν. Τις οικονομικές πιέσεις εντείνουν και οι πολιτικές και αποσχιστικές, με την Καταλονία, τη πλουσιότερη ανάμεσα στις 17 περιφέρειες, να προκηρύσσει πρόωρες τοπικές εκλογές για τις 25 Νοεμβρίου, προκειμένου η Βαρκελώνη να επιδιώξει «αυτοδιάθεση» – κάτι που θα μπορούσε να εμπλέξει τη χώρα σε μία πρωτοφανή οικονομική και συνταγματική κρίση.
Ωστόσο, υπάρχουν και περιφέρειες που δεν αντιμετωπίζουν τοσο έντονα οικονομικα προβλήματα: η Αστούρια δεν έχει χρέη, η Μαδρίτη έχει καλύψει το χρέος της, ενώ η Ναβάρα, η Γαλικία, η Καντάμπρια, η Αραγονία και η χώρα των Βάσκων βρίσκονται σε μια σχετικά καλή οικονομική κατάσταση, αν όχι μακροπρόθεσμα, τουλάχιστον ως προς τα τρέχοντα ισοζύγια.
Ποιο είναι το πρόβλημα με τις ισπανικές τράπεζες;
Τι γίνεται για να βοηθηθούν οι τράπεζες που είναι σε κρίση;
Τα κεφάλαια θα χορηγηθούν αποκλειστικά στο ισπανικό ταμείο ενίσχυσης των τραπεζών (FROB) το οποίο θα τα διανείμει χωριστά σε κάθε τράπεζα, ενώ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα διατηρήσει την πλήρη ευθύνη για την οικονομική βοήθεια.
Οχι, το ΔΝΤ δεν θα συνεισφέρει με κάποια κεφάλαια στο σχέδιο διάσωσης, αλλά το άγρυπνο μάτι του θα παρακολουθεί την εφαρμογή της συμφωνίας με τακτικές εκθέσεις. Οι όροι που θα συνοδεύουν το δάνειο στήριξης θα αφορούν μόνο τον χρηματοπιστωτικό τομέα και όχι την γενικότερη οικονομική πολιτική της χώρας, ενώ η Ισπανία επιμένει πως δεν πρόκειται για «πρόγραμμα πλήρους διάσωσης», όπως έγινε στην περίπτωση της Ιρλανδίας, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, αλλά για ένα δάνειο.
Είναι αναπόφευκτη η άφιξη της τρόικας στη Μαδρίτη ;
Τα μέτρα αυτά ενδέχεται να αποτελέσουν τη βάση μιας συμφωνίας για ένα ευρωπαϊκό πακέτο βοηθείας, το οποίο θα αποτελέσει το έναυσμα για τη δημιουργία ενός προγράμματος αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προκειμένου να μετριαστεί το δυσβάσταχτο κόστος δανεισμού. Την ίδια ώρα χιλιάδες Ισπανοί επιστρέφουν στους δρόμους, ενάμιση χρόνο μετά την ανθρωποπλημμύρα των Αγανακτισμένων που γέννηε ανάλογα κινήματα διαμαρτυρίας στην υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική.