Την οδυνηρή ανάμνηση της ρατσιστικής Νοτίου Αφρικής επανέφερε σε όλο τον κόσμο η σφαγή 34 μεταλλωρύχων στο ορυχείο πλατίνας Λόνμιν στη Μαρικάνα, εκατό χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το Γιοχάνεσμπουργκ.
Οι εικόνες των σωμάτων ασφαλείας να «θερίζουν» με αυτόματα όπλα κατά των απεργών, στο πιο αιματηρό επεισόδιο στη Ν. Αφρική στη μετά-απαρτχάιντ εποχή, έχει συγκλονίσει την κοινή γνώμη, ενώ και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων κάνουν λόγο για «αιματοκύλισμα», «λουτρό αίματος» και «σφαγείο». Τα άρθρα συνοδεύονται από φωτογραφικά στιγμιότυπα που απεικονίζουν τους οπλισμένους αστυνομικούς να περπατούν ανάμεσα στα πτώματα των μαύρων μεταλλωρύχων που είναι καλυμμένα από αίμα και λάσπη.
Από την πλευρά του το Νοτιοαφρικανικό Ινστιτούτο Φυλετικών Σχέσεων (SAIR) παρομοιάζει το επεισόδιο με τη Σφαγή του Σάρπβιλ το 1960, όταν η αστυνομία του απαρτχάιντ άνοιξε πυρ κατά μαύρων διαδηλωτών, οδηγώντας στον θάνατο περισσότερους από 50 εξ αυτών. «Προφανώς τα γεγονότα που οδήγησαν στο σημερινό επεισόδιο δεν είναι ίδια με εκείνα του 1960, ωστόσο η αντιμετώπιση και το αποτέλεσμα θυμίζουν πολύ το παρελθόν» δήλωσε η εκπρόσωπος του Ινστιτούτου Λούσι Χόλμπορν στο Reuters.
Κεντρικά άρθρα των εφημερίδων στη χώρα θέτουν καίρια ερωτήματα για την κατάσταση και τις αλλαγές που έχουν επέλθει από το 1994, όταν ο Νέλσον Μαντέλα έγινε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Ν. Αφρικής, ανατρέποντας τρεις αιώνες κυριαρχίας των λευκών. «Στο παρελθόν το καθεστώς Απαρτχάιντ μεταχειριζόταν τους μαύρους σαν αντικείμενα, το ίδιο συμβαίνει και σήμερα με διαφορετική μορφή» αναφέρει το κεντρικό άρθρο της εφημερίδας Sowetan.
Σύμφωνα με την επικεφαλής της Αστυνομίας Ρία Φιγιέγκα επιβεβαιώνεται ο θάνατος 34 ατόμων και ο τραυματισμός άλλων 78, μετά από την παρέμβαση της αστυνομίας κατά ενός πλήθους 3.000 απεργών, οπλισμένων με μαχαίρια και σκαπτικά εργαλεία, στο ορυχείο πλατίνας. «Η αστυνομία της Νότιας Αφρικής αναγκάστηκε να ανοίξει πυρ για να αμυνθεί από επιτιθέμενους ένοπλους διαδηλωτές» δήλωσε η Φιγιέγκα, ενώ επισήμανε πως την περασμένη Τρίτη δύο αστυνομικοί ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου από τους απεργούς.
Όμως και η στάση των μεταλλωρύχων προβληματίζει την κοινή γνώμη. Οπτικοακουστικό υλικό πριν από τη βίαιη σύγκρουση δείχνει τους εργάτες να χορεύουν κρατώντας ψηλά στον αέρα τα μαχαίρια και αυτοσχέδια όπλα. Οι εικόνες αυτές έχουν εγείρει ανησυχίες για τη συχνότητα της χρήσης βίας σε βιομηχανικούς χώρους, 18 χρόνια μετά τον τερματισμό του καθεστώτος απαρτχάιντ.
«Αυτή η κουλτούρα της βίας πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει. Η συμπεριφορά των Ζουλού δεν είναι αποδεκτή για την επίλυση των εργατικών διαφορών στη σύγχρονη κοινωνία» δήλωσε χαρακτηριστικά ο γνωστός ραδιοφωνικός παραγωγός Τζον Ρόμπι.
Ο πρόεδρος της Ν. Αφρικής Τζέικομπ Ζούμα, επικεφαλής του ANC, αποχώρησε εσπευσμένα από διάσκεψη στη γειτονική Μοζαμβίκη για να παραστεί αυτοπρόσωπος στον τόπο των συγκρούσεων. Εξέφρασε την ταραχή και την απογοήτευσή του για τα γεγονότα, αλλά απέφυγε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο για τη συμπεριφορά της αστυνομίας. «Πιστεύουμε ότι το δημοκρατικό πολίτευμα μας προσφέρει τον χώρο που χρειάζεται ώστε να επιλύουμε τις διενέξεις μέσα από τον διάλογο, χωρίς να παρακάμπτεται ο νόμος και χωρίς τη χρήση βίας» δήλωσε ο κ. Ζούμα.
Παρά τις υποσχέσεις για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του αφρικανικού λαού των 50 εκατομμυρίων, το κυβερνόν κόμμα δυσκολεύεται να παρέχει ακόμα και στοιχειώδεις υπηρεσίες στις φτωχότερες περιοχές της χώρας. Οι προσπάθειες αποκατάστασης των ανισοτήτων του προηγούμενου καθεστώτος είχαν αμφισβητήσιμα αποτελέσματα, ενώ ο τομέας των ορυχείων έχει κατηγορηθεί ως «καπιταλιστικό μονοπώλιο των λευκών».
Η Ν. Αφρική διαθέτει το 80% των γνωστών αποθεμάτων λευκόχρυσου (πλατίνας) στον κόσμο. Το αυξανόμενο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος και της εργασίας σε συνδυασμό με τη σημαντική πτώση που σημειώθηκε στον τομέα φέτος έφερε πολλά ορυχεία στο χείλος της χρεοκοπίας. Παρόλο που οι διαμαρτυρόμενοι μεταλλωρύχοι ζητούν μεγάλες αυξήσεις στους μισθούς τους, η πραγματική αιτία των διενέξεων βρίσκεται στην ίδρυση του Συλλόγου Μεταλλωρύχων και Κατασκευών (AMCU), ενός μαχητικού συνδικάτου που έρχεται σε αντιπαράθεση με την 25ετή κυριαρχία του Εθνικού Σωματείου Μεταλλωρύχων (NUM), το οποίο ελέγχεται από το κυβερνών ANC.
