Τους συχνά δυσάρεστους συμβιβασμούς που αναγκάζονται να κάνουν οι οργανώσεις αρωγής ενόσω εργάζονται σε περιοχές όπου μαίνονται συγκρούσεις αποκαλύπτει ένα νέο αμφιλεγόμενο βιβλίο της ολλανδής συγγραφέως Λίντα Πόλμαν, με τίτλο «Humanitarian Negotiations Revealed» («Ανθρωπιστικές διαπραγματεύσεις στο φως»).
Το βιβλίο, που αποτελεί μια συλλογή δοκιμιών μιας από τις πλέον αναγνωρισμένες μη κυβερνητικές ανθρωπιστικές οργανώσεις, εκείνης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF), παρέχει την πιο λεπτομερή έκθεση που έχει γίνει μέχρι στιγμής σχετικά με τις συμφωνίες που υποχρεούνται συχνά να κάνουν με ομάδες και καθεστώτα που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα για να μπορέσουν να συνεχίσουν το έργο τους, σε περιοχές όπως η Σρι Λάνκα, η Βιρμανία, η Σομαλία, το Πακιστάν και η Γάζα.
Το βιβλίο, που δημοσιεύτηκε στην επέτειο των 40 χρόνων από την ίδρυση των MSF εξετάζει ουσιαστικά τι συνιστά έναν αποδεκτό συμβιβασμό, καθώς τον τελευταίο καιρό τόσο αυτή όσο και άλλες ΜΚΟ αρωγής δέχονται ολοένα και περισσότερες επικρίσεις για τις συμφωνίες τους με πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες.
Γνωστοί για το γεγονός ότι συχνά μένουν τελευταίοι να επιχειρούν σε περιοχές όπου άλλες οργανώσεις έχουν αποσυρθεί, οι MSF αποφάσισαν ότι για να συνεχίσουν την παράδοσή τους απαιτείται μια σοβαρή εξέταση του ζητήματος.
Συγκεκριμένα, επιχειρώντας στη Σρι Λάνκα, η οργάνωση βρέθηκε σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη θέση. Λόγω των υποψιών που υπήρχαν στην τοπική κυβέρνηση ότι ενεργούσε υπέρ της παραστρατιωτικής εθνοτικής οργάνωσης «Τίγρεις των Ταμίλ», οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βρέθηκαν να εργάζονται προσαρτημένοι σε μια κυβερνητική «πολιτική ειρήνευσης που έλυσε το εθνοτικό ζήτημα στη Σρι Λάνκα με βομβαρδισμούς και στρατιωτική επιτήρηση».
Στη Σομαλία, οι MSF βρέθηκαν να εκτελούν πολλές επιχειρήσεις «από μακριά», εξαιτίας των κινδύνων που διέτρεχαν από ισλαμιστές μαχητές. Το 2009, η στρατιωτική οργάνωσης Αλ Σαχάαμπ, η οποία θεωρείται παρακλάδι της Αλ Κάιντα επέβαλε στους μισθούς όλων των υπαλλήλων των MSF έναν φόρο της τάξης του 5%, αλλά και ειδικό φόρο ύψους 7.400 ευρώ ανά πρόγραμμα, επιπλέον φόρο ύψους 14.800 ευρώ για κάθε εξάμηνο παραμονής τους στη χώρα, ενώ τους ζήτησε και να απολύσουν όλες τις γυναίκες υπαλλήλους.
«Κάθε αίτημα της Αλ Σαχάαμπ οδηγεί σε περισσότερες συζητήσεις για τους περιορισμούς που είμαστε πρόθυμοι να αποδεχτούμε ή που είναι λογικό να αποδεχτούμε σε μια τόσο σύνθετη κατάσταση. Ομως δεδομένου ότι μέχρι στιγμής η Αλ Σαχάαμπ ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος στη χώρας, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε την πραγματικότητα. Είναι ζωτικής σημασίας να μην επιλέγουμε τους ασθενείς μας με βάση τις πεποιθήσεις ή την ομάδα της οποίας είναι μέλη.», λέει ο επικεφαλής των MSF στη Γαλλία Μπενουά Λεντούκ.
«Εχει έρθει η ώρα να εξηγήσουμε την εύθραυστη ισορροπία που σχετίζεται με το τίμημα που είναι υποχρεωτικό να πληρώσει μια οργάνωση για να μπορέσει να βοηθήσει τα θύματα», δηλώνει διευθύντρια επιχειρήσεων των MSF στο Παρίσι Μαρί-Νοέλ Ροντρίγκ.
Πράγματι, σε πολλές από τις περιπτώσεις που εξετάζονται στο βιβλίο, εκείνο που προκαλεί έκπληξη είναι οι πολύ διαφορετικοί και σε κάποιες περιπτώσεις αντιφατικοί τρόποι αντιμετώπισης που υιοθετούν ανά χώρα τα διάφορα τμήματα της οργάνωσης.