Καθώς η κυβέρνηση Ομπάμα προσπαθεί να βρει τρόπους να πλησιάσει το Ιράν, συνειδητοποιεί ότι η απόσταση ανάμεσα στο «χέρι που τείνει» ο Μπαράκ Ομπάμα και στην ξεσφιγμένη γροθιά της Τεχεράνης είναι μεγαλύτερη και δυσκολότερο να γεφυρωθεί απ΄ όσο άφησαν να εννοηθεί οι δηλώσεις του. Αν και η κυβέρνηση Ομπάμα αναμένεται να μαλακώσει κάποια στιγμή εντός του έτους τη γραμμή της κυβέρνησης Μπους κατά των απευθείας διαπραγματεύσεων με ιρανούς αξιωματούχους, η αναθέρμανση μπορεί να περιλαμβάνει διάφορες προϋποθέσεις. Σύμφωνα με συμβούλους για την εξωτερική πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης, η Ουάσιγκτον μπορεί να προσπαθήσει να ενισχύσει τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν παράλληλα με τα ανοίγματά της προς τον διάλογο.

Ο πιο συναινετικός τόνος που υιοθέτησε ο νέος πρόεδρος προς το Ιράν χαιρετίστηκε παγκοσμίως ως η ενδεχόμενη αρχή μιας νέας εποχής στη διαμάχη μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης. Ο Ομπάμα έχει αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να ανατρέψει την αμερικανική εξωτερική πολιτική των τελευταίων 30 ετών και να επιτρέψει στην κυβέρνησή του να συνδιαλλαγεί απευθείας με ιρανούς αξιωματούχους.

«Αν χώρες όπως το Ιράν είναι πρόθυμες να ξεσφίξουν τη γροθιά τους,θα δουν ότι θα τους τείνουμε το χέρι» δήλωσε προσφάτως ο Ομπάμα μιλώντας προς το αραβόφωνο κανάλι Αλ Αραμπίγια. Αρκετοί όμως από τους συμβούλους του νέου προέδρου για το Ιράν υποστηρίζουν την αύξηση της πίεσης προς την Τεχεράνη προκειμένου να περιορίσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες της.

▅ Ντένις ο «τρομερός»
Ο Ντένις Ρος, που αναμένεται να διοριστεί σε κάποια ανώτατη θέση σχετική με τον χειρισμό του Ιράν, υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να ενισχύσουν την επιρροή που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν εναντίον της Τεχεράνης. Ο Ρος ήταν μέλος της ομάδας δράσης που εξέδωσε μια έκθεση τον περασμένο Σεπτέμβριο στην οποία υποστηριζόταν η άποψη ότι ο επόμενος πρόεδρος έπρεπε να πείσει τους ευρωπαίους συμμάχους της Αμερικής να εντείνουν την οικονομική πίεση εναντίον του Ιράν. «Οι Ευρωπαίοι καθιστούν τον πόλεμο πιθανότερο αν δεν ενισχύσουν τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν και δεν διακόψουν ουσιαστικά όλες τις εμπορικές σχέσεις» ανέφερε η έκθεση του Βipartisan Ρolicy Center.

Ομοίως ο Γκάρι Σάμορ, ο πρώην διαπραγματευτής της κυβέρνησης Κλίντον για τον έλεγχο των εξοπλισμών τον οποίο ο Ομπάμα επέλεξε ως υπεύθυνο για τη μη διάδοση των πυρηνικών στον Λευκό Οίκο, θεωρεί ότι οποιοδήποτε καρότο προσφερθεί στο Ιράν πρέπει να συνοδεύεται από ένα μεγαλύτερο μαστίγιο. Σύμφωνα με συμβούλους του Ομπάμα, ο Σάμορ είναι της άποψης να προσφερθεί στο Ιράν η προοπτική θερμότερων σχέσεων με τις ΗΠΑ, στις οποίες θα περιλαμβάνεται η άρση μερικών από τις αμερικανικές κυρώσεις και η διαβεβαίωση προς την ιρανική ηγεσία ότι οι ΗΠΑ δεν θα επιδιώξουν αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν- θέση την οποία υποστηρίζει και ο αντιπρόεδρος Τζόζεφ Μπάιντεν. Ωστόσο ο Σάμορ υποστηρίζει επίσης ότι η προσφορά αυτή δεν θα είναι αρκετή αν δεν συνοδεύεται από την απειλή για αυστηρότερες κυρώσεις από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, τη Ρωσία και την Κίνα- για παράδειγμα, την απαγόρευση ξένων επενδύσεων στους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που είναι τόσο κρίσιμες για την ιρανική οικονομία.

Ο στόχος της προσφοράς καρότου και μαστιγίου είναι να πειστεί η Τεχεράνη να συμφωνήσει να διακόψει το πρόγραμμά της για τον εμπλουτισμό ουρανίου- πράγμα που δεν κατόρθωσε η κυβέρνηση Μπους.

▅ Οι διστακτικές χώρες
Σύμφωνα με στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης, μέρος του προβλήματος αποτελεί το γεγονός ότι η Ρωσία, η Κίνα και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες διστάζουν να αυξήσουν την οικονομική πίεση προς το Ιράν. Οι σύμβουλοι του Ομπάμα ελπίζουν ότι θα μπορέσει να πείσει τους ομολόγους του στη Ρωσία, στην Κίνα και στην Ευρώπη να κάνουν γι΄ αυτόν ό,τι ήταν απρόθυμοι να κάνουν για τον Μπους.

«Πιστεύω ότι το ταξίδι του Ομπάμα τον Απρίλιο θα είναι πολύ σημαντικό» είπε αξιωματούχος της κυβέρνησης αναφερόμενος στην αναμενόμενη συμμετοχή του Ομπάμα στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Στρασβούργο, όπου θα συναντηθεί για πρώτη φορά ως πρόεδρος με τους ευρωπαίους ηγέτες.

Σύμφωνα με το περιβάλλον του Ομπάμα, δεν έχει ληφθεί ακόμη καμία απόφαση για το πώς θα εξελιχθεί η πολιτική προς το Ιράν. Ο Ρος δεν έχει ακόμη διοριστεί στο νέο του πόστο. Και ενώ η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον επίσης υιοθέτησε προσφάτως συναινετικό τόνο προς το Ιράν, οι κορυφαίοι σύμβουλοι του Ομπάμα δεν έχουν ακόμη πραγματοποιήσει μια ουσιαστική συνάντηση για το Ιράν.

▅ Οι επιφυλάξεις της Ευρώπης
Αρκετοί ευρωπαίοι διπλωμάτες έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για τις αυστηρότερες κυρώσεις, όμως προσθέτουν ότι η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία θα μπορούσαν να εξετάσουν αυτό το ενδεχόμενο αν η κυβέρνηση Ομπάμα προσπαθήσει προηγουμένως να βελτιώσει το κλίμα με το Ιράν.

Η χάραξη της αμερικανικής πολιτικής περιπλέκεται λόγω των ιρανικών προεδρικών εκλογών του Ιουνίου. Ενα άνοιγμα από τις ΗΠΑ θα εμπεριείχε δύο κινδύνους, σύμφωνα με τους ειδικούς: ότι ο σκληροπυρηνικός πρόεδρος του Ιράν Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ θα επωφελούταν πολιτικά από μια τέτοια κίνηση και ότι μπορεί να επέλεγε να αποκρούσει την Ουάσιγκτον για να σημειώσει προεκλογικούς πόντους στο εσωτερικό της χώρας.

Αρκετοί ειδικοί όμως θεωρούν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα δεν πρέπει να παραμείνει αδρανής από σήμερα ως τον Ιούνιο. Αυτό θα έδινε, μεταξύ άλλων, περισσότερο χρόνο στους Ιρανούς για να εμπλουτίζουν ουράνιο. ▅ Ανεπίσημες επαφές
«Το να βγει ξαφνικά λέγοντας “Συναντήστε μας σε δύο ημέρες στη Γενεύη για συνομιλίες” θα ήταν λάθος» λέει ο Τόμας Πίκερινγκ , πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, ο οποίος έχει συμμετάσχει σε ανεπίσημες επαφές με ιρανούς αξιωματούχους. «Πρέπει όμως να επιδιώξει διαπραγματεύσεις. Το να περιμένει έναν πιο ευνοϊκό πρόεδρο δεν είναι καλή ιδέα». Ο Πίκερινγκ θεωρεί ότι το καλύτερο θα ήταν να γίνονταν «βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης» τα οποία θα άνοιγαν τον δρόμο για πιο ουσιαστικές απευθείας επαφές. Σε αυτά θα μπορούσε να περιλαμβάνεται το άνοιγμα ενός τομέα αμερικανικών συμφερόντων στην Τεχεράνη, μια χαμηλού επιπέδου διπλωματική αποστολή όπως εκείνη που διατηρούν οι ΗΠΑ στην Κούβα.

Αυτό θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να εκδίδουν βίζες για τους Ιρανούς στην Τεχεράνη αντί να τους αναγκάζουν να πηγαίνουν στο Ντουμπάι ή σε άλλες χώρες. Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να επιτρέψει στο Ιράν να στελεχώνει τον τομέα ιρανικών συμφερόντων στην Ουάσιγκτον με ιρανούς πολίτες. Προς το παρόν μόνον όσοι έχουν διπλή, αμερικανική και ιρανική, υπηκοότητα μπορούν να εργαστούν εκεί.

▅ Η αεροπορική σύνδεση
Σύμφωνα με τον Πίκερινγκ, οι δύο χώρες θα μπορούσαν να ξεκινήσουν απευθείας αεροπορική σύνδεση, ενδεχομένως μέσω τρίτου αερομεταφορέα. Και θα μπορούσαν να βελτιώσουν την επικοινωνία μεταξύ των στόλων τους στον Κόλπο, η οποία είναι περιορισμένη αφότου ένας αμερικανικός κατευθυνόμενος πύραυλος κατέρριψε κατά λάθος ένα ιρανικό επιβατηγό αεροπλάνο το 1988, σκοτώνοντας τους 290 επιβαίνοντες.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και έναν πιο τολμηρό δρόμο: να εγκαταλείψουν- τουλάχιστον προσωρινά- την επιμονή τους να σταματήσει η Τεχεράνη να εμπλουτίζει ουράνιο. Οι σύμβουλοι του Ομπάμα λένε ότι η κυβέρνηση θα εγκατέλειπε αυτή την απαίτησή της για περιορισμένο χρονικό διάστημα, για να μεταδώσει στο Ιράν τα κίνητρα προκειμένου να συνεργαστεί, ενώ αυστηρότερες κυρώσεις θα ακολουθούσαν αν συνέχιζε το πυρηνικό του πρόγραμμα.