ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Μια ηχογράφηση που έκανε το 1860 ένας άσημος γάλλος εφευρέτης, σχεδόν δύο δεκαετίες πριν από την εφεύρεση του φωνογράφου από τον Τόμας Εντισον, ανακαλύφθηκε στο Παρίσι και παίχτηκε για πρώτη φορά από αμερικανούς ερευνητές.
Το ηχητικό ντοκουμέντο έχει διάρκεια μόλις 10 δευτερολέπτων και ανακαλύφθηκε τον περασμένο μήνα στα αρχεία της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, Οπως γράφουν οι «Τimes» της Νέας Υόρκης, μια τραγουδίστρια ακούγεται αμυδρότατα να ερμηνεύει το λαϊκό τραγούδι «Αu Clair de la Lune» («Στο Φως του Φεγγαριού»).
Η αναπαραγωγή κατέστη δυνατή μόνο χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία των αμερικανικών Εθνικών Εργαστηρίων Lawrence Livermore στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας. Η ηχογράφηση έγινε στις 9 Απριλίου του 1860 με τον «φωναυτογράφο», μια εφεύρεση του γάλλου τυπογράφου ΕντουάρΛεό Σκοτ ντε Μαρτινβίλ, ο οποίος πέθανε πεπεισμένος ότι ο Εντισον είχε κλέψει την ιδέα του και κέρδισε άδικα τη διεθνή αναγνώριση.
Ωστόσο ο φωνογράφος του Εντισον μπορούσε όχι μόνο να ηχογραφεί αλλά και να αναπαράγει τις ηχογραφήσεις, κάτι που ο Σκοτ δεν είχε καν διανοηθεί- ο «φωναυτογράφος» του προοριζόταν να δημιουργεί γραφικές αναπαραστάσεις της ανθρώπινης ομιλίας, οι οποίες θα μπορούσαν αργότερα να μεταγραφούν σε κείμενο, όπως στη στενογραφία. Η βελόνα του φωνογράφου κατέγραφε τον ήχο σε έναν περιστρεφόμενο κύλινδρο καλυμμένο με κερί. «Η Μαίρη έχει ένα αρνάκι» ήταν η πρώτη φράση που αναπαρήγαγε ο Εντισον. Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τον φωνογράφο εκδόθηκε το 1876. Ο «φωναυτογράφος» λειτουργούσε με παρόμοια λογική. Ενα κέρατο λειτουργούσε σαν μικρόφωνο και μετεβίβαζε τις ηχητικές δονήσεις σε μια βελόνα, η οποία με τη σειρά της χάραζε, σχεδόν ανεπαίσθητα, φύλλα χαρτιού μαυρισμένα με τον καπνό μιας λάμπας λαδιού. Η αναπαραγωγή της ηχογράφησης θα ήταν αδύνατη την εποχή του Σκοτ. Αυτό έγινε για πρώτη φορά αυτόν τον μήνα από μια ομάδα ιστορικών του ήχου και ηχοληπτών που ονομάζεται First Sounds. Μέλη της ομάδας που εργάζονται στο Lawrence Livermore του Μπέρκλεϊ αρχικά εισήγαγαν την καταγραφή στον υπολογιστή με σάρωση υψηλής ανάλυσης. Στη συνέχεια μετέτρεψαν τα σκαλίσματα σε αρχείο ήχου ακολουθώντας τις καμπύλες της ηχογράφησης με μια ειδική ψηφιακή γραφίδα.
Παρ΄ όλο που η εφεύρεση του Σκοτ ήταν γνωστή στους ιστορικούς, ως σήμερα δεν έχουν βρεθεί ενδείξεις ότι ο Εντισον είχε εμπνευστεί τη δική του εφεύρεση από τον «φωναυτογράφο».
Ο Σκοτ ήταν πάντως εξοργισμένος με τον αμερικανό μεγάλο εφευρέτη, όπως μαρτυρεί μια επιστολή που δημοσίευσε έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του το 1879: «Ελάτε,Παριζιάνοι,μην τους αφήσετε να πάρουν το βραβείο μας!» έγραφε. Οι αμερικανοί ερευνητές θα είναι τώρα οι πρώτοι που αναπαράγουν ηχογραφήσεις του Σκοτ, σχεδόν ενάμιση αιώνα μετά την επιστολή. Ο Ντέιβιντ Τζιοβανόνι, επικεφαλής της ομάδας, διοργανώνει δημόσια ακρόαση του παλιού τραγουδιού στο ετήσιο συνέδριο της Ενωσης Συλλογών Ηχογραφήσεων στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας.
