Γιατί ο διεθνής Τύπος ασχολήθηκε τις ημέρες αυτές με τον αφρικανικό γκρίζο παπαγάλο
ΛΟΝΔΙΝΟ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ.
Οσοι – ή όσες – ρέπουν προς την ερωτική απιστία, ας φροντίσουν για καλό και για κακό να κάνουν τις αταξίες τους μακριά από παπαγάλους. Για να μην πάθουν αυτό που έπαθαν ο Κρις Τέιλορ, ετών 30, από το Λιντς της Βρετανίας, και η αγαπημένη του Σούζι Κόλινς, ετών 25. Δύο χρόνων δεσμός διαλύθηκε εν μιά νυκτί από «κάρφωμα» του τρίτου συγκατοίκου, του παπαγάλου Τζίγκι.
H ιστορία είναι λίγο-πολύ γνωστή στους αναγνώστες του καθημερινού «Βήματος» της περασμένης Τετάρτης: τους τελευταίους μήνες ο Τζίγκι παρουσίαζε περίεργες αντιδράσεις, οι οποίες έβαλαν ψύλλους στ’ αφτιά του Κρις. Κάθε φορά που άκουγε το όνομα Γκάρι, το πουλί άρχιζε να μιμείται ήχους ρουφηχτών φιλιών. Κάθε φορά που χτυπούσε το κινητό της Σούζι, ο Τζίγκι έλεγε με τέλεια απομίμηση της δικής της φωνής: «Γεια σου, Γκάρι!». Και το αποκορύφωμα ήρθε προπαραμονή Χριστουγέννων, την ώρα που το ζευγάρι παρακολουθούσε τηλεόραση αγκαλιασμένο στον καναπέ. «Γκάρι σε λατρεύω!» είπε ο Τζίγκι όλο γλύκα – με τη δική της φωνή.
Ο κόμπος είχε φτάσει στο χτένι. Κατακόκκινη από ντροπή, η κοπέλα αναγκάστηκε να ομολογήσει στον αγαπημένο της ότι από τετραμήνου τον απατούσε συστηματικά με κάποιον ονόματι Γκάρι, τον οποίο έμπαζε στο διαμέρισμα τις ώρες που ο Κρις ίδρωνε για τον επιούσιο, ως μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ο Τζίγκι παρακολουθούσε τις περιπτύξεις του παράνομου ζεύγους αμίλητος, αλλά κατέγραφε τα πάντα! Αλλη λύση για τον Κρις δεν απέμενε παρά ο χωρισμός, αλλά τώρα δηλώνει ότι περισσότερο του λείπει σήμερα όχι η άπιστη Σούζι, αλλά ο Τζίγκι. Αναγκάστηκε να τον διώξει επειδή δεν άντεχε να τον ακούει να φωνάζει κάθε τόσο «Γκάριιι…».
Τίποτε δεν θα είχε συμβεί αν είχε προνοήσει ο Κρις να συντηρεί καναρίνι ή, τουλάχιστον, παπαγάλο άλλου είδους και όχι african grey, όπως ο Τζίγκι, με τα γκρίζα φτερά και την κόκκινη ουρά. Οι συνηθισμένοι παπαγάλοι είναι σε θέση να επαναλαμβάνουν μία ή δύο φράσεις. Οι ικανότητες αυτού του συγκεκριμένου είδους προκαλούν κατάπληξη ακόμη και σε ορνιθολόγους: διαθέτουν μεγάλη παρατηρητικότητα, εκπληκτική μνήμη και μπορούν να μιμηθούν όχι μόνο την ανθρώπινη φωνή, αλλά και κάθε συχνότητα του ακουστικού φάσματος με απόλυτη πιστότητα. Σκανδαλιάρικα στο έπακρον, τα πουλιά αυτά αντιλαμβάνονται ακόμη και τις πιο λεπτές αποχρώσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Ο Στιβ Νίκολς, ο οποίος μελετάει 20 χρόνια παπαγάλους στο Εθνικό Καταφύγιο Ψιττακών στο Λίνκολνσαϊρ της Βρετανίας, αφηγήθηκε στην «Daily Mail» ιστορίες με african grey που φαίνονται απίστευτες. H παπαγαλίνα Εϊμπιγκεϊλ μετράει εβδομήντα χρόνια ζωής και ασφαλώς θυμάται ακόμη τους βομβαρδισμούς του Λονδίνου από τη ναζιστική αεροπορία, αφού αναπαράγει σαν μαγνητόφωνο υψηλής πιστότητας τον χαρακτηριστικό ήχο του σφυρίγματος της γερμανικής βόμβας και τον ορυμαγδό της έκρηξης. Επιπλέον δίνει το «ηχητικό πορτρέτο» του ηλικιωμένου άνδρα που τη φρόντιζε στο σπίτι του: αρχίζει με τα βήματά του στη σκάλα που κατέβαινε κάθε πρωί, μετά ακολουθεί ένα «καλημέρα Εϊμπιγκεϊλ» με τη χοντρή ανδρική φωνή του και στη συνέχεια ο ήχος του νερού που τρέχει από την ανοιχτή βρύση του νιπτήρα. Μετά ο ήχος από το ξύρισμα, ένα χαρούμενο τραγουδάκι, ως και το χτύπημα του γυαλιού επάνω στην πέτρα από τα μπουκάλια με το γάλα που αφήνει ο γαλατάς στο κεφαλόσκαλο. Σαν να ακούει κανείς ηχογραφημένα στιγμιότυπα από τη ζωή του αγαπημένου της αφέντη.
Αυτή η «υψηλή πιστότητα» των παπαγάλων δεν είναι πάντα γραφική. Είναι ευνόητο ότι ενίοτε επιφυλάσσει πολύ δυσάρεστες εκπλήξεις και προκαλεί αμηχανία, χωρίς να λείπουν και τα ευτράπελα. Οπως αυτό που συνέβη σε παρουσιάστρια της τηλεόρασης του BBC, σε ρεπορτάζ για παπαγάλους. Την ώρα της ζωντανής μετάδοσης ακούστηκε ένα πουλί να της φωνάζει: «Κατέβασε γρήγορα το βρακί σου!». Προφανώς ήταν φράση που είχε «διδαχτεί» το θρασύτατο πτηνό από τον προηγούμενο ιδιοκτήτη του. Και όσο για βωμολοχίες άλλο τίποτα. Είναι αδύνατον να τυπωθούν οι φράσεις που «ξεστόμιζε» ο παπαγάλος Πάκο, ο οποίος προτού καταλήξει στο Καταφύγιο Ψιττακών ζούσε με ένα ζευγάρι που μαλλιοτραβιόταν καθημερινά. Τον είχε ο σύζυγος στο εργαστήρι του, όπου κατέφευγε ύστερα από κάθε καβγά για να ξεθυμάνει μονολογώντας. «Στόλιζε» τη γυναίκα του με τα βαρύτερα «κοσμητικά» μονολογώντας ή μιλούσε και στον παπαγάλο για να πει σε κάποιον τον πόνο του – και ο Πάκο κατέγραφε ανελλιπώς. Και τώρα «στολίζει» αναλόγως και αυτός όποια γυναίκα πάρει το μάτι του. Αν μάλιστα τύχει να είναι και κοκκινομάλλα, τότε θα κοκκινίσει ολόκληρη από την ντροπή της. Αυτό δεν είναι οπωσδήποτε κακό, ίσα ίσα μάλιστα ο Πάκο έχει εξελιχθεί σε ατραξιόν του καταφυγίου. Οι περισσότεροι επισκέπτες, ακόμη και γυναίκες σεβάσμιας ηλικίας, τρέχουν κοντά του (παρά τις προειδοποιήσεις) για να τον απολαύσουν να βρίζει σαν παλιός καραγωγέας.
Εχοντας μελετήσει τους african grey επί τρεις δεκαετίες, η δρ Ιρένε Πέπερμπεργκ, του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το είδος αυτό διαθέτει εκπληκτικές νοητικές ικανότητες, παρ’ όλο που ο εγκέφαλός του έχει μέγεθος φουντουκιού. Είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα του ανθρώπου και να τα καταγράφουν ανεξίτηλα στη μνήμη τους, όπως και τις στιγμές μεγάλης έντασης που τυχαίνει να ζήσουν.
«Σ’ αγαπώ. Σ’ ευχαριστώ…»
Εχουν οι αφρικανικοί παπαγάλοι το χάρισμα της επικοινωνίας ή απλώς μιμούνται ήχους; H εκπληκτική ικανότητα της «ομιλίας» είναι συνειδητή ή πρόκειται για μηχανική αναπαραγωγή όσων ακούει ο παπαγάλος; H πείρα είχε διδάξει στον Στιβ Νίκολς ότι τα πουλιά αυτά δεν δείχνουν καμία διάθεση να επικοινωνήσουν, αλλά ένα περιστατικό σχεδόν ανέτρεψε αυτήν την πεποίθησή του, δημιουργώντας τεράστιες αμφιβολίες, όπως εξηγεί ο ίδιος:
«Στα 50 του χρόνια, ο Τσάρλι είχε φτάσει πια στο τέλος της ζωής του. Βλέποντας ότι ζούσε τις τελευταίες του στιγμές, τον ζέσταινα στην αγκαλιά μου και του ψιθύριζα λόγια τρυφερά, χαϊδεύοντας τα φτερά του. Κάποια στιγμή εκείνος, επιστρατεύοντας τις τελευταίες του δυνάμεις, γύρισε το κεφάλι προς το πρόσωπό μου και με πεντακάθαρη φωνή είπε: «Σ’ αγαπώ. Σ’ ευχαριστώ…». Και ξεψύχησε!».
Αυτές τις δύο μικρές φράσεις ο Τσάρλι τις έλεγε σχεδόν κάθε ημέρα. H τελευταία αυτή συγκυρία όμως ήταν εκπληκτική. Είχε πει αυτό που έπρεπε τη στιγμή που έπρεπε και ο Στιβ Νίκολς δεν μπόρεσε να κρατήσει τα δάκρυά του. Και από τη νύχτα εκείνη ο μελετητής των παπαγάλων ξέρει ότι από έναν african grey μπορεί να περιμένει τα πάντα – και τίποτε δεν τον εκπλήσσει.
