Τα προβλήματα και οι ελπίδες από την υποψηφιότητα Λούλα

Στη Βραζιλία ο πρώην πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος από τον περασμένο Απρίλιο εκτίει ποινή φυλάκισης καταδικασμένος σε υπόθεση διαφθοράς, αναδείχθηκε στο πρόσφατο συνέδριο του Εργατικού Κόμματος επίσημα υποψήφιός του στις εκλογές του Οκτωβρίου.

Ο Λούλα διεκδικεί μια τρίτη θητεία με στόχο να αλλάξει το «σαθρό πολιτικό σύστημα», όπως δήλωσε, και το κλίμα φαίνεται να είναι ευνοϊκό. Πρόσφατη δημοσκόπηση τον φέρνει στο 33% στην πρόθεση ψήφου, έναντι 15% του ακροδεξιού βουλευτή Ζαΐρ Μπολσονάρο, όμως δεν αποκλείεται να κριθεί άκυρη η υποψηφιότητά του από το κεντρικό εκλογικό συμβούλιο.

Το Εργατικό Κόμμα επιμένει ότι ο Λούλα είναι το μοναδικό όνομα που θα βάλει στο ψηφοδέλτιο και στόχος του είναι να κερδίσει τη λαϊκή στήριξη ώστε να αναγκάσει τη Δικαιοσύνη να τον αποφυλακίσει και να του επιτρέψει να κάνει προεκλογική εκστρατεία.

Ο ίδιος χαίρει μεγάλης στήριξης εντός και εκτός, και μάλιστα πρόσφατα αριστεροί ηγέτες από το εξωτερικό, όπως οι πρώην πρόεδροι της Χιλής και της Γαλλίας Μισέλ Μπασελέτ και Φρανσουά Ολάντ αντίστοιχα, ο πρόεδρος της Βολιβίας Εβο Μοράλες, και 29 αμερικανοί βουλευτές –μεταξύ αυτών ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς –συνυπέγραψαν επιστολή στην οποία αναφέρουν πως «η υπόθεση Λούλα μάς κάνει να πιστεύουμε ότι ο κύριος στόχος της φυλάκισής του ήταν να τον εμποδίσουν να κατέβει υποψήφιος στις εκλογές».

Πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν ότι ο Λούλα συνεργάζεται με το Εργατικό Κόμμα μέσα από τη φυλακή και μελετά το σενάριο ενός άλλου υποψηφίου, ενός ανθρώπου «της τελευταίας στιγμής», ο οποίος θα μπορούσε να βάλει υποψηφιότητα στο παρά πέντε, σε περίπτωση που δεν του επιτραπεί να κατέβει για την προεδρία. Για το κόμμα όμως και τη στρατηγική του, το να παραμείνει στην κούρσα είναι ζωτικής σημασίας.

«Ο μόνος τρόπος με τον οποίο το Εργατικό Κόμμα έχει λόγο ύπαρξης στην πολιτική σκηνή της Βραζιλίας είναι γιατί έχει ένα πραγματικά ενωμένο μέτωπο απέναντι στον Λούλα» αναφέρει στους «New York Times» η Μόνικα ντε Μπόλε, διευθύντρια Λατινοαμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. «Το Εργατικό Κόμμα είναι ο Λούλα» συμπληρώνει.

Οπως και τα άλλα πολιτικά «λιοντάρια» της λατινοαμερικανικής Αριστεράς, έτσι και ο Λούλα μέχρι στιγμής δεν έχει αξιοποιήσει τη δημοφιλία του για να προετοιμάσει μια νεότερη γενιά διαδόχων. Ηγέτες όπως ο Ούγκο Τσάβες στη Βενεζουέλα ή ο Εβο Μοράλες στη Βολιβία έφεραν πράγματι αλλαγές, όμως οι επικριτές τους υποστηρίζουν ότι αντί να δημιουργήσουν βιώσιμα πολιτικά κινήματα, η επιτυχία τους βασίστηκε στην προσωπολατρία. Το να στοιχηματίζει κανείς στο πρόσωπο του Λούλα είναι επικίνδυνο. Αλλοτινοί υποστηρικτές έχουν στραφεί εναντίον του θεωρώντας τον υπεύθυνο για την αχαλίνωτη διαφθορά και τις αμέτρητες δωροδοκίες που έφερε στο φως η έρευνα για το μεγάλο σκάνδαλο που ονομάστηκε «Πλυντήριο Αυτοκινήτων» και το οποίο όχι μόνο συγκλόνισε τη χώρα αλλά αποκάλυψε το μέγεθος της διαφθοράς σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Ενώ περίπου 30% των Βραζιλιάνων λέει ότι θα τον ψηφίσει, την ίδια ώρα ένα 36% τον απορρίπτει. Οι δε επικριτές του αναφέρουν ότι τόσο ο Λούλα όσο και το κόμμα του θα ήταν προτιμότερο να στηρίξουν άλλους αριστερούς ηγέτες που δεν έχουν υποστεί τη φθορά από τα σκάνδαλα και σε περίπτωση που ο Λούλα δεν κατέβει στις εκλογές η αναμέτρηση θα δείξει ποια είναι σήμερα η δύναμη του κόμματός του.

«Η επιμονή μας για τον Λούλα ως υποψήφιο δεν έχει να κάνει με εκλογικούς υπολογισμούς αλλά αποτελεί ηθική αναγκαιότητα» δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Φερνάντο Χαντάντ, πρώην δήμαρχος του Σάο Πάολο, υποψήφιος αντιπρόεδρος του Εργατικού Κόμματος και ένας εκ των δικηγόρων του Λούλα.

Ο Χαντάντ πραγματοποιεί προεκλογικές ομιλίες για να παρουσιάσει τους «πέντε άξονες» του κυβερνητικού σχεδίου μιας μελλοντικής κυβέρνησης υπό την ηγεσία του σοσιαλιστή ηγέτη: τόνωση της οικονομίας με δημόσιες επενδύσεις, επέκταση του προγράμματος διορισμού γιατρών σε περιοχές που δεν καλύπτονται επαρκώς, αλλά και επιβολή φόρων στις τράπεζες που αρνούνται να μειώσουν τα επιτόκια δανεισμού, τα οποία είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο. Ο Χαντάντ ισχυρίζεται ότι μόλις οι υποψήφιοι εγγραφούν επισήμως στις 15 Αυγούστου, ο Λούλα θα ασκήσει τα πολιτικά του δικαιώματα, θα λανσάρει διαφημιστικά μηνύματα και ενδεχομένως θα μπορέσει να λάβει μέρος σε τηλεοπτικά ντιμπέιτ. Νομικοί ωστόσο θεωρούν ότι η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Ισως, αναφέρουν, αντιμετωπίσει τους περιορισμούς μιας ποινικής καταδίκης και δεν του δοθεί η άδεια να βγει από τη φυλακή προκειμένου να διεξαγάγει την εκστρατεία του. Ισως όχι. Κανένας δεν γνωρίζει και δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα, και βέβαια το σενάριο το δικαστήριο να μην του επιτρέψει να βάλει υποψηφιότητα δεν έχει φύγει από το τραπέζι.

Σε αυτή την περίπτωση, το κόμμα του έχει 20 ημέρες διορία να ορίσει νέο υποψήφιο. Πολλοί εκφράζουν φόβους ότι η χώρα ενδεχομένως τότε έρθει αντιμέτωπη με την πρώτη εκλογική αναμέτρηση αμφισβητούμενης νομιμότητας από το τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας το 1985 και, όπως λένε, «όταν εμποδίζεται ο δημοφιλέστερος ηγέτης να λάβει μέρος στη διαδικασία, ο κίνδυνος για τη δημοκρατία είναι πολύ υψηλός».