«Αίσχος και εθνική ντροπή!», «Προδοσία!», «Καθαίρεση!». Βαριές και πρωτοφανείς ήταν οι κουβέντες που ακούστηκαν από επίσημα χείλη Δημοκρατικών αλλά και επιφανών Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο.
Δεν έχει ξαναγίνει πρόεδρος των ΗΠΑ να παίρνει τόσο φανερά το μέρος μιας ξένης δύναμης (και δη της Ρωσίας), «αδειάζοντας» το FBI και το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης, σε ζωντανή και παγκόσμια τηλεοπτική μετάδοση.
Τσάρος εμπιστοσύνης
Και όμως το έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη Δευτέρα, στο Ελσίνκι, έχοντας πλάι του στη συνέντευξη Τύπου τον αυταρχικό «τσάρο» του Κρεμλίνου. Μετά το πρώτο τετ α τετ που έγινε κεκλεισμένων των θυρών, παρουσία μόνο διερμηνέων, ο Τραμπ δήλωσε ότι πιστεύει τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος τον διαβεβαίωσε προσωπικά ότι η Ρωσία δεν αναμείχθηκε στις αμερικανικές εκλογές του 2016.
Τι και αν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ έχουν καταλήξει επισήμως, και δημοσίως, στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα; Ο Τραμπ είπε ότι εμπιστεύεται τον Πούτιν. Ο οποίος δεν είχε πρόβλημα να ομολογήσει δημοσίως στο Ελσίνκι ότι, ναι, προτιμούσε να νικήσει ο (εθνολαϊκιστής και απομονωτιστής) Τραμπ και όχι η Χίλαρι Κλίντον, η οποία είχε εκφράσει σκληρές αντιρωσικές θέσεις.
Σοκ και δέος στην Ουάσιγκτον. Τέτοιας σφοδρότητας ήταν η θύελλα των αντιδράσεων, που ο αλλοπρόσαλλος Τραμπ αναγκάστηκε να ανασκευάσει 24 ώρες αργότερα. Μιλώντας από τον Λευκό Οίκο, είπε ότι μπέρδεψε τα λόγια του στο Ελσίνκι, διαβεβαιώνοντας ότι έχει «απόλυτη εμπιστοσύνη στις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών».

Αλλά η ζημιά είχε γίνει και ο σάλος δεν έλεγε να κοπάσει. Καταπέλτες ήταν βέβαια οι Δημοκρατικοί στο Κογκρέσο –μίλησαν για ντροπή, κάποιοι κατηγόρησαν τον Τραμπ για «προδοσία». Αλλοι μίλησαν για καθαίρεση, ενώ πολλοί αναρωτήθηκαν «με τι τον κρατάει ο Πούτιν».

«Οι ενέργειες του Τραμπ ενίσχυσαν τους αντιπάλους μας, αποδυνάμωσαν τις άμυνες ημών και των συμμάχων μας. Στην ιστορία της χώρας μας, οι Αμερικανοί δεν είδαν ποτέ πρόεδρό τους να θέτει τα συμφέροντα της Ρωσίας πάνω από εκείνα των ΗΠΑ» δήλωσε ο Τσακ Σούμερ, επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία.
Πού είστε, πατριώτες;
Κάνοντας ένα βήμα παραπέρα ο Τζον Μπρέναν, πρώην διευθυντής της CIA (επί Μπαράκ Ομπάμα), χρησιμοποίησε ορολογία Συντάγματος των ΗΠΑ για τους λόγους καθαίρεσης προέδρου. Η στάση του Τραμπ στο Ελσίνκι «ξεπερνάει το κατώφλι της παράβασης καθήκοντος. Αγγίζει την εσχάτη προδοσία. Ρεπουμπλικανοί πατριώτες, πού είστε;» έγραψε ο Μπρέναν στο Twitter.
Αλλά οι περισσότεροι Ρεπουμπλικανοί έμειναν αμήχανα σιωπηλοί, αποφεύγοντας να καταδικάσουν δημοσίως τον Τραμπ μέχρι που «ανέπνευσαν» μετά τη δήλωση ανασκευής, την Τρίτη.
Υπήρξαν όμως και κάποιοι που εξανέστησαν αμέσως. Ο πρόεδρος της Βουλής Πολ Ράιαν συνέστησε, σε αυστηρό τόνο, στον πρόεδρο Τραμπ «να αντιληφθεί ότι η Ρωσία είναι αντίπαλος» των ΗΠΑ. Προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία» για την εμπλοκή της στις αμερικανικές εκλογές του 2016. Για «τραγικό σφάλμα» και «νέο χαμηλό για τις ΗΠΑ» μίλησε και ο 81χρονος Τζον Μακ Κέιν, ήρωας πολέμου στο Βιετνάμ, βετεράνος γερουσιαστής και πρώην προεδρικός υποψήφιος του κόμματος.
Πράκτορες και καλλονή
Ο ειδικός ανακριτής Ρόμπερτ Μιούλερ απήγγειλε κατηγορίες σε άλλους 12 αξιωματούχους των υπηρεσιών πληροφοριών του ρωσικού στρατού (GRU) για ανάμειξη στις εκλογές του 2016. Οι ρώσοι πράκτορες κατηγορούνται ονομαστικά από το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για κυβερνοεπίθεση στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές της Εθνικής Επιτροπής του Δημοκρατικού Κόμματος και για υποκλοπές χιλιάδων εσωτερικών εγγράφων πριν από τις προεδρικές.
Συνελήφθη επίσης για κατασκοπεία (και είναι η μόνη που κρατείται) η 29χρονη Ρωσίδα Μαρία Μπούτινα. Αυτή η κοκκινομάλλα καλλονή με τις υψηλές διασυνδέσεις φέρεται να προσπάθησε, υπό την καθοδήγηση ρώσου αξιωματούχου, με προσφορές για σεξ να διεισδύσει σε αμερικανικές πολιτικές και θρησκευτικές οργανώσεις, ανάμεσά τους και στο πανίσχυρο λόμπι της οπλοκατοχής NRA, «προκειμένου να κατευθύνει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα προς πιο φιλορωσικές πολιτικές».
Σύμφωνα με τους «New York Times», η Μπούτινα «προσπάθησε να κλείσει μυστική συνάντηση Πούτιν – Τραμπ» στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2016.
Συνολικά, 26 Ρώσοι έχουν κατηγορηθεί από τη Δικαιοσύνη των ΗΠΑ για συμμετοχή σε μια ευρύτερη επιχείρηση ανάμειξης και επηρεασμού των ψηφοφόρων στις προεδρικές εκλογές, που αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι έγινε με απευθείας εντολή του Πούτιν. Προς το παρόν, σε κανένα από τα κατηγορητήρια δεν αναφέρεται το παραμικρό για συμπαιγνία του επιτελείου Τραμπ με Ρώσους. Αλλά η έρευνα Μιούλερ συνεχίζεται και κανείς δεν μπορεί να ξέρει πότε και πώς θα τελειώσει. Ο Τραμπ διαψεύδει κατηγορηματικά τα περί συμπαιγνίας και μιλάει συνεχώς για «κυνήγι μαγισσών» και fake news των «συστημικών» ΜΜΕ.
Η επίθεση του Ομπάμα



Αλλά, παρά το μπαράζ των επικρίσεων, το ποσοστό αποδοχής του Τραμπ στο γενικό εκλογικό σώμα φαίνεται αμετάβλητο (στο 42%) και οι Ρεπουμπλικανοί παρουσιάζουν ισχυρή συσπείρωση εν όψει των εκλογών του Νοεμβρίου για το Κογκρέσο.
Γκάλοπ στα τέλη της εβδομάδας (Reuters/Ipsos) έδειξε ότι το 71% των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων εγκρίνει τη στάση του Τραμπ απέναντι στη Ρωσία, ενώ, όπως είναι αναμενόμενο, με την πόλωση που κυριαρχεί η καταδίκη από τους Δημοκρατικούς είναι σαρωτική στο 86%.
Σε αυτό το κλίμα, στο κόμμα του Μπαράκ Ομπάμα χειροκρότησαν με ενθουσιασμό την ομιλία του στη Νότια Αφρική για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Νέλσον Μαντέλα. Χωρίς να κατονομάσει ούτε μια φορά τον εθνολαϊκιστή διάδοχό του, ο Ομπάμα επιτέθηκε στους «αυταρχικούς ηγέτες» της «νέας αβέβαιης εποχής», οι οποίοι «προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε θεσμό που δίνει νόημα στη Δημοκρατία». Και μίλησε για «την απόλυτη ξεδιαντροπιά του ηγέτη που πιάνεται να λέει ψέματα και μετά απλώς υπερθεματίζει με περισσότερα ψέματα».

«Ανοιχτή συμπαιγνία με τον εγκληματικό ηγέτη μιας εχθρικής δύναμης»

Ανελέητη ήταν μεγάλη μερίδα του Τύπου σε ΗΠΑ και Δύση. Με τίτλους όπως «Τώρα πρώτα η Ρωσία για τον Τραμπ», «Τραμπ και Πούτιν εναντίον Αμερικής», «Ντροπή!» και «Αισχρή συνθηκολόγηση», ΜΜΕ στηλίτευσαν τον πρώτο αμερικανό πρόεδρο στην Ιστορία που «πήρε το μέρος του εχθρού σε βάρος των εθνικών συμφερόντων της χώρας του» και των συμμάχων της («Νew York Daily News»).

Μιλώντας για «τραγωδία εθνικών διαστάσεων» και «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», η εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο «Ανοιχτή προδοσία» – και μεγάλο σκίτσο στην πρώτη σελίδα που δείχνει τον Τραμπ να πυροβολεί τον Μπαρμπα-Σαμ κρατώντας με το άλλο χέρι τον Πούτιν.
Στους «New York Times», ο αρθρογράφος Τόμας Φρίντμαν χαρακτήρισε τη στάση του Τραμπ στο Ελσίνκι «τόσο αντίθετη με τις αμερικανικές αξίες και τα εθνικά συμφέροντά μας, που οδηγεί σε ένα συμπέρασμα: είτε ο Τραμπ δουλεύει για τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών ή του αρέσει να παίζει αυτόν τον ρόλο στην τηλεόραση… Για πρώτη φορά στην Ιστορία, αμερικανός πρόεδρος επιδίδεται είτε ηθελημένα είτε από βαριά αμέλεια ή εξαιτίας της διεστραμμένης προσωπικότητάς του σε τέτοια προδοτική συμπεριφορά».
Τα ίδια και στις τηλεοράσεις: «επονείδιστος» (Αντερσον Κούπερ, CNN) και «αηδιαστικός» (Νιλ Καβούτο, στο δεξιό και πολυαγαπημένο του Τραμπ Fox News).
Για «προδοσία» έκανε λόγο το κύριο, ανυπόγραφο άρθρο της «Washington Post», μιλώντας για «ανοιχτή συμπαιγνία με τον εγκληματικό ηγέτη μιας εχθρικής δύναμης… Ο Τραμπ αρνήθηκε να αναγνωρίσει τα γεγονότα για τη συμπεριφορά της και άνοιξε πυρ στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ!».
«Το υγρό φιλί του Τραμπ στον Πούτιν σφραγίζει νέα παγκόσμια τάξη, όπου φίλοι έγιναν εχθροί και εχθροί φίλοι» (Politico). «Τι να πεις για έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που αμφισβητεί τον λόγο των δικών του υπηρεσιών πληροφοριών και στέκεται πλάι στον ηγέτη του κυριότερου γεωπολιτικού αντιπάλου της Αμερικής; Το μέλλον της δυτικής συμμαχίας τίθεται σοβαρά εν αμφιβόλω, και ο Τραμπ φρόντισε για αυτό» σχολιάζει αρθρογράφος στους «Financial Times».

Για «καταστροφικό τετ α τετ με τον Πούτιν ενός αμερικανού προέδρου που ξεσπαθώνει εναντίον ιστορικών, δημοκρατικά εκλεγμένων συμμάχων (στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ) και αγκαλιάζει αυταρχικούς εχθρούς (Κιμ, Πούτιν) ως υπογραφή της εξωτερικής πολιτικής του» γράφει ο «New Yorker».

Καθώς, ούτως ή άλλως, ουσιαστικό πολιτικό αποτέλεσμα δεν υπήρξε, αυτή η σύνοδος κορυφής που είχε σχεδιαστεί από την αρχή σαν επικοινωνιακό σόου του Τραμπ επέτρεψε τελικά στον Πούτιν να εμφανιστεί ως «κυρίαρχος του παιχνιδιού: απαραίτητος για την επίλυση παγκόσμιων κρίσεων, σε ισότιμη βάση με τον ηγέτη της μοναδικής υπερδύναμης» σχολιάζει ο «Monde». Και ο ανταποκριτής του BBC στη Μόσχα μετέδωσε τα εξής: «Ακόμα και ο ρωσικός Τύπος έχει μείνει έκπληκτος. Μια εφημερίδα δηλώνει σοκαρισμένη που, παρουσία του Πούτιν, ο Τραμπ εξέφρασε δημοσίως τέτοια έλλειψη εμπιστοσύνης στις ίδιες τις μυστικές υπηρεσίες του. Δεν κάνεις τέτοια πράγματα. Θα πληρώσει βαρύ πολιτικό τίμημα, λένε εδώ».

Το χρονικό της σύγχυσης

Είπε-ξείπε και ξαναείπε. Μετά την κατακραυγή, ο Τραμπ αναγκάστηκε να ανασκευάσει, διαβάζοντας από γραπτό κείμενο «διόρθωση» της επίμαχης δήλωσης του Ελσίνκι. Αλλά μετά τα ξαναγύρισε προφορικώς, θολώνοντας πάλι τα νερά:

Δευτέρα 16/7 – Ελσίνκι: «Οι άνθρωποί μου (σ.σ. το FBI) μου είπαν ότι πιστεύουν πως είναι η Ρωσία. Εδώ έχω τον πρόεδρο Πούτιν, μόλις είπε ότι δεν είναι η Ρωσία. Εγώ θα πω αυτό: Δεν βλέπω κανέναν λόγο γιατί να είναι η Ρωσία».
Αργότερα, μέσα στο Air Force One βλέπει στην τηλεόραση τον σάλο που έχει ξεσπάσει στις ΗΠΑ και στέλνει tweet: «Εχω ΜΕΓΑΛΗ εμπιστοσύνη στους ανθρώπους ΜΟΥ των μυστικών υπηρεσιών».

Τρίτη 17/7 – Λευκός Οίκος: Λέει πως μπέρδεψε τα λόγια του στο Ελσίνκι. «Η πρόταση θα έπρεπε να είναι: Δεν βλέπω κανέναν λόγο γιατί να μην είναι η Ρωσία. Διπλή άρνηση, ξέρετε… Δέχομαι το συμπέρασμα των υπηρεσιών πληροφοριών μου ότι η Ρωσία αναμείχθηκε στις εκλογές του 2016».
Αλλά προσθέτει: «Θα μπορούσαν να είναι και άλλοι. Πολλοί άλλοι εκεί έξω… Καμία συμπαιγνία!».
Και δεν απαντάει όταν δημοσιογράφοι τον ρωτούν αν καταδικάζει τον Πούτιν για την ανάμειξη.

Τετάρτη 18/8: Από νωρίς νέα tweets, σε πανηγυρικό τόνο: «Μερικοί ΜΙΣΟΥΝ το γεγονός ότι τα πήγα καλά με τον πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας. Θα προτιμούσαν να κάνουμε πόλεμο παρά να το δουν αυτό. Ο Πούτιν και εγώ συζητήσαμε πολλά σημαντικά θέματα. Μεγάλα αποτελέσματα θα έρθουν!».

Αλλά μετά απαντάει με ένα κοφτό «όχι» σε ερώτημα ρεπόρτερ για το αν συνεχίζεται η ρωσική απειλή. Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου τα μαζεύει πάλι, διαβεβαιώνοντας πως ναι, «ο πρόεδρος πιστεύει ότι η απειλή συνεχίζεται» (όπως έχουν πει και οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ) εν όψει εκλογών για το Κογκρέσο τον Νοέμβριο.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ