Ηταν αναμφίβολα μια εντυπωσιακή μεταστροφή. Η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία πόνταρε εν πολλοίς την πολιτική της υστεροφημία ασκώντας μια γενναιόδωρη πολιτική ασύλου μετά το ξέσπασμα της μεταναστευτικής κρίσης πριν από τρία χρόνια, έκλεισε οριστικά τις πόρτες της Γερμανίας σε εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες προκειμένου να περισώσει την κυβέρνηση συνασπισμού στο Βερολίνο και τη δική της καριέρα.
Το τίμημα ωστόσο είναι βαρύ. Η συντηρητική πολιτικός, που βρίσκεται αδιάλειπτα στην εξουσία εδώ και 13 χρόνια και επέζησε αμέτρητων κρίσεων εντός και εκτός συνόρων, θα πρέπει να καταβάλει εφεξής τεράστιες προσπάθειες για να διασφαλίσει την εύρυθμη λειτουργία του κυβερνητικού της συνασπισμού μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η εκατέρωθεν εμπιστοσύνη έχει κλονιστεί. Οπως όλα δείχνουν, το πολιτικό της κεφάλαιο έχει ήδη μπει στη δύση του.
Συμβιβασμός στα χαρτιά
Η συμφωνία που κατάφερε η γερμανίδα καγκελάριος με τον κυβερνητικό της εταίρο Χορστ Ζεεχόφερ για το Μεταναστευτικό –το οποίο περιλαμβάνει την απαγόρευση εισόδου στη Γερμανία των προσφύγων που έχουν καταγραφεί σε άλλα κράτη-μέλη και τη μεταφορά τους σε κέντρα transit από όπου θα επαναπροωθούνται στις αντίστοιχες χώρες –ήταν μόνο προσχηματική. Γιατί μπορεί μεν να απέτρεψε μια σύγκρουση με απρόβλεπτα επακόλουθα, κατέδειξε δε την απίστευτη δυστοκία διαχείρισης της κρίσης από όλες τις πλευρές. Υστερα από το «δράμα» και την εκβιαστική «παραίτηση» Ζεεχόφερ, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) έβαλαν τη δική τους «κόκκινη» γραμμή στα κλειστά κέντρα προσφύγων, απειλώντας και αυτοί με αποχώρηση από την κυβέρνηση.
Η παρτίδα σώθηκε εκ νέου αργά το βράδυ της Πέμπτης. Στη συνάντησή τους οι τρεις εταίροι (Χριστιανοδημοκράτες, Χριστιανοκοινωνιστές και Σοσιαλδημοκράτες) κατέληξαν οριστικά στη συμφωνία η οποία επί της ουσίας μετονομάζει τα «κέντρα διέλευσης», που απέρριπτε ως όρο το SPD, σε «κέντρα μεταφοράς». Πλην όμως προβλέπει τη χρήση των δομών της Αστυνομίας και των αεροδρομίων, ώστε να διαπιστώνεται εάν ένα άτομο έχει υποβάλει ήδη αίτηση ασύλου σε άλλη χώρα, στην οποία θα επαναπροωθείται με συνοπτικές διαδικασίες.
Αλλά και αυτός ο συμβιβασμός μπάζει από παντού, μια και δεν απαντά στα καίρια ζητήματα-αγκάθια της μεταρρύθμισης του Δουβλίνου και της δευτευτερογούς μετανάστευσης και αφήνει ασαφές εάν χώρες όπως η Αυστρία και η Ιταλία είναι πρόθυμες να υπογράψουν συμφωνίες βάσει των οποίων θα δέχονται και πάλι τους πρόσφυγες.
Πρωτίστως, αποτελεί μια από τις «πιο επικίνδυνες τομές στην ιστορία της Ευρώπης» όπως σχολίασε η «Suddeutsche Zeitung», καταδεικνύοντας πόσο «ισχυρή έχει γίνει η ευρωπαϊκή Δεξιά», η οποία τροφοδοτείται ιδεολογικά από τις κυβερνήσεις σε Βιέννη, Ρώμη και Βουδαπέστη.
Με δημιουργική ασάφεια στην παράταση
Επί του παρόντος, όλες οι πλευρές φαίνονται ικανοποιημένες. Θα είναι άραγε βιώσιμη η συμφωνία; Πώς προδιαγράφεται το μέλλον της κυβέρνησης συνασπισμού στο Βερολίνο; Ο δημοσιογράφος της Deutsche Welle Κώστας Συμεωνίδης απαντά μιλώντας στο «Βήμα»: «Με τη συμφωνία Μέρκελ – Ζεεχόφερ για το Προσφυγικό αποσοβήθηκε μια πολιτική κρίση που είχε τη δυναμική να οδηγήσει στην κατάρρευση της γερμανικής κυβέρνησης, με απρόβλεπτες συνέπειες για ολόκληρη την Ευρώπη. Το φόβητρο της περαιτέρω ενίσχυσης του εθνολαϊκιστικού AfD εν όψει και των βαυαρικών εκλογών έπαιξε σίγουρα καταλυτικό ρόλο. Με δεδομένους τους πολλούς αστερίσκους και ακόμη περισσότερους αστάθμητους παράγοντες, όμως, η συμφωνία δίνει απλώς μια πρόσκαιρη ανάσα».
Κατ’ αρχήν, η επαναπροώθηση προσφύγων στις πρώτες χώρες υποδοχής από τα κέντρα τράνζιτ (άγνωστο πού θα δημιουργηθούν) προϋποθέτει τη σύναψη διμερών συμφωνιών με τις χώρες αυτές. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ομιλία της στην Bundestag στα μέσα της εβδομάδας η Ανγκελα Μέρκελ αναφέρθηκε ειδικώς στη συμφωνία με την Ελλάδα, αφού είναι ό,τι πιο σίγουρο έχει αυτή τη στιγμή στα χέρια της. Εν τούτοις με την άλλη μεγάλη πύλη εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη, την Ιταλία, δεν υπάρχει και, όπως διαβεβαιώνει η Ρώμη, δεν πρόκειται να υπάρξει διμερής συμφωνία. Αστάθμητος παράγοντας παραμένει και η Αυστρία. Πόσες υποχωρήσεις θα κάνει ο καγκελάριος Κουρτς έχοντας δίπλα του τον ακροδεξιό κυβερνητικό εταίρο Στράχε; Ο σημαντικότερος αστάθμητος παράγοντας όμως είναι πλέον η ίδια η γερμανική κυβέρνηση. Το ναυάγιο μπορεί να απετράπη την ύστατη στιγμή, ωστόσο το κλίμα μεταξύ των δυο αδελφών κομμάτων CDU και CSU είναι δηλητηριασμένο και κανείς δεν γνωρίζει για πόσο ακόμη θα μπορούν να συνεργάζονται Μέρκελ και Ζεεχόφερ. Η συμφωνία-πυροτέχνημα, με έντονα χαρακτηριστικά δημιουργικής ασάφειας, ανέβαλε απλώς την οριστική τους ρήξη.
Τα πραγματικά αίτια της σύγκρουσης είναι πολύ βαθύτερα και θα πρέπει να αναζητηθούν στην καθοδηγούμενη από την καγκελάριο μετατόπιση της CDU/CSU προς το πολιτικό κέντρο που άφησε ελεύθερο πεδίο στο AfD. Το μέτωπο Μέρκελ – Ζεεχόφερ ενδέχεται να αποκτήσει εκ νέου καταστροφική δυναμική το αργότερο στις 14 Οκτωβρίου, όταν –και εφόσον επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις –η κάλπη της Βαυαρίας αφαιρέσει την αυτοδυναμία της CSU προς όφελος της Ακρας Δεξιάς» καταλήγει ο κ. Συμεωνίδης.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
