Πώς μας ήρθε τώρα αυτό
Αν κοντοσταθήκατε στην αρχική ερώτηση, τότε μάλλον δεν θα έπρεπε να σας νοιάζει πώς ήρθε σε μας να ασχοληθούμε με το θέμα, αλλά στο γιατί εσείς αποφασίσατε να το διαβάσετε. Πέρα όμως από τους δικούς σας λόγους – που ενδεχομένως μπορεί να είναι και η απλή περιέργεια – έχουμε πράγματι κι εμείς τους δικούς μας. Που λένε πως σύμφωνα με τις έρευνες, η κατάθλιψη στη χώρα μας αυξάνεται δραματικά τα τελευταία χρόνια (από 3,3% το 2008 σε 13% το 2013) και αυτό φαίνεται να σχετίζεται με την οικονομική κρίση. Κι ενώ κάποιες έρευνες υποδεικνύουν ότι πλήττει εξίσου άνδρες και γυναίκες, κάποιες άλλες καταδεικνύουν τον αρσενικό πληθυσμό ως τον βασικό «ασθενή» σε ποσοστά που φτάνουν το 26% σε σχέση με τον γυναικείο που αγγίζει το 10%. Αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι η κατάθλιψη έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει με το αίσθημα της αποτυχίας, τότε δεν είναι να απορεί κανείς γιατί μπορεί να τη νιώσουν περισσότερο οι άντρες και μάλιστα εκείνοι που δέχτηκαν ή δέχονται επαγγελματικές και οικονομικές ήττες το τελευταίο διάστημα. Και καθώς το βίντεο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που παρομοιάζει την κατάθλιψη με έναν μαύρο σκύλο παίζει σε κάθε λάπτοπ, pc, tablet, smartphone κ.λπ. κάνουμε έναν μικρό περίπατο στα μονοπάτια της ψυχοθεραπείας που υπόσχεται να τη θεραπεύσει. Φυσικά όχι μόνο αυτήν, αλλά κάθε ψυχολογικό πρόβλημα που μπορεί να σας αποσυντονίσει: φοβίες, άγχος, κρίσεις πανικού, μετατραυματικό στρες. Τι λέτε, θα δοκιμάσετε;

Υψηλές προσδοκίες
«Η ψυχοθεραπεία είναι ένα εργαλείο που ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει με την καθοδήγηση ενός έμπειρου θεραπευτή, προκειμένου να ωριμάσει και να αλλάξει με έξυπνο και συγκροτημένο τρόπο» λέει η Κλόε Καρμάικλ, που κάνει την πρακτική της στην Κλινική Ψυχολογία, στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Και κάπως έτσι ανακεφαλαιώνει το τι μπορεί να προσφέρει η ψυχοθεραπεία. Για να γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι, η θεραπεία υπόσχεται να σας βοηθήσει να αλλάξετε τρόπο σκέψης και ερμηνείας των γεγονότων και αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να απαλλαγείτε από την παρατεταμένη θλίψη, να «πιστεύετε στον εαυτό σας και στις δυνατότητές σας, να στηρίζεστε στα πόδια σας και να αποφασίζετε για τη ζωή σας, να αποκτήσετε υγιείς και ουσιαστικές διαπροσωπικές σχέσεις, να διαχειρίζεστε το στρες σας, να αποκτήσετε ηρεμία και αισιοδοξία για τη ζωή, να μάθετε να λύνετε μόνοι σας τα προβλήματά σας, ακόμα και αν αυτά μοιάζουν ανυπέρβλητα και να εκφράζετε αποτελεσματικά τις δικές σας επιθυμίες», μας είπε ο ψυχολόγος Πάτροκλος Παπαδάκης. Δεν είναι και λίγα. Και δεν αδικούμε κανέναν άπιστο Θωμά που μπορεί να αμφισβητήσει το πώς.

Πώς δουλεύει
Υπάρχουν πολλά είδη ψυχοθεραπείας με συνηθέστερο εκείνο της γνωσιακής. Προτού διαλέξετε ποιο σας ταιριάζει καθώς και το αν θα απευθυνθείτε σε ψυχολόγο ή ψυχίατρο (οι περισσότεροι ψυχίατροι κάνουν και ψυχοθεραπεία, επιπλέον όμως μπορούν να χορηγούν και φάρμακα αν χρειαστεί), να θυμάστε ότι η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο. Δέκα με 20 εβδομάδες είναι ένα σύντομο, αλλά ικανό διάστημα, ενώ πολλοί επιλέγουν να επισκέπτονται τον θεραπευτή τους ακόμη και για χρόνια, επειδή αισθάνονται ότι τους βοηθάει να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους. Αν πάντως φοβάστε ότι θα μοιάσετε στην κολλητή της γυναίκας σας που πηγαίνει 5 χρόνια στον ψυχολόγο, να το ξεπεράσετε. Σε σχετικά σύντομο διάστημα θα καταλάβετε αν ο θεραπευτής σάς βοηθάει να κατακτήσετε τουλάχιστον τις βάσεις για μια αποτελεσματική αλλαγή. Κάθε συνεδρία διαρκεί περίπου μία ώρα και με τις κατάλληλες ερωτήσεις ο θεραπευτής θα σας οδηγήσει να εντοπίσετε μόνοι σας τα «λάθη» που κάνετε στον τρόπο σκέψης σας, να τα ερμηνεύσετε με βάση τις εμπειρίες σας και στη συνέχεια να σπάσετε τον φαύλο κύκλο των νοσηρών σκέψεων και στάσεων που συνδέονται με τα συναισθήματα και τελικά οδηγούν σε ψυχολογικά συμπτώματα. Ναι, θέλει κουβέντα και ειλικρίνεια εκ μέρους σας, δεν θα πάτε εκεί για να σας δώσουν συμβουλές. Και, ναι, τα φάρμακα μπορούν να εξαλείψουν τα συμπτώματα, αλλά χωρίς ψυχοθεραπεία, όταν τα διακόψετε απλώς θα επανέλθουν.

Ας μιλήσουμε με νούμερα

  • Σε κάθε δεδομένη στιγμή περίπου 10% του πληθυσμού υποφέρει από κατάθλιψη, ενώ περισσότερο από 10% παρουσιάζει κάποια αγχώδη διαταραχή.
  • Οι γυναίκες κινδυνεύουν να παρουσιάσουν κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της ζωής τους σε ποσοστό 2-3,5%. Για τους άντρες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 5-12%.
  • Το 10-20% των ανθρώπων που πάσχουν από κατάθλιψη, έχουν χρόνια κατάθλιψη, δηλαδή τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από 2 χρόνια.
  • 50,2% των ανθρώπων με διαταραχές πανικού δεν έλαβαν ποτέ θεραπεία.
  • 83,5% των ατόμων που απέφυγαν να αναζητήσουν θεραπεία το έκαναν εξαιτίας του φόβου του κοινωνικού στιγματισμού.
  • Σύμφωνα με το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), 1 στους 6 θα παρουσιάσει κατάθλιψη σε κάποια στιγμή της ζωής του.

Οι σελέμπριτι

  • Ο κωμικός Τζιμ Κάρεϊ παραδέχτηκε δημοσίως το 2008 ότι τα προβλήματά του άρχισαν μαζί με το ταξίδι του στο σταριλίκι.
  • Ο Βρετανός «Dr House» Χιου Λόρεϊ χρειάστηκε να κάνει 2 χρόνια ψυχοθεραπεία για να αντιμετωπίσει τις μαυρίλες του.
  • Ο Ντέιβιντ Μπέκαμ εξαιτίας του δυσλειτουργικού ψυχαναγκασμού του να βρίσκονται όλα σε τάξη αναγκάστηκε να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια.
  • Ο Νίκος Μουτσινάς παραδέχτηκε πως μετά τη θεραπεία ένιωσε σαν μια καινούργια, βελτιωμένη εκδοχή του εαυτού του.
  • Ο Σταμάτης Μαλέλης έκανε ψυχανάλυση για να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη.
  • Ο ηθοποιός Πέτρος Λαγούτης δεν κάνει ψυχανάλυση για να λύσει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, «αλλά για να έχω βοήθεια στην εσωτερική αναζήτηση».

Η εκ των έσω πληροφορία
«Οι άντρες ασθενείς που βλέπω δεν είναι λιγότεροι από τις γυναίκες. Απλώς δεν λένε ότι βλέπουν ειδικό», μας εκμυστηρεύτηκε φίλη ψυχολόγος.

Να δοκιμάσετε εάν…

  • Εχετε φοβίες που σας δυσκολεύουν την καθημερινότητα, π.χ. φοβάστε να ταξιδέψετε με το αεροπλάνο ενώ η δουλειά σας το απαιτεί.
  • Εχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
  • Το άγχος σας είναι ανεξέλεγκτο.
  • Αντιμετωπίζετε κρίσεις πανικού.
  • Δυσκολεύεστε πολύ να πάρετε την παραμικρή απόφαση και να διεκδικήσετε πράγματα.
  • Είστε εξαιρετικά οξύθυμοι σε σχέση με το παρελθόν και νιώθετε οργισμένοι συχνά.
  • Αισθάνεστε παρατεταμένη θλίψη και έλλειψη διάθεσης να κάνετε το παραμικρό, συχνά οι υποχρεώσεις μιας μέρας σας φαίνονται βουνό και δεν μπορείτε να τις φέρετε εις πέρας.
  • Εχετε σημαντικά προβλήματα στις σχέσεις σας με τους άλλους, π.χ. νιώθετε ότι σας εκμεταλλεύονται, διαπληκτίζεστε πολύ συχνά κ.ά.
  • Εχετε σεξουαλικά προβλήματα.
  • Αισθάνεστε άλλοτε ένα μηδενικό και άλλοτε ανίκητοι.
  • Κάνετε σκέψεις αυτοκτονίας.
  • Συνέβη κάτι τραυματικό στη ζωή σας που νιώθετε ότι δεν μπορείτε να σταματήσετε να σκέφτεστε και νιώθετε αδύναμοι να προχωρήσετε με τη ζωή σας.

Η αντίθετη άποψη
Ολοι αντιμετωπίζουμε προβλήματα, αλλά ένας ξένος δεν μπορεί να σου προσφέρει κάτι περισσότερο από έναν φίλο που σε νοιάζεται. Ψυχοθεραπεία, πφφφ, έγινε τώρα της μόδας και πάνε όλα τα κοριτσάκια. Κανείς δεν μπορεί να σου δείξει ποιος είσαι αν δεν το έχεις βρεις πρώτα εσύ. Εσύ είσαι ο μόνος που μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Κι αν ακούσεις ότι όλοι είναι κουλ με την ψυχοθεραπεία, μην το πιστέψεις. Δοκίμασε να πεις σε μια γυναίκα που παριστάνει την άνετη ότι πας σε τρελογιατρό. Θα σε περάσει για επικίνδυνο. Δοκίμασε να πεις στον προϊστάμενό σου ότι κάθεσαι στο ντιβάνι, θα νομίσει ότι δεν μπορείς να εργαστείς, θα χάσεις και τη δουλειά δηλαδή. Χαμένα λεφτά. Και ειδικά σε τέτοιες εποχές.

Το συμπέρασμα
Φυσικά μόνο εμείς οι ίδιοι μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας. Και αυτό προϋποθέτει ότι είμαστε απολύτως συνειδητοποιημένοι όταν ζητάμε βοήθεια, ότι θέλουμε να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε. Η ψυχοθεραπεία καθοδηγεί και βοηθάει όπως οι φίλοι δεν μπορούν, διότι οι φίλοι δεν είναι αντικειμενικοί, ούτε επαγγελματίες. Το μόνο που χρειάζεται είναι να βρεθεί ο κατάλληλος θεραπευτής. Τα χρήματα που θα δώσει κανείς για να νιώσει καλύτερα είναι επένδυση για έναν καλύτερο τρόπο ζωής. Δεν είναι χαμένα. Και οι τιμές έχουν πέσει πλέον…

* Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑmen Απριλίου 2015