Ο μοναδικός τόπος στην Ελλάδα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί γαστρονομικός προορισμός με μεγάλη ευκολία είναι η Σαντορίνη. Εδώ, μια ομάδα εστιατόρων και σεφ έχουν αφοσιωθεί στην ανάπτυξη και εξέλιξη της ελληνικής κουζίνας, με βάση τα μοναδικά προϊόντα της ηφαιστειακής γης του νησιού, και μετράνε πια – οι πρώτοι τουλάχιστον – πάνω από 25 χρόνια συνεχούς παρουσίας στα γαστρονομικά δρώμενα της χώρας. Ανάμεσα στα τουριστικάδικα και στους κράχτες που δεν μπορείς να αποφύγεις πουθενά στον πλανήτη βρίσκονται συγκεντρωμένα κάποια από τα καλύτερα εστιατόρια και ταβέρνες της. Μια περιήγηση στα λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα του νησιού αρκεί για να πει κάποιος πως έχει δοκιμάσει τη νέα ελληνική κουζίνα στα καλύτερά της, μιλώντας πάντοτε για τη θερινή, νησιωτική εκδοχή της.

● Selene – Σελήνη

Το εστιατόριο του Γιώργου Χατζηγιαννάκη, βρίσκεται στον τρίτο χρόνο του μακριά από την Καλντέρα, στον Πύργο, απ’ όπου η θέα είναι εξίσου μαγευτική. Ο άνθρωπος που πίστεψε πριν από 25 χρόνια ότι οι εστιάτορες μπορούν να συμμαχήσουν και να δουλέψουν για έναν κοινό σκοπό και εν πολλοίς το κατάφερε. «Αν δεν προλαβαίνετε, μη φάτε εδώ», μας είπε, «γιατί πρέπει οπωσδήποτε να πάτε εκεί, κι εκεί, κι εκεί…». Πήγαμε σχεδόν παντού, αλλά το δείπνο στη Σελήνη δεν θα το χάναμε με τίποτα. Ενα μενού απόλυτα φρέσκο, αποδεικνύει πως ένα εστιατόριο παλιώνει μόνο όταν παλιώσουν τα μυαλά, και εδώ κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Το ξεκίνημα με μαγιονέζα φάβας και στικ φύλλου γεμιστού με ντοματοκεφτέ σε βάζει στο νόημα. Απαριθμώ τα εξαιρετικά πιάτα που δοκιμάσαμε: καλαμαράκια με φάβα καπνισμένη και φλέικς από μελάνι σουπιάς, μάγουλα γουρουνόπουλου με πορτοκάλι και πουρέ μήλου, κουσκουσέλα (στραπατσάδα) με ορτύκι. Οι γεύσεις που ερωτεύτηκα; Μια ονειρική παγωμένη βλιτόσουπα και ο τραχανάς (ως ριζότο) με γλυκάδια και θυμάρι. Σέρβις υποδειγματικό, με την υπέροχη Γεωργία να αναλύει τα πιάτα ημέρας, συνοδεύοντάς τα με την τιμή τους. Η κάρτα των κρασιών θα σας εκπλήξει σε πληρότητα και – καλές – τιμές. Θα σας κοστίσει 55-60 ευρώ το άτομο, με πρώτο, δεύτερο και γλυκό. Αν πάλι πάτε πρωί ή για κάτι πιο ελαφρύ και οικονομικό, δοκιμάστε στον κάτω χώρο (ανάμεσα σε καφέ και εστιατόριο) μίνι σουβλακόπιτα γεμιστή με ντοματοκεφτέ και φάβα.
Σελήνη, Πύργος, τηλ. 22860 22249

● Saltsa

Η αυλή είναι στρωμένη με παλιά χρωματιστά πλακάκια, οι ελιές και τα αρωματικά φυτά την αγκαλιάζουν, η λευκότητα σε χαλαρώνει. Η Λίλιαν θα σε προσέξει σαν να είσαι ο αποκλειστικός αγαπημένος της πελάτης και ο σύζυγος-σεφ-συνιδιοκτήτης Δημήτρης Λαζάρου θα σε κακομάθει με πιάτα που χωρίς προσπάθειες εντυπωσιασμού θα σε σκλαβώσουν. Αγαπημένο μας πιάτο τα στικ λευκής σαντορινιάς μελιτζάνας, καλυμμένα με σουσάμι και μαυροκούκι. Πόσο καλή μπορεί να είναι μια ψητή σαρδέλα; Εξαιρετική, όταν σερβιριστεί με σαντορινιά ντομάτα, σκόρδο με τη φλούδα του και αρωματικά. Οι μικρές ψητές σουπιές με μπόλικο μαϊντανό, ντομάτα και «καυτερό» μού θύμισαν – αλήθεια – παλιού καιρού νόστιμο σουβλάκι. Το μαγιάτικο με τσιπς μελιτζάνας σε σούπα ρεβιθιών έγινε το πιάτο μου, το αρνίσιο σουβλάκι των υπολοίπων. Θα σας κοστίσει 30-35 ευρώ το άτομο με γλυκό. Tip: Αν φυσάει, η Λίλιαν θα προσφέρει πασμίνα.
Saltsa, επαρχιακή οδός Φηρών – Ημεροβιγλίου, τηλ. 22860 28018

● Κουκούμαβλος

Ο Νίκος Πουλιάσης μετράει πάνω από 20 χρόνια στην Καλντέρα. Σε ένα νεομπαρόκ σκηνικό, που πολύ θυμίζει αρχοντόσπιτα άλλης εποχής, ο σεφ-ιδιοκτήτης σερβίρει τη δική του ελληνική γεύση, με τάσεις… διεθνιστικές. Ευφυής κουζίνα, με λεπτό χιούμορ στα υλικά και στην υλοποίησή της. Η απαραίτητη φάβα εδώ ήρθε με μους χέλι και τραγανά φύκια. Η σχέση στεριάς – θάλασσας «έδεσε» με τη σος φρούτων του πάθους, που πρόσφερε τη «γλυκιά» της αρωματική οξύτητα. Το ριζότο παντζαριού με πέστο αντζούγιας και ξινομυζήθρα θύμιζε ιταλική σημαία, αλλά γέμιζε το στόμα με ελληνικότητα, ενώ το μπιφτέκι με μπλάντι μέρι ούζου και γιαούρτι αρωματισμένο με πάπρικα και τζίντζερ μού θύμισε γιαουρτλού σε ευτυχή και επιτυχή… αναδόμηση. Θα σας κοστίσει 55-60 ευρώ το άτομο. Το σέρβις θα το έλεγα ελαφρώς διεκπεραιωτικό, αλλά ίσως να ήταν η μέρα.
Κουκούμαβλος, Φηρά, τηλ. 22860 23807, 697 9719 289

● Σκάλα

Ισως η καλύτερη θέα της Καλντέρας στην Οία και οι πιο τίμιοι μεζέδες στο μεζεδοπωλείο-ταβέρνα του Χρήστου Μαρκοζάννη και του Σταύρου Σιγάλα. Παλιάς νοοτροπίας φιλοξενία, γκαρσόνια με χιούμορ και οικειότητα, ο πελάτης που πρέπει να περάσει καλά. Ψαράκια ημέρας, η γόπα που φάγαμε ένα ποίημα, φυσικά φάβα και ντοματοκεφτέδες, ρεβιθοκεφτέδες, μύδια αχνιστά, όλα όπως θα έπρεπε να είναι. Θα σας κοστίσει 20-25 ευρώ το άτομο, εκτός και αν παρεκτραπείτε, οπότε δική σας η ευθύνη.
Σκλάλα, Οία, τηλ. 22860 71562

● Νυχτέρι

Στην ατέλειωτη ευθεία της παραλίας με τη μαύρη άμμο στο Καμάρι, το Νυχτέρι αποδεικνύει πως και στο πιο τουριστικό σημείο μπορείς να κερδίσεις το στοίχημα της καλής κουζίνας. Στην ταβέρνα-μεζεδοπωλείο πάνω στο κύμα ο σεφ-ιδιοκτήτης Βασίλης Ζαχαράκης προσφέρει υπηρεσίες, σέρβις και φαγητό που αναλογούν σε καλό εστιατόριο. Η σαντορινιά σαλάτα με ντοματάκι, ξυλάγγουρο, κρίθινο παξιμάδι και συνδυασμό ανθότυρου και φέτας είναι η επιτομή της θερινής σαλάτας, η μελιτζανοσαλάτα με λευκή μελιτζάνα Σαντορίνης, μαϊντανό και σκόρδο προσφέρει τη μεστή γεύση της απλότητας, οι γαρίδες με το κουσκουσάκι δίνουν πληρωμένη απάντηση στο ιταλικό ριζότο, η μπραντάδα μπακαλιάρου, το χιουνκιάρ, το κοτόπουλο βινσάντο και το αρνίσιο χεράκι με τον πουρέ ρεβιθιών είναι πιάτα εξαιρετικής νοστιμιάς και ισορροπίας. Κλείσαμε με το ιδανικό γλυκό ελληνικού καλοκαιριού: κρεμ μπρυλέ ελληνικού καφέ με συριανό λουκούμι και υποβρύχιο σε παρουσίαση έκπληξη. Καλή συλλογή κρασιών σε ποτήρι, καλές τιμές στις ετικέτες σαντορινιού αμπελώνα. Θα σας κοστίσει 23-25 ευρώ το άτομο. Α, ο Βασίλης διοργανώνει και σεμινάρια μαγειρικής!
Νυχτέρι, Καμάρι, τηλ. 22860 33480, www.nichteri.gr

● Ρόζα
Την πρώτη φορά που πήγαμε δοκίμασα πιλάφι φούρνου με τσίχλες. Ακόμη έχω τη γεύση στο στόμα μου. Ρουστίκ κουζίνα, από το μποστάνι και τη θάλασσα, εξαιρετικό τηγάνι και νόστιμοι μεζέδες. Δεν θα πάτε για τη θέα, μόνο για το καλό φαγητό της και τις σωστές τιμές. Μαρίδες, μπαρμπουνάκι, ντοματοκεφτέδες, γεμιστά και σαλάχι με σκορδαλιά, πιθανόν να βρείτε και κοκκινιστό κουνέλι.
Ρόζα, παραλιακή οδός Φηρών – Οίας, Βούρβουλος, τηλ. 22860 24378.

● Τα δίχτυα
Ψάθινη καρέκλα, αλμυρίκια, σκιά, δροσιά, ψάρι και θαλασσομεζέδες. Ο Μιχάλης Τρουλλάκης στον Περίβολο σερβίρει πάνω από 20 χρόνια τα καλά της θάλασσας και της γης του νησιού σε συσκευασία απόλυτης φρεσκάδας και νοστιμιάς. Μελιτζανόπιτα, καπνιστή μελιτζάνα, χταπόδι ψητό, ντοματοκεφτέδες, ροφός στη γάστρα με θαλασσινό νερό και ελαιόλαδο, ψαροκεφτέδες και πλιγούρι με σουπιές στο μελάνι τους είναι τα δικά μου αγαπημένα. Το σέρβις όπως πρέπει σε μια ψαροταβέρνα πάνω στο κύμα, γρήγορο και φιλικό. Θα σας κοστίσει ανάλογα με τα ψάρια. Αν περιοριστείτε σε μεζέδες και μικρά ψαράκια, θα χορτάσετε με 25 ευρώ το άτομο.
Τα δίχτυα, Αγιος Γεώργιος, Περίβολος, τηλ. 22860 82818, www.tadichtia.gr

● Το ψαράκι

Ο Θανάσης Σφουγκάρης και η Αγγελική Συνετού αποφάσισαν πριν από έναν χρόνο να ανοίξουν ψαροταβέρνα στην παραλία της Βλυχάδας. Και πολύ καλά έκαναν. Ο επί χρόνια σεφ του 1800 μετέφερε την τεχνική της «υψηλής» κουζίνας στους «ταπεινούς» μεζέδες μιας ψαροταβέρνας και το αποτέλεσμα είναι αιφνιδιαστικά καλό. Στα πρώτα, ψητό μανούρι με πέστο βασιλικού, γίγαντες φούρνου με άσπρη σάλτσα μυρωδικών, αλλά και ντοματοκεφτέδες, μύδια τηγανητά σε κουρκούτι (θεσσαλονικιώτικη επιρροή), γαύρος μαρινάτος, σουπιές, καλαμάρια και άλλα ενδιαφέροντα. Φρέσκο ψάρι ημέρας και ό,τι βγάλει ο ψαράς. Δοκιμάσαμε μπαρμπούνια σαβόρο συγκινητικής νοστιμιάς. Θα σας κοστίσει 20-25 ευρώ το άτομο. Το ψάρι 60 ευρώ το κιλό τα πρώτης κατηγορίας και 40 ευρώ τα δεύτερης. Στο σέρβις, η Αγγελική θα έδινε μαθήματα σε πολλά «καλά» εστιατόρια.
Το ψαράκι, Βλυχάδα, τηλ. 22860 82783, 697 3058 403, www.topsaraki.gr

● Αμβροσία: Υψηλής αισθητικής γεύση

Πώς λέμε μαγαζί-γωνία; Εδώ πρόκειται για μαγαζί-μπαλκόνι, καθώς μας φιλοξενεί σε ένα από τα καλύτερα σημεία της Οίας. Υπό την εποπτεία του Παναγιώτη Βασιλόπουλου, όλα στην Αμβροσία είναι στον υπερθετικό: θέα η πιο εντυπωσιακή, πιάτα στον μέγιστο βαθμό απόλαυσης και εξυπηρέτηση διακριτικά παρούσα. Οι πρώτες ύλες προέρχονται από τους παραγωγούς της Σαντορίνης αλλά και άλλων νησιών και μεταμορφώνονται σε γεύσεις γεμάτες μεσογειακά αρώματα, με κυρίαρχη την ελληνική αύρα. Η τοπική κουζίνα στη μοντέρνα της εκδοχή, όπως της αξίζει, χωρίς δήθεν και ακατανόητες φανφάρες, αλλά με τον απαιτούμενο σεβασμό στα υλικά και στη γεύση. Ριζότο με θαλασσινά και φρέσκα μυρωδικά, λαβράκι σε σάλτσα λεμονιού και λαχανικά εποχής και για φινάλε μια πανακότα καρπούζι που θα ζήλευε και ο καλύτερος ιταλιάνος σεφ! Υπολογίστε 50-60 ευρώ το άτομο.
Αμβροσία, Οία Σαντορίνης, τηλ. 22860 71504

● Κρινάκι
Μια κανάβα του 1832 που μετατράπηκε σε παραδοσιακή ταβέρνα από τον Χρήστο Μαρκοζάνε και τον Αντώνη Πατέλη είναι σοβαρός λόγος να πάτε μέχρι τη Φοινικιά, στον τόπο που παραδοσιακά καλλιεργούνται στο νησί αμπέλια, φάβα, ντομάτες, μελιτζάνες, κολοκύθια και διάφορα λαχανικά εποχής. Από τα χωραφάκια αυτά και οι πρώτες ύλες για τη φάβα, τις μελιτζάνες ψητές με φρέσκια ντομάτα και χλωρό τυρί, τους ντοματοκεφτέδες με πάστα ντομάτας, την κάππαρη και τα φύλλα της σε σαλάτες, τους χοιροβοσκούς (χόρτα άγρια). Στα κάρβουνα ψήνονται αρνάκια, κοκορέτσι, εξοχικό και κοντοσούβλι. Δοκιμάσαμε και κεφτεδάκια μοσχαρίσια με μπόλικο δυόσμο και μπιφτέκια με τρία είδη κιμά, ζουμερά και τραγανά μαζί. Ταβέρνα με τα όλα της, που θα σας κοστίσει 20-25 ευρώ το άτομο. Σέρβις φιλικό, οικείο, χωρίς υπερβολές.
Κρινάκι, Φοινικιά, τηλ. 22860 71993, www.krinaki-santorini.gr

Επίσης σας προτείνω
• Η Σπηλιά του Νικόλα, στο Ακρωτήρι (τηλ. 22860 82303), για τους ντοματοκεφτέδες του – αν τους βρείτε και με μπακαλιάρο δοκιμάστε τους οπωσδήποτε – και τη φάβα του, χωρίς να υπολείπονται οι υπόλοιποι μεζέδες του. Στα τηγάνια η κυρία Μαργαρίτα, που το 1981 πήρε τη σκυτάλη από τους γονείς της, τον μπαρμπα-Νικόλα και την κυρία Ευσταθία. Εδώ μιλάει η παράδοση.
• Το Ακταίον, στο Φηροστεφάνι (τηλ. 22860 22336). Ενα παραδοσιακό οινομαγειρείο από το 1922, με σαντορινιά και ελληνική κουζίνα. Από μουσακά μέχρι φάβα και ντοματοκεφτέδες, θα φάτε τίμιο φαγητό σε λογικές τιμές. Ο ιδιοκτήτης του Βαγγέλης Ρούσσος επιμελείται καθημερινά τις προμήθειες.
• Ο Δημήτρης, στο Αμμούδι (τηλ. 22860 71606). Στο παλιό μικρό λιμανάκι της Σαντορίνης θα βρείτε τον ορισμό της ψαροταβέρνας. Δοκιμάστε σκορπίνες ψημένες με σκόρδο και αλατοπίπερο, λευκές μελιτζάνες σαντορινιές και λοιπούς μεζέδες.
• Η Γαλήνη, στην Αγία Παρασκευή (τηλ. 22860 32924). Ακόμη μία ψαροταβέρνα με καλό ψάρι και νόστιμους μεζέδες.