Η γεύση της ανάμνησης

Είτε ως «Βοκκάκιος» είτε ως «Διόδωρος Κυψελιώτης» στο «Βήμα», ο Δημήτρης Κ. Ψυχογιός υπήρξε ο συνεπέστερος χρονικογράφος-σχολιαστής του πολιτικού τοπίου στον ελληνικό Τύπο την τελευταία εικοσιπενταετία. Υπήρξε εκείνος ο οποίος με εύστοχη και οξεία γραφίδα έκρινε κάθε πολιτικό πρόσωπο επιστρατεύοντας έπαινο και ψόγο, ειρωνεία και επιδοκιμασία στις κατάλληλες δόσεις ανεξάρτητα από τις δικές του πεποιθήσεις –και συμφώνως προς τις πεποιθήσεις του χαρακτήρα που δημιούργησε. Τώρα, το αν χαρακτήρας και συγγραφέας ταυτίζονται, και σε ποιο μέτρο, συνιστά προαιώνιο ερώτημα της λογοτεχνίας.

Η λογοτεχνία βέβαια αποτελεί μεράκι του αρθρογράφου στην παράλληλη ζωή του ως καθηγητή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συγγραφέα. Ετσι, οι «Γευστικές αναμνήσεις» (εκδ. Επίκεντρο) πατούν σε στέρεο θεωρητικό υπόβαθρο για να χτίσουν οικοδομήματα μνήμης που άλλοτε στέκονται στην υφή του παρελθόντος, άλλοτε αποκτούν χιουμοριστική επίγευση, πάντοτε όμως ταυτίζονται με έναν γευστικό σταθμό στη ζωή του αφηγητή. Τυριά, αβγά, μελομακάρονα, ψωμί, στραγάλια, σουβλάκι με πίτα, όλα φτάνουν στον ουρανίσκο με τη συνοδεία μιας ιστορίας. Κι επειδή ο Δημήτρης Κ. Ψυχογιός έχει την ευχέρεια να χειρίζεται διακριτά επίπεδα γραφής, μαζί με τις γεύσεις επανέρχονται στιγμές με σημασία ευρύτερη της ιδιωτικής. Οχι ότι οι προσωπικές («Το κομπολόι του πατέρα») ή οι οικογενειακές («Κουλούρα βαμμένη με αίμα») δεν είναι ευπρόσδεκτες, το αντίθετο.

Είναι, όμως, οι άλλες περιπτώσεις, αυτές της ένθεσης του ατομικού στην πιο μεγάλη ιστορία, που γοητεύουν: η μετάβαση στο Παρίσι το 1970 και η ιδιότυπη ξενιτιά του έλληνα μεταπτυχιακού φοιτητή («Pont-l’ Évêque σαν πρώτος οργασμός»), η Ρώμη και το δίκτυο των αντιστασιακών του εξωτερικού στα χρόνια των συνταγματαρχών («Σπαγκέτι πέστο αλά Γκουίντο Γκράμσι»). Το ότι η αποκάλυψη του πέστο ως ιταλικής τέχνης μπορεί να συνδέεται στις ίδιες παραγράφους με βομβιστικές επιδιώξεις και τα έργα του Αντόνιο Γκράμσι προσθέτει στο άρωμα της εποχής τη μαεστρία του συγγραφέα.

Υποπτεύεται κανείς ότι ο Δημήτρης Κ. Ψυχογιός κρατά κρυμμένα (και καλείται να φανερώσει) κι άλλα τέτοια κείμενα –νοσταλγικά, μετρημένα στις λέξεις τους, πειστικά στο συναισθηματικό φορτίο τους, προσεκτικά κουρδισμένα, ώστε να ξυπνούν τις δικές σου αναμνήσεις άλλων εποχών.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016