Το κίνημα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 και που σήμερα κινείται στα χαμηλότερα ποσοστά της ιστορίας του ήταν ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά και κομματικά φαινόμενα, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρο τον κόσμο. Για πολλούς ήταν το κίνημα της Αλλαγής και για άλλους το κόμμα που εκμαύλισε την ελληνική κοινωνία. Το ΠαΣοΚ, όμως, ήταν ένα σπάνιο πείραμα, μια χίμαιρα, μια δισυπόστατη πολιτική οντότητα που εφηύρε ο Ανδρέας Παπανδρέου για να αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα το Κέντρο και την Αριστερά. Η οικειοποίηση και διαχείριση των μύθων της Αριστεράς από έναν αστό πολιτικό ηγέτη (γιο του αντικομμουνιστή Πρωθυπουργού της Απελευθέρωσης και Γέρου της Δημοκρατίας) με παγκόσμια επιστημονική αναγνώριση και έντονη αντιδικτατορική δράση αφαίρεσε κάθε ικμάδα από την κομμουνιστική Αριστερά, με αποτέλεσμα το ΠαΣοΚ να δεσπόζει στην πολιτική ζωή και να κυβερνά (ή να συμμετέχει σε κυβέρνηση) για τα 24 από τα 42 χρόνια της Μεταπολίτευσης. Με άθικτη την κιβωτό των διαθηκών της Αριστεράς από την οποία πάντοτε αντλούσε τον αφηγηματικό μύθο του, το ΠαΣοΚ μπορούσε να προσαρμόζεται στους καιρούς, να προηγείται της Δεξιάς και να ηγεμονεύει στο κέντρο της πολιτικής σκηνής, με αποτέλεσμα, με τον Κώστα Σημίτη στην ηγεσία του, να κατορθώσει να ανανεώσει την πολιτική κυριαρχία του και από το 1996 έως το 2004 να υλοποιήσει το νεότερο κύμα εκσυγχρονισμού και εξευρωπαϊσμού της χώρας. Ωστόσο, η αριστερή μυθολογία που επιμελώς καλλιέργησε, επικύρωσε και εκμεταλλεύτηκε το ΠαΣοΚ για να παραμένει κραταιό ήταν εκείνη που ταυτόχρονα το δέσμευε πάντοτε σε πολιτικές «επέκτασης των λαϊκών κατακτήσεων», δηλαδή σε πολιτικές και νοοτροπίες παροχών, αρχαϊσμών και λαϊκισμού προκειμένου να επαληθεύει τους ζωτικούς μύθους. Η εκσυγχρονιστική δυναμική σπανίως ήταν ισχυρή, αφού πάντοτε περιοριζόταν από τα όρια που έθετε η ύψιστη αναγκαιότητα περιφρούρησης της «αριστερής φυσιογνωμίας» του κόμματος. Οταν, όμως, το ΠαΣοΚ του Γιώργου Παπανδρέου ανέλαβε το 2009 να επιβάλει περικοπές για να αναμετρηθεί με το συσσωρευμένο έλλειμμα εκσυγχρονισμού που είχε εκραγεί (οδηγώντας στη χρεοκοπία) εξαιτίας του «πασοκομορφισμού της Δεξιάς» που φιλοτέχνησε ο Κώστας Καραμανλής, το αποτέλεσμα ήταν το ΠαΣοΚ να θεωρηθεί ότι πρόδωσε την αριστερή και προοδευτική του φυσιογνωμία και να συρρικνωθεί μέσα σε δυόμισι χρόνια από το 44% στο 13%. Ο λαός αναζήτησε στην «πραγματική Αριστερά» την αναβάπτιση στους απατηλούς και ανιστόρητους μύθους «για τον λαό και την πατρίδα» με τους οποίους γαλουχήθηκε συστηματικά από το ΠαΣοΚ. Μόνο που η Αριστερά δεν είναι ΠαΣοΚ… Κατά συνέπεια, η άνοδος και η πτώση του ΠαΣοΚ είναι μια τραγωδία που ενσωματώνει, εξηγεί και συμβολίζει την τραγωδία του τόπου.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
