Μοντέρνο διαζύγιο: Oι νέοι κανόνες

To διαζύγιο α λα Μπραντζελίνα ήταν απλώς η επιβεβαίωση του τι ακριβώς ήταν ο γάμος α λα Μπραντζελίνα. Ενα ναρκισσιστικό συμβόλαιο συμβίωσης δύο απαράμιλλα νάρκισσων σταρ με καλοκουρδισμένο image making σχέδιο. Η διαφορά τους από άλλους είναι ότι κατόρθωσαν να εξυφάνουν με διαβολική μαεστρία το οικόσιτο, «σέξι» σενάριο που απαιτούσαν οι φαν και τα media. Με τις πρέπουσες, βέβαια, προσαρμογές, προσθαφαιρέσεις και αλλαγές όπου αυτό κρινόταν απαραίτητο. Λίαν ενδεικτικό, για παράδειγμα, το εξαιρετικής έμπνευσης επαναλανσάρισμα της Αντζελίνα στον ρόλο της πολύτεκνης χολιγουντιανής λύκαινας που υποβάλλεται σε μαστεκτομή, υστερεκτομή κ.τ.λ. για να γλιτώσει εαυτόν και φυσικά τη φαμίλια της από «ένοχα γονίδια» (και για να αρθρογραφήσει, εν συνεχεία, με θυμοσοφία στους «Νew York Times»).

Ξεχάστε εκείνο το αυτοκαταστροφικό goth φρικιό που φύλαγε φιαλίδια με το αίμα του στα μίνι μπαρ ξενοδοχείων, έχοντας συνάψει, σύμφωνα τουλάχιστον με το περιοδικό «Rolling Stone», «τον πιο επικίνδυνο γάμο στο Χόλιγουντ» (με τον Μπίλι Μπομπ Θόρντον). Πλέον είχε έρθει η ώρα του «πιο ζηλευτού γάμου του Χόλιγουντ» (με το «χρυσό αγόρι των 90s», τον Μπραντ Πιτ). Το ιδανικό ζεύγος ξόδευε 96.000 δολάρια τον χρόνο μόνο για τα ρούχα των παιδιών, αγόρασε σπίτι στο French Quarter της Νέας Ορλεάνης που μόλις έχει ισοπεδωθεί από τον τυφώνα Κατρίνα (2005) και σκόρπιζε παντού στο πέρασμά του τις σωστές δόσεις glamour και οικογενειακής πλήρωσης. Το σενάριο έβαινε φαινομενικά καλώς έως και το 2014, όταν έλαβε χώρα το επίσημο μυστήριο του γάμου τους στο Château Miraval στη Γαλλία (κατ’ ουσίαν ένα after wedding party μιας ήδη παγιωμένης ζωής με έξι κουτσούβελα). Μέχρι τη στιγμή, βέβαια, που το πουλόβερ άρχισε να ξηλώνεται… Ετσι φτάσαμε προ ημερών στην ανακοίνωση των τίτλων τέλους.

Ενώ το FBI έχει ήδη εμπλακεί στην υπόθεση –για το τι πραγματικά συνέβη μέσα στο ιδιωτικό αεροσκάφος και για το αν τα παιδιά όντως έπεσαν θύματα κακοποίησης από τον πατέρα τους –και ενώ η Τζολί έχει ήδη επιστρατεύσει την «disso queen» (βασίλισσα της διάλυσης), την πιο ατάραχη δικηγόρο διαζυγίων στο Χόλιγουντ, Λόρα Γουάσερ, το διαζύγιο της νέας χιλιετίας ετοιμάζεται να διανύσει τη μετά Μπραντζελίνα εποχή του. Κάπως αμήχανα αλλά και σαν να το περίμενε από καιρό. Είναι σύμπτωση ότι η Σάρα Τζέσικα Πάρκερ απαρνείται αισίως τη φορτωμένη ψηλοτάκουνα Manolos ροζ περσόνα της στο «Sex and the City» για να υποδυθεί μια αποτρόπαια κυνική divorcée στο «Divorce», τη νέα σειρά του ΗΒΟ που κάνει πρεμιέρα στις 9 Οκτωβρίου;

Βασικό χαρακτηριστικό του μοντέρνου διαζυγίου είναι η απομυθοποίησή του (και ως εκ τούτου η αποστιγματοποίηση). Παλιά το παιδί που είχε χωρισμένους γονείς ζούσε σχεδόν στο περιθώριο της σχολικής τάξης, σήμερα ανήκει στη συντριπτική (και ιδιαζόντως ανάλγητη απέναντι στον θεσμό του γάμου) πλειονότητα. Οπως ακριβώς ο γάμος δεν αντιμετωπίζεται πλέον από τους μετέχοντες ως αναπόδραστο πεπρωμένο, κοινωνική επιταγή ή οικονομική εξασφάλιση –αλλά ως ένας βαθιά συντηρητικός θεσμός που ατροφεί -, έτσι και το διαζύγιο δεν είναι πλέον η ταφόπλακα μιας ζωτικής σχέσης, η απόλυτη ματαίωση, η παταγώδης αποτυχία σε αυτό το ριψοκίνδυνο εγχείρημα που λέγεται «κοινή ζωή» -, αλλά μια δυναμική (ενίοτε και βίαιη) επανεκκίνηση που σε βοηθά να ανασκάψεις το εσώτερο δυναμικό σου.

Εξ ου και η χολιγουντοποίησή του. Το μοντέρνο διαζύγιο είναι αισίως μια ευκαιρία για μια (οργανωμένη) γιορτή. Τα divorce parties που ευδοκιμούν εδώ και χρόνια (η Σαντορίνη έχει φιλοξενήσει κάμποσα εξ αυτών) διατίθενται πλέον σε μια τεράστια ποικιλία για όλα τα γούστα. Οπως κατέθετε προσφάτως στον βρετανικό «Guardian» η ψυχοθεραπεύτρια και διοργανώτρια πάρτι διαζυγίου στο Λος Αντζελες Κριστίν Γκάλαχερ: «Το διαζύγιο είναι το μοναδικό ορόσημο στη ζωή μας για το οποίο δεν υπάρχει ένα δομημένο event (όπου δηλαδή φίλοι και γονείς σπεύδουν να βοηθήσουν) και πιστεύω ότι το πάρτι διαζυγίου έρχεται να καλύψει αυτό το κενό». Ενα από τα ξέφρενα αυτά πάρτι που διοργάνωσε η Γκάλαχερ είχε θέμα το γκολφ. Ολοι φυσικά οι καλεσμένοι κατέφθασαν με ρούχα του γκολφ, ενώ ένας δάσκαλος ήρθε να δείξει στις κυρίες τη βασική «χορογραφία» για ένα γήπεδο 18 οπών (σημειωτέον ότι στη διαζευγμένη οικοδέσποινα ο τέως σύζυγος είχε πουλήσει το παραμύθι ότι κάνει υπερεντατικά μαθήματα γκολφ και στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι τα καινούργια μπαστούνια ήταν παντελώς… αχρησιμοποίητα). Στη γιγαντούμενη αυτή βιομηχανία διαζυγίων έχουν επίσης προστεθεί η divorce selfie (το άρτι διαζευγμένο ζεύγος ποζάρει χαμογελαστό για τα social media), η νεοαφιχθείσα εφαρμογή Splitsville (με βασικό σλόγκαν «It’s over. You’re not», σε απλά ελληνικά «Τελείωσε. Εσύ όχι»), καθώς και το ομώνυμο site που υπόσχεται πως «Η νέα σου ζωή ξεκινά εδώ».

Ενδεικτική αυτής της κομψής απενοχοποίησης και η ειδικότητα του «divorce concierge» (σε εντελώς ελεύθερη απόδοση «πορθμεύς διαζυγίου»). Πρόσφατα οι «New York Times» συνομίλησαν με μία από τις κορυφαίες του είδους (τουλάχιστον στις τάξεις των οικονομικά προνομιούχων divorcées). Η 52χρονη Μπέτσι Κοξ (επικεφαλής της εταιρείας Blackbook Divorce) είναι ένα είδος planner για τον μετά το διαζύγιο βίο σου, μία «γκουβερνάντα» ενηλίκων που αναλαμβάνει να σε βοηθήσει να πλοηγηθείς σε αυτή την ταραχώδη περίοδο κατά την οποία αφήνεις μια ζωή και εγκαινιάζεις μια άλλη. Από τους τελευταίους και πιο δραστήριους πελάτες της, ο Χοσέ Μπαρσελό (γόνος της ειδικευμένης στο ρούμι εταιρείας Ron Barceló από τη Δομινικανή Δημοκρατία), ο οποίος παίρνοντας διαζύγιο έπειτα από 23 χρόνια γάμου αναζητά λόγια παραμυθίας αλλά και ένα ολικό «ριμέικ». Η Κοξ είναι εκείνη που θα αναλάβει να πραγματώσει όλες τις επιθυμίες του. Μεταξύ άλλων, έχει επωμιστεί την ευθύνη να του οργανώσει ένα ταξίδι ζωής –σε τέσσερις ηπείρους, δώδεκα χώρες και τουλάχιστον ένα health spa -, ενώ προσπαθεί να του κλείσει θέση και σε ένα εκλεκτό σεμινάριο φιλοσοφίας στο Λονδίνο. «Δεν είναι η γυναίκα μου, αλλά δεν έχω πια γυναίκα και χρειάζομαι κάποιον να με φροντίσει» λέει ο ίδιος ο Μπαρσελό για τη διαπιστευμένη divorce concierge του (η οποία αμείβεται με 350 δολάρια την ώρα).

Ακόμη και αν το διαζύγιο δεν είναι το μέσο για ένα καθολικό resetting, μπορεί να είναι η ευκαιρία για έναν δεύτερο (ή και τρίτο) γάμο. Για κάποιους, κυρίως άρρενες, αυτό το επόμενο βήμα εκλαμβάνεται λίγο-πολύ ως θρίαμβος της ελπίδας πάνω στην εμπειρία (διόλου τυχαίο ότι σύμφωνα με σχετική έρευνα του Pew Research Center το 2014, τα δύο τρίτα των ανδρών στις ΗΠΑ επιθυμούν ή, έστω, δεν απορρίπτουν το ενδεχόμενο να ξαναπαντρευτούν). Για άλλους, πάλι, είναι ο θρίαμβος της ανερμάτιστης βλακείας: εμπλέκεσαι εκ νέου σε κάτι στο οποίο έχεις τουλάχιστον μία φορά αποτύχει παταγωδώς, σε κάτι που δεν έχει πλέον να σου προσφέρει ούτε το ελάχιστο (προς τα εκεί τείνουν οι μοντέρνες και παντελώς αυτάρκεις διαζευγμένες).

Δεδομένου ότι η νέα χιλιετία προκρίνει εμφανώς τον λεγόμενο Ηigh Ιnvestment Parenting (HIP) γάμο, τον οποίο συνάπτουν δύο άνθρωποι που επιλέγουν να διαθέσουν το χρήμα, τον χρόνο και την ενέργεια στην ανατροφή των παιδιών τους, το διαζύγιο δεν μπορεί παρά να «συμμορφωθεί». Το σύνηθες μέχρι πρότινος ήταν –όταν φυσικά αποφασιζόταν η γονική μέριμνα να ασκείται από κοινού –τα παιδιά να πηγαινοέρχονται (με μπαγκάζια, σχολικές τσάντες, θραύσματα της πρώτης οικογένειας κ.ο.κ.) ανάμεσα σε τουλάχιστον δύο σπίτια. Η νέα τάση που εισάγεται τελευταία από τις ΗΠΑ θέλει την υπάρχουσα (ή έστω καινούργια) «οικογενειακή εστία» να παραμένει σταθερή. Με απλά λόγια, τα παιδιά μένουν σε ένα σπίτι στο οποίο οι γονείς φιλοξενούνται εκ περιτροπής (γιατί ο καθένας έχει κάπου αλλού το δικό του διαμέρισμα με τη δική του, ξεχωριστή ζωή). Η όλη ιδέα είναι να εξασφαλίζουν τα παιδιά μια κανονικότητα (το κρεβάτι, τα παιχνίδια και τις αναμνήσεις τους μόνο σε έναν χώρο), ενώ και τα οικονομικά βάρη κατανέμονται ισομερώς (αφού χρειάζεται μόνο ένα αρκετά μεγάλο child friendly σπίτι κ.ο.κ.).

Ακόμη και στην Ελλάδα της κρίσης, τα διαζύγια διαφοροποιούνται πλέον όχι μόνο ποσοτικά (σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, μετά τη μείωσή τους κατά την περίοδο 2009-2011 ο αριθμός τους εκτινάσσεται από το 2012) αλλά και «ποιοτικά». Είναι οι βίαιες κοινωνικές ανατροπές, το σύμφωνο συμβίωσης, η επέλαση των singles, οι νέες μορφές οικογένειας, τα «εικονικά» διαζύγια (χωρίζουμε… προσβλέποντας σε φοροελαφρύνσεις), τα βάρβαρα διαζύγια (διότι η κρίση αποκάλυψε ότι οι σύζυγοι ήταν στην πραγματικότητα business associates), οι δεύτεροι γάμοι (ο ένας στους πέντε άνδρες άνω των 55 ετών επενδύει σε επόμενο κύκλο γάμου) κ.ο.κ. Ολο και πιο συχνά πλέον ο γάμος –σε αντίθεση με το διαζύγιο –δεν οριοθετεί απαραίτητα την απαρχή μιας καινούργιας ζωής.

Αναμφίβολα ο πρόσφατος χωρισμός Τζολί – Πιτ (αν και όχι ακριβώς απαλλαγμένος από το στίγμα, τα δάκρυα, τις τύψεις και τα «δωμάτια πολέμου») θα δανείσει πολλά στον εκσυγχρονισμό του διαζυγίου της νέας χιλιετίας. Το High Investment Parenting γαμήλιο σενάριο α λα Μπραντζελίνα με τα έξι παιδιά –βιολογικά και υιοθετημένα –αποδείχθηκε ύστερα από δώδεκα «μαγικά» χρόνια επιεικώς σαθρό. Ηδη τα ταμπλόιντ ανέβασαν κάμποσες «σκιές» πάνω στη σκηνή: τον πατέρα Πιτ που κάνει «τσιγαριλίκια» και είναι βίαιος, τις νταντάδες οι οποίες μιλούν για εκτροχιασμένα παιδιά που παίζουν με μαχαίρια κ.ά. Ο χωρισμός στο αποκορύφωμά του! Εν έτει 2016, οι δύο χολιγουντιανοί σταρ που φιλοτέχνησαν όσο κανείς την υπερτροφική φαντασίωση του τέλειου γάμου ετοιμάζονται τώρα να τροφοδοτήσουν το νέας γενιάς τέλειο διαζύγιο.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2016