Ατελείωτο καλοκαίρι στην Κάρπαθο

Πουλιού Ποτάμι και Πουλιού Πηγάδι. Αυτές οι δύο απόμερες παραλίες της Αμμοωπής, στην ανατολική όχθη του Καρπάθιου πελάγους, με είχαν συνεπάρει με τα ονειρικά ονόματά τους. Εμένα, που είχα αποστολή να φτάσω ακόμη και από δύσκολους χωματόδρομους σε όλες τις παραλίες της Καρπάθου για ένα λεύκωμα, και μερικούς άλλους, που τους οδηγούσε έως εκεί η ηδονή να λούζεσαι σε παρθένα νερά και να ξαπλώνεις επάνω σε ένα έργο τέχνης από πολύτιμες ψηφίδες. Και στην εύκολα τώρα προσβάσιμη από βατό χωματόδρομο παραλία Πουλιού Ποτάμι, τα πολύχρωμα βότσαλα είναι πάντα εκεί και παίζουν μια εξαίσια μουσική, παρακινούμενα από το κρυσταλλένιο κύμα, όπως και το χαρακτηριστικό γλυπτό του βράχου. Δεν είναι πια τόσο μοναχικά, αφού γύρω τους αναπτύχθηκε μια ολόκληρη γειτονιά από εξοχικές κατοικίες ευκατάστατων Ιταλών, ωστόσο η αισθαντική ερημία του Νότου είναι ακόμη σαγηνευτική.

Στην Κάρπαθο όλα αλλάζουν γρήγορα, αλλά ο χαρακτήρας και η ουσία τους παραμένουν αναλλοίωτα στο βάθος. Ακόμη και η αφετηρία μας, το Althea Boutique Hotel (altheakarpathos.gr) στην Αμμοοπή, δεν υπήρχε τότε, αλλά τώρα είναι η Μαρία εκεί για να μας εφοδιάσει με μεγαλοπρεπές ελληνικό πρωινό για τις διαδρομές στο νησί. Το τραπέζι μας μπορεί να γεμίσει επιθυμίες, όπως παραδοσιακές καρπάθικες τηγανίτες με μέλι και κανέλα, τοπική ομελέτα με κολοκυθάκια, πατάτες, κρεμμύδια και ντομάτα και το ακόμη πιο παραδοσιακό, τη φουρνισμένη στον ξυλόφουρνο κουλούρα με κρεμμύδια, μπαχαρικά και μπόλικο βάλσαμο (δυόσμο) με κατσικίσιο τυρί μανούλι και σταφύλι. Ετσι καλά εφοδιασμένοι ξεκινούμε από την Αμμοωπή για τον Αφιάρτη.

Αυτή η πριν από το διεθνές αεροδρόμιο επίπεδη έκταση από γόνιμα χωράφια που «σβήνει» με χάρη σε πλήθος από ειδυλλιακές αγκαλιές του Καρπάθιου πελάγους ήταν πάντα φιλόξενη για τους ανθρώπους, ήδη από τις απαρχές των ταξιδιών, τους πλόες των Μινωιτών προς την Ανατολή. Το μελτέμι που πνέει με ιδιαίτερο πάθος εδώ από τη μεριά των μεγάλων παλατιών της Ζάκρου και της Κνωσού φούσκωνε τα πανιά των πρωτόγονων καραβιών. Τώρα παίρνει και σηκώνει στις κορφές των κυμάτων τούς σέρφερ που αρχίζουν να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στον πιο ήρεμο Μακρύ Γιαλό, μετά αναβαθμίζονται στις πιο ανήσυχες παραλίες Βαλιάς και Νικολάκη Πούντα, μέχρι να φτάσουν στην ανώτερη κατηγορία του Αγριλαοπόταμου. Τίποτε πιο συναρπαστικό από το να τους βλέπεις να ταξιδεύουν με μεγάλη ταχύτητα στις κορυφές του αφρισμένου Καρπάθιου και να κάνουν άλματα μέσα στο ηλιοβασίλεμα, επάνω στη σιλουέτα της Κάσου και των νησιών της που διαγράφονται στον ορίζοντα.

Πάντα ο Αφιάρτης ήταν πηγή τροφής για τους γηγενείς αλλά και για τους ταξιδιώτες. Οι γηγενείς έλεγαν «Πόσους ανθρώπους έσωσες στον Πόλεμον, Αφιάρτη». Και οι Μινωίτες ταξιδιώτες έβρισκαν εδώ πλήθος από χταπόδια για να ξεράνουν στον ήλιο, ψάρια και μπόλικο αλάτι να τα παστώσουν για να έχουν να τρώνε στο μακρύ ταξίδι τους. Η ανάγκη της τροφής μετουσιώθηκε σήμερα στην ευδαιμονία του φαγητού. Απέναντι στο νησάκι Μοίρα, όπου οι αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι οι Μινωίτες μάζευαν αλάτι, επάνω από την παραλία Δαματρία, στο ξενοδοχείο Ποσειδών η Αντζελα Παπαβασιλείου προσδίδει κοσμοπολιτισμό –που έμαθε δουλεύοντας στο εξωτερικό –στα γηγενή υλικά, μέχρι να αισθανθεί έτοιμη να πειράξει επιτυχώς και τις παραδοσιακές συνταγές, να αγγίξει ουσιαστικά τον πυρήνα της νοσταλγίας των συμπατριωτών της, εγχείρημα καθόλου εύκολο. Η φάβα, η τηγανητή κάππαρη, τα καραμελωμένα κρεμμύδια και ο φρέσκος μαϊντανός ήταν και τότε συστατικά του διαιτολογίου της ανάγκης. Τώρα, όμως, η γεύση και η νοστιμιά τους είναι εντελώς διαφορετικές και εξακολουθούν να ταιριάζουν πολύ με το γλυκό κρασί που παλαιώνει δύο χρόνια ο Κώστας Πρωτόπαπας από το Οθος. Η αγαπημένη τροφή των Μινωιτών που ζωγράφιζαν με επιμονή επάνω στα κεραμικά τους έχει γίνει εδώ χταπόδι στη σχάρα με χούμους και σάλτσα πορτοκαλιού και το καλαμάρι στη σχάρα με πίκλα, λεμόνι και λάδι άσπρης τρούφας. Οι πρώτοι ταξιδιώτες μάς άφησαν σημάδια ότι καθώς έπλεαν ψάρευαν τόνους. Συνεχίζουν οι άνθρωποι να ψαρεύουν τόνους στο Καρπάθιο και η Αντζελα τους σερβίρει ταρτάρ.

Οι δρόµοι του φαγητού τραβούν από τον Αφιάρτη προς την Αρκάσα και μετά ξεστρατίζουν για το Φοινίκι. Οσα ξέρουν εδώ σε αυτό το μικρό λιμάνι για τη θάλασσα δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος, αφού είναι νοικοκύρηδες ψαράδες. Ο Μηνάς βγαίνει με το καΐκι, το τρεχαντήρι του τον «Κουρσάρο», για ψάρεμα και ο αδελφός του Νίκος και η σύζυγός του Βασιλεία οργανώνουν μετά στο εστιατόριο Δελφίνι μια πανδαισία με όλα τα καλά της θάλασσας και της στεριάς. Πήγαμε συστημένοι για να δοκιμάσουμε ένα εξαιρετικό φαγητό, τον σκορπιό λεμονάτο με πατάτες στον φούρνο, αλλά το Καρπάθιο πέλαγος δεν μας έκανε αυτή τη χάρη. Ο «Κουρσάρος» είχε τρεις ημέρες να βγει για ψάρεμα και δεν υπήρχαν σκορπιοί. Υπήρχε, όμως, ένας αστακός που ο Νίκος μαγείρεψε και ταίριαξε με λιγκουίνι σε μια αστακομακαρονάδα από τις νοστιμότερες που έχουμε δοκιμάσει. Αυτήν και την άλλη μακαρονάδα, με τα θαλασσινά, τις εκτιμούν ιδιαιτέρως και οι καθ’ ύλην αρμόδιοι Ιταλοί. Και στο τέλος τα φημισμένα γλυκά της Βασιλείας, η λεμονόπιτα και το καρότο με καρύδα. Γλυκές γεύσεις και ζεστές ταξιδιωτικές αναμνήσεις.

Στέκεσαι λίγο στην παραλία Φωκιά για να απολαύσεις τα θαυμαστά κύματα του Καρπάθιου που ωθεί το μελτέμι πάνω στα βότσαλα. Μετά τη διακλάδωση για τον Λευκό και το Μεσοχώρι, στρίβεις προς το εσωτερικό της Καρπάθου για να βρεις μια «Φωλιά» στα Σπόα, στο όριο της επικράτειας της Ολύμπου. Εδώ, ο Γιώργος και ο γιος του ψαρεύουν και η Ανθούλα μαγειρεύει. Στο τραπέζι έρχονται οι φημισμένες σποΐτικες σαρδέλες, οι παστές μένουλες που εμφανίζονται την άνοιξη στη Μιλάθα, μαζί με φάβα με τη συνταγή της γιαγιάς και γλυκό κρεμμύδι. Το «θεριό του Μάρτη», όπως αποκαλούνται οι μένουλες, είναι μια ολόκληρη ιστορία για τα Σπόα –λένε ότι εδώ τις φτιάχνουν καλύτερα από οπουδήποτε αλλού στην Κάρπαθο.

Τα Σπόα (24 χλμ. από τα Πηγάδια) είναι πάνω στην ωραιότερη, πιστεύουμε, διαδρομή του ελλαδικού χώρου, που πηγαίνει από το βασικό λιμάνι της Καρπάθου στην Ολυμπο (18 χλμ. από τα Σπόα). Μετά το Απέρι, ο δρόμος είναι κυριολεκτικά λαξευμένος στην ανατολική, σχεδόν κάθετη, ακτή του νησιού, σκαλωμένος στην πλαγιά, μαζί με τα βράχια και τα πεύκα. Μόνο οι παραλίες, ο Κάτω Λάκκος, η Κυρά Παναγιά, τα Απελλα, το Χάι, έχουν «κατρακυλήσει» στην όχθη του ανοιχτού πελάγους. Τα Απελλα είναι η πιο φημισμένη θαλασσινή αγκαλιά, ένα πραγματικό θερινό όνειρο, στη συμβολή των αποχρώσεων του πράσινου και του γαλανού.

Τα Πηγάδια άλλαξαν πιο πολύ απ’ όλα στην Κάρπαθο και έγιναν πιο αστικά και πιο πολυάνθρωπα. Ομως δύο μεγάλα ξενοδοχεία στον άμμο του Βρόντη έδωσαν ισχυρή κοσμοπολίτικη πνοή, το Alimounda Mare (www.bluelagoongroup.com) και το Konstantinos Palace (www.konstantinospalace.gr). Ειδικά το πέντε αστέρων Alimounda Mare δίνει στην ελληνική παράδοση κοσμοπολίτικες διαστάσεις. Η υπερχειλισμένη πισίνα του μοιάζει με ένα άλλο επίπεδο του Καρπάθιου πελάγους και θυμίζει πίστα απογείωσης καλοκαιρινών ονείρων, όπως είναι άλλωστε και ολόκληρο το νησί.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2016