Το Amaurot είναι η πρωτεύουσα του φανταστικού νησιού της Ουτοπίας, όπως την επινόησε ο άγγλος συγγραφέας και φιλόσοφος Τόµας Μορ στο βιβλίο του «Utopia» το 1516. Πολλές ελπίδες έντυσε αυτός ο τίτλος στους αιώνες, και µολονότι τα σηµάδια εξαρχής έδειχναν ότι θα αποδεικνύονταν φρούδες, δύσκολα θα φανταζόταν κανείς ότι θα βραχυκυκλώνονταν από τη σφοδρότητα της έντασης µε την οποία επιδιώχθηκε η ανέφικτη εκπλήρωσή τους. Οτι θα έφτανε να σβήσει το mau στη «γραµµένη» µε νέον λέξη Amaurot για να µείνει το A rot (µια σαπίλα) ως η εσάνς ενός hangover που δεν λέει να περάσει σε ένα µπαρ που οι θαµώνες του το έχουν προ πολλού εγκαταλείψει. Αυτό είναι ένα από τα έργα που σε υποδέχονται στην γκαλερί Καλφαγιάν όπου φιλοξενείται η ατοµική έκθεση του Βασίλη Μπαλάσκα. Το δεύτερο έργο από νέον που παρουσιάζει ο 33χρονος εικαστικός εικονοποιεί µια παρένθεση που βρίσκεται µέσα σε αγκύλες οι οποίες είναι µέσα σε άγκιστρα. Δύσκολο να µην πάει το µυαλό στην «αριστερή παρένθεση» η οποία µοιάζει να περιβάλλεται από σηµεία στίξης που σε ένα κείµενο θα αποκλιµάκωναν την ένταση του περιεχοµένου της, αν βεβαίως υπήρχε κάποιο. Για τον Μπαλάσκα, ο οποίος σηµειωτέον σπούδασε οικονοµικά προτού συνεχίσει στις Καλές Τέχνες και εξειδικευτεί εν τέλει στο video art στο Λονδίνο, είναι µια εξίσωση χωρίς αριθµούς και µεταβλητές, ο συµβολισµός για τα «τζούφια» οικονοµικά µοντέλα στα οποία εναποθέσαµε όλες µας τις βεβαιότητες. Σε κάθε περίπτωση, «ένα κέλυφος που δεν έχει µέσα του ουσία», ακριβώς όπως συµβαίνει µε τη χαρτοσακούλα Primark (o ναός της µαζικής κατανάλωσης στο Λονδίνο) µέσα στην πλαστική σακούλα κενού αέρος στο ready made έργο «Vacuum Bag». Είναι άλλη µια παιγνιώδης ταυτολογία που µεταφέρει συµπυκνωµένο το µήνυµά της, ας µην ξεχνάµε ότι το µεταπτυχιακό του Μπαλάσκα στο Royal College of Αrt ήταν πάνω στο graphic design.


«Amaurot», έργο από νέον ή η πρωτεύουσα του φανταστικού νησιού της Ουτοπίας, σύμφωνα με τον άγγλο συγγραφέα και φιλόσοφο Τόμας Μορ. Πηγή: Kalfayan galleries, Αθήνα – Θεσσαλονίκη

Μαζί µε το παιχνίδι View-Master στο οποίο µπορεί να δει κανείς µέσα από τη χάρτινη ταινία τους δίδυµους πύργους καρέ καρέ προτού χτυπηθεί ο δεύτερος από αυτούς από το αεροπλάνο ή µε τον τηλεβόα ο οποίος µεταδίδει το τερέτισµα των τζιτζικιών µε αποτέλεσµα να ενεργοποιεί το αίσθηµα της ραστώνης, τα παιγνιώδους διάθεσης έργα του Μπαλάσκα «µπορεί να ασχολούνται µε την αµφισβήτηση των κυρίαρχων οικονοµικών µοντέλων, µε την οικονοµική κρίση και την κρίση της Αριστεράς. Αυτό που τα συνδέει, όµως, είναι το κλίµα της αβεβαιότητας που όλες αυτές οι επιµέρους καταστάσεις συνθέτουν. Μιλάµε για την απώλεια των βεβαιοτήτων που είχαµε µέχρι πρόσφατα, είτε αυτό το «πρόσφατα» αφορά την περίοδο πριν από την οικονοµική κρίση ή τα καλοκαίρια που περνούσαµε ως παιδιά είτε τις ελπίδες που γέννησε η κρίση και διαψεύστηκαν» όπως εξηγεί. Την αίσθηση αυτή ενισχύει άλλωστε και η επιµελητική προσέγγιση του Λανφράνκο Ατσέτι, χάρη στην οποία τα έργα µοιάζουν «σαν αντικείµενα παρατηµένα σε κάποια παραλία». Από κοντά και ο τίτλος της έκθεσης, «Remains of a Summer Bliss», ο οποίος λειτουργεί και µέσα στην κυριολεξία του, µιας και πρόκειται για την πρώτη έκθεση µετά το καλοκαίρι, και µάλιστα «το πρώτο µετά από εκείνο του 2015 στη διάρκεια του οποίου οι ψευδαισθήσεις κατέρρευσαν». Το bliss (η ευτυχία) δεν υφίσταται µε τον τρόπο που το νοηµατοδοτούσαµε µέχρι πρότινος. «Η λέξη ευτυχία έχει να κάνει µε το πού βρισκόµαστε σήµερα και το πού θέλουµε να πάµε. Είναι αδύνατον να αξιολογήσουµε τις προτεραιότητές µας για το µέλλον χωρίς να σκεφτούµε το πώς βρεθήκαµε ως εδώ. Κατά αυτή την έννοια οφείλουµε να αναµετρηθούµε µε το τι θεωρούσαµε ευτυχία µέχρι σήµερα. Εκεί αναφέρεται ότι µιλάµε για τα αποµεινάρια µιας καλοκαιρινής ευτυχίας, αντικείµενα ή ιδέες µισοκατεστραµµένα, για πράγµατα που έχουν µείνει πίσω, επιµέρους κοµµάτια µιας κατάστασης. Πάντα θα αναζητούµε την ευτυχία, το θέµα είναι τι είδους ευτυχία θα είναι αυτή, µε ποιες συνθήκες και ποιες αξίες».


Μια νεκρή φύση του καιρού μας είναι το έργο «Blanket», μια κουβέρτα από πολυεστέρα στην οποία είναι τυπωμένη η συγκεκριμένη φωτογραφία. Πηγή: Kalfayan galleries, Αθήνα – Θεσσαλονίκη

Οσο διαρκεί η έκθεση στο Κολωνάκι, ο Βασίλης Μπαλάσκας θα έχει την τιµητική του και στο εξωτερικό. Για παράδειγµα, την εβδοµάδα που µας έρχεται, το µπάνερ µε τη φράση «The Market Will Save Us» (Η αγορά θα µας σώσει) µε το οποίο είχε καλύψει την πρόσοψη του Royal College of Αrt το 2013, θα γίνει το επίκεντρο µιας performance στο κέντρο της Βοστώνης µε τη συνοδεία της µεγάλης µπάντας του πανεπιστηµίου της πόλης, ως ένα σχόλιο για «την κρίση της εκπαίδευσης και της τέχνης ως απόρροια της οικονοµικής κρίσης». Εξ ου και θα παρουσιαστεί σε ένα µεγάλο συνέδριο που διοργανώνει το International Association for Visual Culture στη Βοστώνη µε τίτλο «The Social», το οποίο «αποσκοπεί να διερευνήσει αν η έννοια της κοινωνίας έχει ακόµη ουσία και βάθος».

«Remains of a Summer Bliss»: Kalfayan Galleries, Χάριτος 11, Κολωνάκι, έως τις 15/10.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2016

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ