«Τα Αηδόνια δεν σε αφήνουν να κοιμηθείς στη Νεμέα». Ξέρω, ο Γιώργος Σεφέρης έγραψε αυτόν τον στίχο για τις Πλάτρες του Τροόδους, στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη, και όχι για την αγκαλιά των ορέων της Αργολίδας και της Κορινθίας που κι εκεί λαλούν πλήθος αηδόνια στον καιρό τους. Αν πάτε όμως στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεμέας, στη γειτονιά του Ναού του Νεμείου Διός, ο θησαυρός των Αηδονιών που εκτίθεται εκεί θα κλέψει τον ύπνο σας. Πώς μπορεί να αποδράσει από τον νου σας αυτό το υπέροχο χρυσό δαχτυλίδι με τον ατίθασο αρματηλάτη να παρακινεί το άλογο να τρέξει γρηγορότερα ανεμίζοντας το μαστίγιό του; Πόση δύναμη και πόση ενέργεια κρύβονται σε μια μικρογραφία! Και ένα ζωντανό μυθιστόρημα, δυνατό σαν τον μύθο του Ηρακλή και του λέοντος της Νεμέας.
Τι γύρευε αλήθεια αυτό το αστραφτερό δαχτυλίδι μαζί με μερικές εκατοντάδες άλλα κομψοτεχνήματα στην προθήκη μιας γκαλερί στη Νέα Υόρκη; Μα φυσικά αγοραστή, έναν λάτρη του ωραίου που θα είχε τα χρήματα να πλειοδοτήσει στη δημοπρασία και να το τοποθετήσει σε περίοπτη θέση στην προθήκη με τους θησαυρούς του, στην πολυτελή κατοικία του. Τύχη αγαθή δεν άφησε να γίνει αυτό. Εκεί δεν θα μπορούσαμε να το δούμε και να το θαυμάσουμε ποτέ. Ενώ τώρα, στο «φτωχικό» μουσείο που κατέληξε, μπορεί να σκορπά απλόχερα τη λάμψη του προς όλους, ταιριασμένο με άλλα δύο εκπληκτικά δαχτυλίδια, εκείνα με την πομπή των δύο και των τριών γυναικών με τα ωραία, εφαρμοστά, φορέματα και την κομψή κόμμωση. Θάμβος, χαρά, αγαλλίαση…
Το μυθιστόρημα του Θησαυρού των Αηδονιών ξεκινά από πολύ παλιά. Το δαχτυλίδι-σφραγίδα με την έγγλυφη παράσταση του άρματος είναι του 1500 π.Χ. Το ίδιο και τα δαχτυλίδια με την πομπή των δύο γυναικών που κρατούν κρίνα και των τριών γυναικών που βρίσκονται σε συνάφεια με δύο διώροφα οικοδομήματα. Τότε άρχισε να χρησιμοποιείται το μυκηναϊκό νεκροταφείο των Αηδονιών. Και ο ύπνος των νεκρών, παρέα με τα πολύτιμα κτερίσματά τους, παρέμεινε όντως αιώνιος. Μέχρι που προς τα τέλη του δικού μας αιώνα, του 20ού, η λάμψη του χρυσού έλκυσε τους τυμβωρύχους πριν από τους αρχαιολόγους. Οι αρχαιολόγοι όμως είχαν τον τελευταίο λόγο. Ο φιλέλληνας ειδικευμένος στον μυκηναϊκό πολιτισμό Μάλκολμ Γουίνερ κατάλαβε μόλις είδε τον κατάλογο της δημοπρασίας και ενημέρωσε το υπουργείο Πολιτισμού ότι τα ιερά και τα όσια, τα ανεκτίμητα, είχαν εκτιμηθεί και έβγαιναν στο σφυρί. Στο μεταξύ είχαν γίνει ανασκαφές στα Αηδόνια και είχαν βρεθεί ασύλητοι τάφοι και κτερίσματα που ξέφυγαν από τη βάρβαρη επέμβαση των αρχαιοκάπηλων. Ετσι υπήρχαν πλήθος αποδείξεις –τεχνοτροπία, εικονογραφία, τεχνική κατασκευής, υλικά – που μαρτυρούσαν την καταγωγή του θησαυρού από τα Αηδόνια. Και έπρεπε να μπει στον δρόμο της επιστροφής στα πάτρια εδάφη.
Πάντα εδώ στη Νεμέα το έδαφος κρατούσε και συντηρούσε θησαυρούς, των Αηδονιών, αλλά και του αγιωργίτικου στα δύο οροπέδια, το κατά τον Πλούταρχο «Νεμεακή Πανήγυρις», το μικρό με τον ναό, και το μεγάλο, το Φλιάσιον πεδίον των αρχαίων. Οι εκτεταμένοι αμπελώνες είναι το ίδιο το τοπίο, μαζί με τους λόφους, τους κίονες του Ναού του Διός –που στον περιβάλλοντα χώρο του λειτουργεί το μουσείο –και τους μύθους. Οι Μεγάλες Ημέρες της Νεμέας έχουν παρέλθει και ο απέραντος αμπελώνας ησυχάζει. Δεν ήταν θέρος, δεν ήταν πόλεμος. Ηταν τρύγος. Τώρα τα σταφύλια «αιμορραγούν» κάτω από το ίδιο το βάρος τους στις υπερσύγχρονες δεξαμενές και ο θαυματουργός χυμός τους θα πάρει τον δρόμο για το βαρέλι στα υπόγεια κελάρια, για να ασκηθεί, από καλό να γίνει καλύτερο. «Ηρθε η ζωή όπως συνήθως έρχεται και τα σκέπασε όλα» λέει ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, τιμημένη προσωπικότητα του πολιτισμού στις εφετινές Μεγάλες Ημέρες της Νεμέας που παρήλθαν για να φέρουν τις μεγάλες ώρες του κρασιού.
Και είναι τέτοιες οι ώρες γύρω από το μεγάλο μοναστηριακό τραπέζι στο εστιατόριο του Σοφού στο κέντρο της κώμης της Νεμέας. Πώς παντρεύονται τα ηγεμονικά κρασιά με τον εξαιρετικό κόκορα κρασάτο με τα λαζάνια της κυρίας Μαρίας; Τη συνταγή του μας αποκαλύπτει η Ειρήνη: Τον κόκορα «αγιάζει» επί 24 ώρες το αγιωργίτικο κρασί μαζί με ξυλάκι κανέλας, μαϊντανό, σέλινο, θυμάρι, μπαχάρι, πιπέρι, γαρίφαλο και μοσχοκάρυδο. Μετά μαγειρεύεται με ελαιόλαδο, κρεμμύδι, σκόρδο, καρότα κομμένα σε ροδέλες, φρέσκια ντομάτα και πελτέ. Ευλογημένος από την παλιά και τη νέα θρησκεία τόπος. Από τον αρχαίο Ναό του Διός στο πεδίο της παλαιάς Νεμέας και το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στο πεδίο της νέας.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 04 Οκτωβρίου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
