Εχουν κάτι το περίεργο τα στενά της Καισαριανής. Κάτι μεταξύ τυπικής αστικής αθηναϊκής αρχιτεκτονικής και ιστορικής φόρτισης. Δίπλα σε κρητικές ταβέρνες που προσπαθούν να το παίξουν μοντέρνες, επιβιώνουν ερειπωμένες παράγκες. Απέναντι από τις λευκές πολυκατοικίες των 90s, διασώζονται ασβεστωμένα σπίτια προσφύγων. Κοντά στην πλατεία βλέπεις ακόμη ηλικιωμένους να ασκούν μια ξεχασμένη τέχνη: να κάθονται κουβεντιάζοντας έξω από το σπίτι τους το απόγευμα, περιμένοντας να περάσει η ώρα.
Με λίγα λόγια, το παλιό συνορεύει με το νέο. Και αυτή είναι η ιστορία που θέλει να μας διηγηθεί ο Αλέξης Τσίπρας σε αυτές τις εκλογές. Τη διηγείται με μια οργισμένη φωνή, λίγα λεπτά αφότου έχει βγει από το αυτοκίνητο που έφτασε με μια ώρα καθυστέρηση. Το φωνάζει λίγο αφότου έχει σφίξει χέρια μεσήλικων οπαδών του που τον καλούν να «τους σκίσει επιτέλους». Ποιους; Μα, οτιδήποτε «παλιό», το λέει και το σύνθημα πίσω από την εξέδρα.
Κυριακή 5 Ιουλίου – Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου. Ακόμη και να μην το θέλεις, δεν μπορείς να αναρωτηθείς πώς πέρασαν ήδη δύο μήνες από την ημέρα του δημοψηφίσματος. Από την ημέρα που ο Αλέξης Τσίπρας διεκδίκησε και πήρε ένα βροντερό «Οχι» στο ασαφές ερώτημά του. Ενα «Οχι» που στηρίχτηκε σε συντριπτικό ποσοστό (85%) από τους νέους ηλικίας έως 24 ετών. Ολων αυτών που είχαν μετατρέψει τις τελευταίες συγκεντρώσεις του σε ένα μεγάλο νεανικό πάρτι. Τώρα πια, όμως, η νεολαία συχνάζει αλλού –κάποιοι είναι σε άλλο κόμμα, κάποιοι πίνουν σαββατιάτικο ποτό, κάποιοι άλλοι ίσως να συνωστίζονται έξω από γυμναστήρια διεκδικώντας μια καλή προσφορά, σηματοδοτώντας το πέρασμα από τη σύντομη πολιτικοποίηση στη νέα «απολιτίκ» εποχή που έρχεται.
Σίγουρα, πάντως, δεν είναι στην Κουμουνδούρου. Στις τελευταίες εκλογές, στα κεντρικά γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ, υπήρχε πρόβλημα χώρου. Η νεολαία του κόμματος είχε εμφανιστεί με τα laptops και τα smartphones της, έτρεχε την προεκλογική καμπάνια και μιλούσε με τα τηλεοπτικά συνεργεία απ’ όλον τον κόσμο εξηγώντας πως έφτασε η ώρα της ανατροπής. Τώρα πια, συχνάζουν αλλού· ορισμένοι απ’ αυτούς κρύβονται πίσω από τα χιουμοριστικά βίντεο του Παναγιώτη Λαφαζάνη και του Κώστα Λαπαβίτσα. Στην Κουμουνδούρου δεν υπάρχει όρεξη για πλάκες πια, την ώρα που καταστρώνεται το εξαντλητικό πλάνο της προεκλογικής περιοδείας (το πρωί στην Αθήνα, το μεσημέρι από τη μεριά του Ιονίου, στην Αρτα και τα Γιάννενα, το χάραμα της επόμενης ημέρας στον Παγασητικό στον Βόλο). Στην Κουμουνδούρου πια, ο μέσος όρος ηλικίας έχει ανέβει και πρόβλημα χώρου δεν υπάρχει.
Το ίδιο και στην Καισαριανή. «Γιε μου, πού πας; Μάνα, θα πάω στα καράβια». Κάπως περίεργη η επιλογή τραγουδιού για να προθερμανθεί το πλήθος και να τονωθεί το ηθικό των ψηφοφόρων μιας χώρας που αιμορραγεί εργατικό δυναμικό, αλλά τα ηχεία δεν ασχολούνται με αυτά. Τα ουζερί δίπλα δείχνουν τον αγώνα της Ελλάδας με τα Σκόπια για το Ευρωμπάσκετ, η ονομασία MAC όμως έχει κρυφτεί με μοντάζ από τις οθόνες. Κανείς δεν ασχολείται με αυτές τις υποκρισίες. «Δεν λυγίσαμε, αλλά δεν αποδράσαμε!» φωνάζει μια κάπως οργισμένη κυρία στα μικρόφωνα, δικαιολογώντας ίσως την απόσταση από τον ΣΥΡΙΖΑ π.Σ. (προ Συμφωνίας) με τον σημερινό.
Ο Αλέξης Τσίπρας το λέει διαφορετικά. «Συνεχίζουμε τη μάχη για προκοπή» φωνάζει από τη σκηνή της Καισαριανής και κάπου ενδιάμεσα αναφέρει και το δημοψήφισμα που «έδειξε τη διάθεση του λαού να αντιταχθεί στις παλιές πρακτικές». Το παλιό και το νέο, είπαμε, είναι το διακύβευμα των εκλογών σύμφωνα με τους επικοινωνιολόγους του ΣΥΡΙΖΑ.
Στην Καισαριανή, πάντως, το νέο δεν εμφανίστηκε. Με εξαίρεση κάποιους πιτσιρικάδες που από κεκτημένη ταχύτητα εμφανίστηκαν στο στέκι τους, την πλατεία που ήταν κατειλημμένη, ο μέσος όρος ηλικίας ήταν άνω των 50. Με περισσότερες τις ηλικιωμένες γυναίκες που μοιάζουν να έχουν μια σχεδόν μητρική σχέση με τον Αλέξη («Να προσέχεις, αγόρι μου» του φωνάζει μια απ’ αυτές στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου, σχολιάζοντας μετά στην κόρη της με συμπάθεια «Κουράστηκε και πάχυνε το παιδί»).
«Ο Αλέξης Τσίπρας έχει ένα στομάχι σαν τάνκερ» είναι ένα σχόλιο που κυκλοφορεί μέσα στην Κουμουνδούρου. Δεν μιλάνε για τα κιλά, το αντίθετο, μιλάνε για την ανθεκτικότητα και τις δυνατότητες διαχείρισης κρίσεων. «Κάθε θέμα έχει τη δική του δεξαμενή. Δεν αντιμετωπίζει ποτέ τα πράγματα με άγχος. Είναι πολιτικός μηχανικός και γι’ αυτό είναι λεπτολόγος, οργανωτικός, τελειομανής. Δύσκολα θα πει μπράβο σε κάποιον συνεργάτη, αλλά εξίσου δύσκολα θα τον επιπλήξει αν δεν κάνει τη δουλειά του» είναι η περιγραφή των ανθρώπων δίπλα του, οι οποίοι έχουν αποχαιρετήσει τα σπίτια και τη ρουτίνα τους και ακολουθούν το βάρβαρο πρόγραμμα της προεκλογικής ζωής. Μια μέρα μετά την Καισαριανή, ο Αλέξης Τσίπρας ήταν (με άλλο κοστούμι, όχι αυτό το οποίο ίδρωσε στην πλατεία κοντά στην οποία ξεκίνησε την πρωθυπουργική του δράση και υποσχέθηκε να επιστρέψει μετά τις εκλογές) στη Θεσσαλονίκη εγκαινιάζοντας τη ΔΕΘ και μη χάνοντας τη λαμπρή ευκαιρία να φωτογραφηθεί με τη φανέλα του Ντίμιταρ Μπερμπάτοφ, του νέου μεταγραφικού αποκτήματος του ΠΑΟΚ.
«ΕΟΚ, Νου Δου, περικοπές, Κυπριακό και Σκόπια. Θεέ μου, πώς φτάσαμε ως εδώ; Στα σύνορα του εξαποδώ;» αναρωτιέται ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου από τα μικρόφωνα της συγκέντρωσης του Αλέξη Τσίπρα, ένα κομματικό δάνειο από το ΚΚΕ που συνήθως φιλοξενεί τον αιώνιο Βασίλη στα φεστιβάλ του. Λίγο μετά, εμφανίζεται μια βαλκανική αύρα από τα 90s με το «Διακοπές στο Sarajevo» των Magic de Spell και ύστερα από μια ώρα αναμονής ο Αλέξης Τσίπρας αφήνει το χαμόγελό του κάτω από την εξέδρα και θυμωμένος απευθύνεται στον λαό της Καισαριανής.
Οι αντιδράσεις είναι συνετές –οι περισσότεροι που έχουν γεμίσει την πλατεία είναι καθισμένοι σε αναδιπλούμενες καρέκλες, ενώ τα γύρω ουζερί είναι γεμάτα επιτέλους. Οι λίγες ισχνές αποδοκιμασίες εμφανίζονται μόνο όταν ο όλο και πιο οργισμένος (και ιδρωμένος) Τσίπρας μιλήσει για «τους αριστερούς βουλευτές που έριξαν την πρώτη αριστερή κυβέρνηση». Η λέξη «προκοπή» εμφανίζεται δυο-τρεις φορές –ταιριαστή με την ηλικιακή ομάδα της πλατείας –ενώ από τη γειτονική πολυκατοικία μια κυρία σε ένα μπαλκόνι χειροκροτεί με πάθος, όταν ο τέως πρωθυπουργός επιτίθεται στα «τραπεζικά όρνεα» που θέλουν να πάρουν την πρώτη κατοικία του Ελληνα.
Το πάθος και η οργή είναι μέρος της σκηνοθεσίας, αλλά ο ρεαλισμός δεν κρύβεται. Σε σύγκριση με την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα την Παρασκευή 3 Ιουλίου στην πλατεία Συντάγματος, όταν το «Οχι» ηλέκτριζε με αγανακτισμένο αντιευρωπαϊσμό τα στενά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, στην Καισαριανή ο ρεαλισμός ξεχειλίζει από την πλατεία. Και ο Αλέξης Τσίπρας, όσο και να προσπαθεί να το κρύψει, φαίνεται να ζει τη δυσάρεστη κατάσταση να έχει συνειδητοποιήσει πως άλλο η επιθυμία, άλλο η πραγματική ζωή. Για παράδειγμα, η σύγκρουση με την Ευρώπη αυτή τη φορά έχει παρουσιαστεί από άλλη σκοπιά, κάπως πιο βολική για όλους. «Αποτρέψαμε το σχέδιο Grexit που απεργαζόταν ο κ. Σόιμπλε. Θα αφήσουμε τους ακραίους και των δύο πλευρών να κάνουν τα σχέδιά τους πράξη;» αναρωτιέται ο Αλέξης Τσίπρας στον ρόλο του τηρητή της σταθερότητας, και τα χειροκροτήματα ακολουθούν κάπως χλιαρά.
Την ίδια ώρα, που η Εθνική μπάσκετ έχει κερδίσει την ομάδα χωρίς όνομα, ο Αλέξης Τσίπρας κλείνει την ομιλία με λίγες ακόμη αναφορές στην αγαπημένη του «προκοπή» και με άλλη μια επίθεση στο παλιό. Το «Bella Ciao» ακούγεται από τα μικρόφωνα, οι πλαστικές καρέκλες λυγίζουν, ο Τσίπρας κατεβαίνει στο κοινό και ασπάζεται πρώην υπουργούς και συνεργάτες πριν χαθεί μέσα στο αυτοκίνητο, στον δρόμο για άλλο ένα αεροδρόμιο. Η πλατεία αδειάζει και στα γύρω στενά ανόρεχτοι αστυνομικοί καπνίζουν επιτηρώντας τους ηλικιωμένους που πάνε σπίτια τους. «Μα η Ελλάδα, ως γνωστόν, ποτέ δεν πεθαίνει και, όπως έχει ειπωθεί, κάποια στιγμή θ’ αναστηθεί» ακούγεται από το ηχείο που χαμηλώνει την ένταση πριν σβήσει εντελώς. Γιατί όχι;

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2015

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ