Η Ιθάκη είναι για άπειρους ανθρώπους μια ιδέα και για πολλούς άλλους ένα καλλίγραμμο, δισυπόστατο σώμα από γη, βράχους, δέντρα, θάμνους και χαμόγελα στεριάς, που ταξιδεύει στο Ιόνιο με ομορφιά και χάρη. Η συνοδοιπόρος σε αυτή τη γαλάζια ιστορία της Ιθάκης μού έγραψε: «Εχεις βρεθεί σε πανηγύρι στην Ανωγή ή στην Εξωγή; Παίζουν ορχήστρες τανγκό και βαλς όνειρο. Μα, θα ξετρελαθείς»…
Πραγματικά, αυτή είναι μια από τις πιο δυνατές συγκινήσεις των διαδρομών πάνω στο ελληνικό τοπίο. Στέκεσαι στην κορυφή ενός από τα τρία πιο ψηλά σημεία του ξαπλωμένου στο Ιόνιο σώματος της Ιθάκης, από την Παναγία των Καθαρών, και το βλέμμα σου χαϊδεύει τις καμπύλες της. Αποπλανείται προς τη μεριά που γέρνει ο ήλιος στο στενό μεταξύ Ιθάκης και Κεφαλλονιάς και προς το ανοιχτό πέλαγος του μεγάλου ανατολικού. Αλλά τελικά επικεντρώνεται στο βαθύ φιορδ που στο βάθος του είναι αραγμένο το Βαθύ. Είναι αυτό που έγραψε μια άλλη φίλη στις παρέες μας στον κυβερνοχώρο: «Ταξίδι, εκεί όπου αφήνεις κάθε φορά ένα κομμάτι σου και κρατάς ένα άλλο στην καρδιά σου»…
Το νόημα της φύσης
Μαγικό μέρος. Ολο το νότιο κομμάτι της Ιθάκης, το Βαθύ, το Περαχώρι, ο κόλπος του Αετού, οι Εχινάδες νήσοι, η Κεφαλλονιά, τα δυτικά παράλια της Αιτωλοακαρνανίας και στο βάθος αχνά η Πελοπόννησος και δεξιότερα η Ζάκυνθος. Δεν έχω λόγια… Εχει όμως ο Αντόνιο Πόρτσια που ήλθε στη συντροφιά μας από τη μακρινή Αργεντινή –είχε ξεκινήσει από την απέναντι όχθη του Ιονίου –εδώ πάνω στο ακροκέραμο της Παναγίας και άφησε ένα τυλιγμένο χαρτάκι κάτω από την πόρτα μας. Ακούμε τη Φωνή 266: «Αν δεν μας έδιναν τίποτα αυτοί που δεν μας χρωστάνε τίποτα, αλίμονό μας των φτωχών!». Δεν τα έφτιαξαν ειδικά για εμάς όλα αυτά που βλέπουμε, μυρίζουμε και αισθανόμαστε. Τα απολαμβάνουμε όμως με όλες τις αισθήσεις μας. Κάτω, τα χέρια του Δημιουργού και τα χέρια των ανθρώπων κρατούν έναν χρυσό θησαυρό 24 καρατίων που ευωδιάζει σαν τα φρύγανα της μεσογειακής βλάστησης όταν τα χαϊδεύει ο ήλιος. Οπως ο Σκίνος, ας πούμε, στην απόλυτη ηρεμία του ξημερώματος, από τις πιο αισθαντικές καλημέρες που θα σου τύχουν. Φανταζόμαστε την εικόνα της παραλίας ακίνητη να αντανακλά φιλάρεσκα πάνω στον καθρέφτη του αλμυρού νερού. Και το αποτραβηγμένο Γιδάκι, ένα όνειρο θερινής ημέρας, που πας με τα πόδια από εδώ, από τον Σκίνο, ή με βάρκα από το Βαθύ.
Το Βαθύ… Φαντάζει τόσο ειδυλλιακό από εδώ πάνω, αποτραβηγμένο στο βάθος του φιορδ, σαν πίνακας πουαντιλιστή ζωγράφου φτιαγμένος με κοφτές πινελιές σπιτιών ώχρας και λευκών σκαφών μαζί με τις σκιές τους. Από εδώ πάνω δεν φαίνονται οι άνθρωποι που ζωντανεύουν την προκυμαία, ούτε ο αντικατοπτρισμός της στο νερό, διάστικτος από τις σημαδούρες διαφόρων χρωμάτων. Τα βλέπεις και τα αισθάνεσαι όμως όταν σεργιανάς σε στενή σχέση με την προκυμαία το πρωινό, την ώρα που επιστρέφουν οι ψαρόβαρκες για να διαθέσουν τον κάματο της νύχτας ή το δειλινό, όταν η παλέτα των χρωμάτων του Βαθέως παίρνει τις πιο ζωντανές ανταύγειες. Οι καλλιτέχνες βλέπουν συναρπαστικές εικόνες και άλλες στιγμές της ημέρας. Η φίλη μας που δεν ανανεώνει πια την περιοχή της ευαισθησίας μας, η Τόνια Νικολαΐδη, έβλεπε παιδί από το παράθυρό της τη θάλασσα να αστράφτει σαν ασημένιος καθρέφτης και αυτό το αποτύπωσε στα έργα της. Μετά ξεκινάς για το Φιλιατρό, μια δροσερή και χαμογελαστή «καλημέρα» της Ιθάκης.
Η ετικέτα της ομορφιάς
«Να μιλήσεις και για το Κιόνι σε παρακαλώ» μου έγραψε η συνοδοιπόρος μου. Μα, πώς μπορείς να μη μιλήσεις γι’ αυτή τη γλυκιά θερινή αγκαλιά που καταφέρνει πάντα να σε ξαφνιάζει; Μπήκα σε αυτή την αγκαλιά πρώτη φορά με καγιάκ θαλάσσης και κοίταζα άφωνος αυτό το απίθανο, πολύχρωμο, σκηνικό που δημιουργούν οι προσόψεις των νεοκλασικών σπιτιών με τα δεμένα στην προκυμαία σκάφη. Είναι σαν να μου έλεγε, «καλημέρα, καλημέρα, καλά ταξίδια». Η ομορφιά δεν έχει ετικέτες, αλλά θα πω το Κιόνι ζωγραφιά που μεταμορφώνεται αδιάκοπα, για να περιγράψω μια άλλη είσοδό μου σε αυτή την ειδυλλιακή αγκαλιά, κατηφορίζοντας με τα πόδια στην πλαγιά του ομηρικού όρους Νήριτος, από την Ανωγή και κατηφορίζει μέχρι το επίπεδο της θάλασσας, πράσινο μονοπάτι στην αρχή και μετά σοκάκι μέχρι την προκυμαία της μικρής πολιτείας.
Οι υψηλές σκοπιές της Ιθάκης είναι η γοητεία της. Από το Βαθύ, ο δρόμος μέσα από τους ελαιώνες και τα αμπέλια πηγαίνει για τον Μαραθιά. Ο,τι πιο συναρπαστικό μπορεί να σου τύχει κοιτάζοντας από το φρύδι του οροπεδίου τη δαντέλα της ακτής να ξεδιπλώνεται στο σημείο συνεύρεσης της πράσινης στεριάς ή της λευκής αμμουδιάς με τα πρασινογάλαζα νερά. Κάποιο αγκυροβολημένο σκάφος έχει έρθει πολύ κοντά στην αμμουδιά και στους φορτωμένους με μυριστικά φυτά βράχους που βουτούν στη θάλασσα, κάτω από την πηγή της Αρέθουσας και την ομηρική Πέτρα του Κόρακος. Ολα αυτά, ο θείος Ομηρος, ο προπάππους Οδυσσέας πλανώνται εντονότερα στην άλλη άκρη της Ιθάκης, καθώς ανηφορίζεις από τον Σταυρό στο βουνό της Εξωγής, με θέα τον Πλατρειθιά και τον κόλπο των Αφαλών, μέσα στην ενέργεια που δημιουργεί ένα τοπίο, από αυτά που τοποθετούν το παλάτι του Οδυσσέα, του θεού των ταξιδιών, του νόστου και της επιστροφής.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 22 Ιουνίου 2014

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ