Μία από τις πρώτες αποφάσεις του πάπα Φραγκίσκου, από τότε που ανέβηκε στον θρόνο του, περίπου πριν από έναν χρόνο, ήταν να εγκαταλείψει τις παπικές κατοικίες για να ζήσει σε άλλη οικία, την οποία μοιράζεται με 50 ιερείς. Σε επίσκεψή του σε φυλακές ανηλίκων έπλυνε και φίλησε τα πόδια δώδεκα κρατουμένων. Σταμάτησε να φορά τις γούνινες βελούδινες κάπες με τις οποίες ενδύονται οι ποντίφικες από την περίοδο της Αναγέννησης. Αντικατέστησε τα κόκκινα παπούτσια του Βενέδικτου με μαύρα, ενώ κυκλοφορεί με ένα παλιό Ford, έχοντας αφήσει τη Mercedes του προκατόχου του. O σημερινός Πάπας πήρε το όνομά του από έναν άγιο γνωστό για τη φροντίδα την οποία έδειξε στους φτωχούς, καθώς και στα ζώα. Ολα τα παραπάνω συνέβησαν ενώ το κύρος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ήταν πληγωμένο από τα σκάνδαλα των προκατόχων του Φραγκίσκου.

Σε πρόσφατο άρθρο του, το περιοδικό «The Economist», επιχειρώντας μια διόλου πνευματική προσέγγιση του έργου του, επισημαίνει: «Ο Φραγκίσκος έχει εστιάσει σε μια αποστολή: τη βοήθεια προς τους φτωχούς». Και συνεχίζει: «Αυτή η νέα κατεύθυνση έχει επιτρέψει στην επιχείρηση (σ.σ.: εννοεί την Καθολική Εκκλησία) να ξοδεύει λιγότερους πόρους σε δευτερεύουσες δραστηριότητες, όπως το να εμπλέκεται σε διαφωνίες μεταξύ των δογμάτων ή να διοργανώνει περίπλοκες τελετές. Η στρατηγική “Πρώτα οι φτωχοί” έχει ως κοινό τις αναδυόμενες αγορές, όπου η δυνατότητα ανάπτυξης είναι μεγαλύτερη, αλλά και ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος».

Η παραπάνω κατεύθυνση, σε συνδυασμό με μια περισσότερο ήπια στάση στο θέμα των εκτρώσεων και του γάμου των ομοφυλοφίλων, καθώς και ο ορισμός οκτώ καρδιναλίων για τον έλεγχο των οικονομικών της Εκκλησίας από κοινού με τις εταιρείες McKinsey και KPMG, έχουν κάνει πολλούς να μιλούν ήδη για «Το φαινόμενο του Φραγκίσκου» (The Francis effect).

Οι αναλυτές, σε μια προσπάθεια να κωδικοποιήσουν την τακτική του Πάπα στη διοίκηση της «επιχείρησής» του, χρησιμοποιούν την αντίστοιχη γλώσσα των στελεχών: ο Φραγκίσκος εντόπισε το βασικό πλεονέκτημά του (τη στάση απέναντι στην παγκόσμια φτώχεια), προέταξε το προσωπικό παράδειγμά του ως ηγετικό ατού μέσω συμβολικών κινήσεων που παραπέμπουν στη σεμνότητα, επιχείρησε ένα ήπιο rebranding προβάλλοντας την Εκκλησία ως περισσότερο εναρμονισμένη με τον σύγχρονο κόσμο και, τέλος, προχώρησε σε αναδιοργάνωση με τη βοήθεια τόσο του Θεού όσο και των επί Γης λογιστών. Ισως φαντάζει κυνικό να περιορίζει κάποιος την ακτινοβολία ενός πνευματικού ηγέτη σε εκείνη ενός επιτυχημένου μάνατζερ. Ωστόσο, ουδείς αμφισβητεί ότι το Βατικανό, πέραν των υπολοίπων, αποτελεί και μια γιγάντια πολυεθνική επιχείρηση.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 27 Απριλίου 2014