Νιώτικη Μεγαλοβδομάδα

Εχω μπει στον όρμο του γιαλού με κάθε μέσο, με υπομονετικά ή ταχύπλοα πλοία της γραμμής, με ντελικάτα κρούιζερ, με καλλίγραμμα τρεχαντήρια, ακόμη και με δυναμικό υδροπλάνο. Ολες, μα όλες τις φορές, το σκάφος της ευτυχίας μου κάνει μια φιγούρα του μπάλου μπροστά στον φάρο για να μπει στον όρμο και μετά μια μετάνοια μπροστά στις πιο αισθησιακές καμπύλες του Αιγαίου, και αφού προσπερνά την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης καταπλέει και αράζει στο βάθος της αγκαλιάς της Ιου. Ολα αυτά αποκτούν προστιθέμενη αισθησιακή αξία τη Μεγάλη Εβδομάδα, όταν η θεία και η γήινη φύση του ανθρώπου εκρήγνυνται σε πλήθος συναισθημάτων, σε όλο το εύρος της κλίμακας, από τη λύπη ως τη χαρά. Ευτυχία είναι να χαίρεσαι, ευτυχία είναι και να λυπάσαι…

Προηγουμένως μας ξεπροβόδισαν με ένα ρομαντικό νεύμα οι κολόνες του Σουνίου. Ταξιδεύουμε μια παρέα που έδεσε ο Δημήτρης Πασχαλίδης από το Γραφείο Τουρισμού Κυκλάδων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, και τα σημάδια της συγκλονιστικής θάλασσάς μας αρχίζουν να μπαίνουν το ένα μετά το άλλο στη ρότα μας. Εκείνο το νησί που μοιάζει με το φτερό του καρχαρία, το Πιπέρι, δεν λείπει ποτέ από το κάδρο του ταξιδιού πάνω στη διαγώνιο του Αιγαίου. Το βλέπεις και αυτό με κάθε μέσο, αλλά όταν περνάς από δίπλα του με πλεούμενο το σχήμα του αλλάζει συνεχώς θεαματικά. Και καθώς όλο και συνδέεσαι με την ανανεώσιμη πηγή θετικής ενέργειας του Αιγαίου, αρχίζουν να πέφτουν τα πιο γνωστά σκηνικά της Πάρου και της Νάξου. Ως τον φάρο της Ιου.

Το αισθάνεσαι αμέσως, με την πρώτη ματιά, με την πρώτη ανάσα. Η άνοιξη κρατά στα νησιά μαγικό ραβδάκι και τα μεταμορφώνει σε πεζούλες με μυριστικά που ευωδιάζουν σαν τους δύο Επιταφίους που περιφέρονται στα σοκάκια της Χώρας, κάτω από τα στεγάδια, και συναντώνται στον κεντρικό δρόμο με φόντο τον λόφο των λευκών σπιτιών με την Παναγία την Γκρεμιώτισσα και τα τρία εκκλησάκια στην κορυφή –Αγιος Νικόλαος, Αγία Βαρβάρα, Αγιος Ελευθέριος. Ξεχνιέσαι εκεί πάνω κοιτάζοντας τον βασιλεμένο ήλιο να κάνει χρυσάφι τους γιαλούς της Ιου και τριαντάφυλλο τη μικρή Σίκινο απέναντι. Πότε από εδώ, πότε από εκεί, περνά η ώρα και βρίσκεις τις κυρίες της Χώρας να έχουν πιάσει δουλειά για να στολίσουν όσο πιο όμορφα μπορούν τον Επιτάφιο. Ως και ο ατμός από το σίδερο σφυρίζει μέσα στην εκκλησιά για να είναι τέλεια σιδερωμένα τα ασπροκέντια κάτω από το σκεπασμένο με μικρούς λόφους ροδοπέταλα σώμα του Εσταυρωμένου.

Οι λόφοι της Ιου καταλήγουν σαν φρύδι πάνω από τους γιαλούς όπου ανθίζουν η ρίγανη και το θρούμπι, στις προσβάσιμες Αγία Θεοδότη και Ψάθη, στον απόμερο Κάλαμο, στο μοναχικό Παπά Αυλάκι, στο συναρπαστικό Μαγγανάρι. Το θρούμπι ταιριάζει με το χαρακτηριστικό νιώτικο τυρί του ασκού, το σκοτύρι, και αυτό με το ιθαγενές παξιμάδι από τον πάνω φούρνο του Δράκου στη Χώρα. Με σκοτύρι κάνει τις μπρουσκέτες του το ανήσυχο γευστικά εστιατόριο Λόρδος Βύρων. Θυμάστε το ρομαντικό νεύμα του Σουνίου με το όνομα Byron χαραγμένο πάνω σε μία από τις καβοκολόνες. Εδώ, στην αυλή του Αϊ-Γιώργη, το νεύμα είναι γευστικό: σπρινγκ ρολς με λαχανικά, γραβιέρα και κεφαλοτύρι Νιου με μαρμελάδα σύκων του νησιού, ξινοτύρι παναρισμένο με μυρωδικά του τόπου, άγριο μάραθο, θρούμπι, ρίγανη και σουσάμι, σκοτύρι και προσούτο, ανάλατη μυζήθρα με σπαράγγια, κορφές βασιλικού και ελαιόλαδο.

Από τους λόφους πάνω από τη δαντέλα της άμμου στο Μαγγανάρι, στο τέλος της πιο θεαματικής διαδρομής που ξεκινά από τη Χώρα, κάθεσαι και μετράς τον χρόνο της έλευσης του καλοκαιριού, τις χάντρες του κομπολογιού των νησιών απέναντι –Ανάφη, Σαντορίνη, Καμένη, Θηρασιά -, αλλά και τις παραλίες, τη μεγάλη με την ψιλή άμμο, τη μικρή, τα δύο αμμούδια, τον Αγιο Νικόλαο, όλες τους χαμόγελα του απέραντου γαλάζιου. Πριν από τα Διασέλια, πάνω από την Αγία Θεοδότη, μετράς πάλι μερικές χάντρες από το κομπολόι των νησιών, την Ηρακλειά και τη Νάξο, με τον Ζα, το ψηλότερο βουνό των Κυκλάδων, να ακουμπά τον ουρανό. Εκεί είναι και το τυροκομείο που κάνει όλα αυτά τα αυθεντικά τυριά, το σκοτύρι, το ξινό, το κεφαλοτύρι, τη γραβιέρα, τη μυζήθρα. Αυτά θα συμβιώσουν υπέροχα στο πασχαλινό τραπέζι της επόμενης Κυριακής με το γεμιστό αρνί με ψιλοκομμένη συκωταριά, κρεμμύδι, άνηθο, κουκουνάρι, σταφίδες, ψημένο ώρες δίπλα στον κτιστό φούρνο με ξύλα.

Ενας άλλος λόφος στην Ιο, ο Σκάρκος, διηγείται με μισοσβησμένη φωνή, καθώς έρχεται από το βάθος χιλιετηρίδων, την ιστορία των Κυκλάδων από την αρχή της, από την πρώιμη εποχή του Χαλκού. Οι αρχαιολόγοι, ακολουθώντας τις σπείρες των καλλιεργήσιμων λωρίδων του λόφου, φέρνουν στο φως έναν από τους πιο ομιλητικούς οικισμούς που ήκμασε κάπου στα 2700-2300 π.Χ. Βρίσκεται επάνω στην άλλη οδική αρτηρία πάνω στο σώμα του νησιού που πάει για τον Απάνω Κάμπο και τον όρμο της Αγίας Θεοδότης. Και τότε, όπως και τώρα, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο σίγουρο λιμάνι του Γιαλού, όπου αρχίζουν και τελειώνουν τα ταξίδια στην Ιο, που οι αυτόχθονες τη λένε Νιο κι εμείς Νια γιατί μοιάζει με το σφριγηλό, όμορφο, σώμα νέας γυναίκας.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 13 Απριλίου 2014