Οι 7 θάνατοι της Μαρίνα Αμπράμοβιτς

Αυτό ήταν πραγματική είδηση. Αφότου τελείωσαν οι ερωτήσεις του κοινού στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών όπου βρέθηκε τον Μάρτιο για να συζητήσει για το έργο της και το υπό ανέγερση ινστιτούτο της, ονόματι ΜΑΙ, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς σηκώθηκε όρθια μαζί με το μικρόφωνό της και «έσκασε τη βόμβα»: θα γυρίσει μια ταινία υποδυόμενη την Κάλλας και θέλει να γίνουν στην Ελλάδα τα γυρίσματα. Γιατί η Κάλλας; Μα γιατί είναι το ίνδαλμά της, η καταπληκτική γυναίκα και καλλιτέχνις η οποία είχε πει κάποτε κάτι που έγινε το μάντρα της Αμπράμοβιτς: «Οταν είσαι πάνω στη σκηνή και δίνεις παράσταση πρέπει να ελέγχεις πλήρως το μισό μυαλό σου. Το άλλο μισό πρέπει να το αφήνεις εντελώς ελεύθερο. Αν μπορείς να κρατήσεις την ισορροπία ανάμεσα στα δύο, τότε είσαι σε θέση να πραγματοποιήσεις τη σωστή περφόρμανς».

Αποφάσισε, λοιπόν, να προχωρήσει την ιδέα που συζητάει με τους συνεργάτες της εδώ και περίπου τρία χρόνια, αλλά που τριβελίζει το μυαλό της «εδώ και είκοσι χρόνια», όπως λέει. Μια ταινία υπό τις οδηγίες επτά σκηνοθετών, καθένας από τους οποίους θα «επιμεληθεί» δέκα λεπτά θανάτου μιας ηρωίδας της όπερας από το ρεπερτόριο της Κάλλας. Γιατί επιπλέον αυτή η «εκπληκτική ντίβα» είναι μια αγαπημένη της ηρωίδα, μια γυναίκα που κατάφερνε να εκπέμπει τρομερή δύναμη όταν βρισκόταν στη σκηνή και όμως έμοιαζε φοβερά εύθραυστη εκτός της. Τόσο εύθραυστη ώστε να πεθάνει από την πληγωμένη της καρδιά. «Εχω διαβάσει όλες τις βιογραφίες της και πάντα με συνάρπαζαν η προσωπικότητά της και η ιδιαιτερότητα του θανάτου της. Πέθανε από ερωτική απογοήτευση. Πέθανε από αγάπη. Πρόσφατα ανακάλυψα ότι ήταν Τοξότης όπως κι εγώ» λέει η Αμπράμοβιτς. Μια ντίβα που πέθανε σχετικά νέα και για λόγο τραγικό, όπως ορισμένες από τις ηρωίδες που ενσάρκωσε.

Οπως η Αΐντα που θάβεται ζωντανή μαζί με τον αγαπημένο της, όπως η Κάρμεν που πέφτει νεκρή από το μαχαίρι του παραπλανημένου θαυμαστή της, όπως η Νόρμα που καίγεται στην πυρά, όπως η Μαντάμα Μπατερφλάι που αυτοκτονεί με χαρακίρι, όπως η Βιολέτα της «Τραβιάτα» που θυσιάζει τον έρωτά της αφήνει την τελευταία της πνοή εξαιτίας της φυματίωσης, όπως η Μήδεια που αφανίζεται από τις τύψεις, όπως η Τόσκα που αυτοκτονεί πηδώντας από τον πύργο όταν σκοτώνουν τον αγαπημένο της. Δικαιούται έτσι μια θέση και η ίδια στο πάνθεον των τραγικών θανάτων των γυναικών του λυρικού θεάτρου. Επτά συν ένας θάνατοι, λοιπόν, και να με ποιον τρόπο μάς περιέγραψε πώς φαντάζεται την εναρκτήρια σκηνή της ταινίας: «Η Κάλλας παθαίνει καρδιακή προσβολή και αντικρίζει στον καθρέφτη του μπάνιου πολλές αντανακλάσεις του εαυτού της. Σε καθεμία από αυτές βλέπει τους επτά θανάτους που έχει ζήσει μέσα στις όπερες που ερμήνευσε». Αυτή τη σκηνή –με τις όποιες παραλλαγές προκύψουν –θα τη γυρίσει ο Ρόμαν Πολάνσκι στο Παρίσι. Η Αμπράμοβιτς ανακοίνωσε το όνομά του, όπως και εκείνο του Πέδρο Αλμοδόβαρ, ένα δείγμα του all-star καστ των σκηνοθετών που θα τη βοηθήσουν να οπτικοποιήσει το όραμά της. Μίλησε, μάλιστα, και για έναν Ελληνα, τον οποίο θα συναντούσε στο Λονδίνο. «Ο Λάνθιμος» ακούστηκαν κάποιοι βιαστικοί ψίθυροι στο ακροατήριο.

«Δεν μπορούμε ακόμη να ανακοινώσουμε το όνομα του έλληνα σκηνοθέτη γιατί δεν έχουμε κουβεντιάσει μαζί του» λέει ο Γεράσιμος Καππάτος της ομώνυμης γκαλερί, ο οποίος εκπροσωπεί την Αμπράμοβιτς στην Ελλάδα. «Να πούμε ότι οι υπόλοιποι σκηνοθέτες, σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση, θα είναι ο Αλεχάντρο Ινιαρίτου, η Τζιάντα Κολαγκράντε (είναι η σύζυγος του Γουίλεμ Νταφόε), ο Στιβ Μακ Κουίν, ο Γουές Αντερσον και ο Λαρς φον Τρίερ. Ολοι τους είπαν αμέσως το «ναι» όταν τους το ζήτησε η Μαρίνα». Καθένας τους θα τη σκηνοθετήσει με τον πολύ ιδιαίτερο τρόπο του σε μια σκηνή περφόρμανς που θα έχει γράψει η ίδια και που ως επί το πλείστον θα ερμηνεύει μόνη της. Το σύνολο των επιμέρους ταινιών θα αποτελέσουν τη σπονδυλωτή ταινία που θα φέρει τον τίτλο «Οι επτά θάνατοι της Μαρίνα Αμπράμοβιτς».

Μια σημαντική λεπτομέρεια: τα γυρίσματα θα γίνουν στην Ελλάδα, κατά προτίμηση σε αρχαιολογικούς χώρους όπως η Ακρόπολη ή η Επίδαυρος. Στην Ελλάδα, μολονότι η Κάλλας δεν σταδιοδρόμησε εδώ. Δεν έχει σημασία, ούτως ή άλλως στο εξωτερικό το όνομά της είναι συνυφασμένο με την Ελλάδα και εδώ εξάλλου ξεκίνησε τη λαμπρή καριέρα της προτού κατακτήσει τα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου. «Θα ήθελα να τιμήσω την πατρίδα της Μαρίας Κάλλας» λέει η Αμπράμοβιτς, η οποία με τη σειρά της άφησε πίσω της τη γενέτειρά της για να μετατρέψει την άυλη τέχνη της περφόρμανς σε κυρίαρχη τέχνη και να κατακτήσει τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Στην Ελλάδα με τη Μαρίνα, τον Ρομάν, τον Πέδρο, τον Αλεχάνδρο και τα άλλα τα «παιδιά» λοιπόν. Και επειδή η Αμπράμοβιτς, η απόλυτη σταρ της περφόρμανς, αγαπάει πολύ και την υψηλή μόδα, σε κάθε σκηνή θανάτου θα φοράει από ένα κοστούμι σχεδιασμένο από διάσημους σχεδιαστές όπως ο Ρικάρντο Τίσι του οίκου Givenchy ή ο Αζεντίν Αλάια ή ο Γιόσι Γιαμαμότο.

Οι άδειες για τα γυρίσματα στους αρχαιολογικούς χώρους εκκρεμούν, ωστόσο το υπουργείο Πολιτισμού εμφανίζεται φιλικά διακείμενο στην προοπτική, οπότε Θεού θέλοντος και υπουργείου επιτρέποντος τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν μέσα στο 2015. Την παραγωγή έχει αναλάβει ο Γεράσιμος Καππάτος, έχει δηλαδή επωμιστεί την ευθύνη να κανονίσει τις άδειες, τα συνεργεία και το προσωπικό που θα χρειαστεί για την εκτέλεση του εγχειρήματος, καθώς και το post-production και βεβαίως το δύσκολο έργο της συγκέντρωσης του ποσού που απαιτείται για την υλοποίηση της ταινίας.

«Πιστέψτε με, σε σχέση με το μέγεθος του πρότζεκτ και την καλλιτεχνική του αξία δεν είναι ακριβή παραγωγή. Τα χρήματα που ζήτησαν οι σκηνοθέτες είναι απειροελάχιστα σε σχέση με άλλες παραγωγές και αυτό εξαιτίας της Αμπράμοβιτς» σχολιάζει ο Γεράσιμος Καππάτος και επισημαίνει ότι τα «κεφάλαια που θα δοθούν είτε σε επίπεδο χορηγίας είτε συμπαραγωγής» θα αναζητηθούν τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Στο κάδρο υπάρχει ως συμπαραγωγός και ο ιταλός παραγωγός της Αμπράμοβιτς στη συνεργασία της με τον Ρόμπερτ Ουίλσον για την παράσταση «The Life and Death of Marina Abramovic», ενώ συνεργάτιδα στο ελληνικό κομμάτι της παραγωγής είναι και η Σωζήτα Γκουντούνα. Και όχι, δεν υπάρχει η παραμικρή διασύνδεση μεταξύ της Στέγης και του πρότζεκτ αυτού.

«Η Μαρίνα δεν ήρθε στη Στέγη για να ανακοινώσει κάτι σχετικό. Αισθάνθηκε πολύ ωραία με το κοινό της Στέγης και ήθελε να του κάνει ένα δώρο. Αγαπάει πολύ την Ελλάδα και τους Ελληνες γιατί, όπως της αρέσει να λέει, στη χώρα μας αισθάνεται σαν να είναι στην πατρίδα της «αλλά χωρίς τον πόνο»». Πέρα, εξάλλου, από την ταινία, θα παραχθούν και άλλα έργα από τις περφόρμανς που θα πραγματοποιήσει στο πλαίσιο της ταινίας στην Ελλάδα, όπως, για παράδειγμα, βίντεο και φωτογραφίες, τα οποία θα εκτεθούν στην γκαλερί Καππάτος μετά την πρεμιέρα της ταινίας.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 13 Απριλίου 2014