Θα αγοράζατε μαριχουάνα από το φαρμακείο;

Στην ηλιόχαρη επαρχία Μεντοσίνο της Καλιφόρνιας οι περισσότερες κλήσεις στη γραμμή για τα Επείγοντα 911 αφορούν παράπονα για το ντουμάνι από τη φυτεία του γείτονα. O «πράσινος πυρετός» (The Green Rush), όπως λέγεται πλέον, συνεχίζει να «σιγοκαίει» την πρώτη αμερικανική Πολιτεία που νομιμοποίησε το 1996 την ιατρική χρήση της θεραπευτικής κάνναβης (πρωτίστως, όπως λένε οι ειδικοί, για να περισώσει την καταρρέουσα οικονομία της). Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατο δημοσίευμα των «New York Times», η κατάσταση έχει σχεδόν εκτροχιαστεί: «Παρ’ ότι ο νόμος στην Καλιφόρνια ισχύει μόνο για εκείνους που χρήζουν φαρμακευτικής κάνναβης για λόγους υγείας, όπως είναι το γλαύκωμα ή ο καρκίνος, οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση της ειδικής κάρτας που σου επιτρέπει να αγοράσεις το φάρμακο είναι διαβοήτως «χαλαρές». Οι γιατροί μπορούν να συστήσουν τη χρήση της για προβλήματα υγείας τόσο κοινά όσο η αϋπνία και ο πονοκέφαλος!». Οι διάσπαρτες κλινικές κάνναβης, με σήμα το πεντάφυλλο και ονόματα όπως «The Natural Way» και «Pain Releaf», μοιάζουν εξωτερικά με εναλλακτικά φαρμακεία. Η διαδικασία είναι απλή. Περνάς πρώτα στη ρεσεψιόν, επιδεικνύεις την ιατρική σου κάρτα (η οποία πιστοποιεί ότι πάσχεις από το συγκεκριμένο νόσημα και χρήζεις του συγκεκριμένου σκευάσματος), συμπληρώνεις κάποιες φόρμες και εν συνεχεία περνάς στον κυρίως χώρο που μοιάζει με γκουρμέ ντελικατέσεν. Μπορείς να βρεις όχι μόνο ό,τι σου έχει συνταγογραφηθεί, αλλά ό,τι τραβάει η ψυχή σου. Μέχρι και σοκολατένια μπράουνις με μαριχουάνα.

Το υπ’ αριθμόν ένα σε δημοφιλία παράνομο φυτό, η ινδική κάνναβη –«χασίσι», «μαριχουάνα», «χόρτο», «μαύρο», «φούντα» κ.ο.κ. –δεν διακινείται πια σε ανήλιαγα σοκάκια, έχει εισβάλει στα εργαστήρια του Πανεπιστημίου της Κολούμπια. Δεν «κάνει κεφάλι» (τουλάχιστον όχι μόνο), αλλά καταπραΰνει, θεραπεύει. Παρά τις πολλαπλές αντιρρήσεις (και, κατά πολλούς, την απουσία επαρκών ερευνητικών στοιχείων), υπάρχουν πλέον σαφέστατες ενδείξεις ότι η φαρμακευτική κάνναβη συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στον έλεγχο του πόνου, των μυοσπασμών, της ναυτίας, του εμέτου, του γλαυκώματος, του άσθματος, της ημικρανίας, των συμπτωμάτων του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ, του καρκίνου του εγκεφάλου, της σκλήρυνσης κατά πλάκας και του συνδρόμου Tourette.

Σε πρόσφατη έρευνα στην Ισπανία, έκαναν λόγο ακόμη και για συρρίκνωση καρκινικών όγκων. Βέβαια, οι απανταχού ΕΟΦ προχωρούν εξαιρετικά δύσπιστα στην όποια αδειοδότηση. Ανάμεσα στα σκευάσματα με βάση την κάνναβη που έχουν ήδη κυκλοφορήσει είναι το Sativex, το οποίο χορηγείται ως αναλγητικό στους ασθενείς με καρκίνο ή σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας για τη μείωση της σπαστικότητας (ψεκάζεται κάτω από τη γλώσσα για πιο γρήγορη είσοδο στο κυκλοφορικό σύστημα, όπως συμβαίνει με το τσιγάρο μαριχουάνας) και έχει πάρει ήδη έγκριση, μεταξύ άλλων στη Βρετανία, στον Καναδά και στην Ισπανία. Επίσης, τα Marinol και Cesamet (σε μορφή χαπιού) εγκρίθηκαν και στις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της ναυτίας και του εμέτου στη χημειοθεραπεία, αλλά και ως διεγερτικά της όρεξης σε ασθενείς με ΑIDS. Σημειωτέον ότι το 2006 είχε κυκλοφορήσει το Acomplia για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας (περιείχε τη δραστική ουσία ριμοναμπάντη, ένα συνθετικό ανάλογο κανναβινοειδών), το οποίο, παρά την αποτελεσματικότητά του, αποσύρθηκε μάλλον εσπευσμένα από την αγορά (είχε εγκριθεί μόνο στην Ευρώπη) εξαιτίας ανεπιθύμητων ενεργειών στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Παρά τη φαινομενική απενοχοποίηση της θεραπευτικής (αλλά και της ψυχαγωγικής) μαριχουάνας ανά τον πλανήτη, δεν παύει να επικρατεί ένα νομοθετικό αλαλούμ. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ κονταροχτυπιέται με τις Πολιτείες (!), βάζει λουκέτο σε νόμιμες κλινικές, ενώ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την ινδική κάνναβη ως τον Νο 1 δημόσιο κίνδυνο (σχεδόν φτάνεις να αναπολείς εκείνο το νουάρ φιλμάκι αντιναρκωτικής υστερίας του 1936, με τίτλο «Reefer Μadness», που προειδοποιούσε «Η τρομερή μαριχουάνα μπορεί την επόμενη φορά να αρπάξει τον γιο σου ή την κόρη σου…»). Οπως αναφέρει αποκλειστικά στο ΒΗmagazino ο δόκτωρ Τζον Μ. Μπόστγουικ, ψυχίατρος στην Κλινική Mayo της Μινεσότα, με 40χρονη πείρα στην έρευνα για τη φαρμακευτική μαριχουάνα, το ζήτημα είναι αμιγώς πολιτικό: «Η στάση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης απέναντι στη συγκεκριμένη ουσία παρεμποδίζει την ιαματική δράση να αναπτύξει το μέγιστο της δυναμικής της. Το γεγονός ότι παραμένει στον Πίνακα I των Ελεγχόμενων Ουσιών της ομοσπονδιακής νομοθεσίας (καταχωρίζεται, δηλαδή, ως επικίνδυνη, ναρκωτική ουσία) καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη δυνατότητα των ερευνητών να διερευνήσουν τις ευεργετικές φαρμακολογικές ιδιότητές της. Σκεφθείτε πως όταν καταχωρίστηκε δεν γνωρίζαμε ακόμη το λεγόμενο ενδοκανναβινοειδές σύστημα και τη σημαντική ρυθμιστική λειτουργία που επιτελεί στον οργανισμό».

Το ίδιο αλαλούμ, που καθιστά τη φαρμακευτική κάνναβη όμηρο της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά, επικρατεί και σε άλλες χώρες. Το 2001 το Εφετείο του Οντάριο έκρινε αντισυνταγματική τη σχετική νομοθεσία του Καναδά και αθώωσε για πρώτη φορά έναν ασθενή που χρησιμοποιούσε την ινδική κάνναβη για την καταπράυνση σοβαρής μορφής επιληψίας (η νέα νομοθεσία που προώθησε τελικά η καναδική κυβέρνηση αποποινικοποίησε τη χρήση της μαριχουάνας για ανθρώπους που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες). Επιπλέον, το κοινοβούλιο του πρωτοπόρου Ισραήλ προωθεί αυτή τη στιγμή την πλήρη απελευθέρωση της μαριχουάνας για θεραπευτικούς σκοπούς (σχετική πρόταση νόμου προβλέπει ότι όλοι οι γιατροί, όχι μόνο οι ψυχίατροι και οι ογκολόγοι, θα μπορούν να τη συνταγογραφούν), παρά τις έντονες αντιδράσεις της ιατρικής κοινότητας που φοβάται την αλματώδη αύξηση της συνολικής κατανάλωσης (αφού ο νόμος θα παρέχει και τη δυνατότητα καλλιέργειας δενδρυλλίων σε όσους θα έχουν τη σχετική άδεια). Η Γερμανία, πάλι, έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμη, αφού ούτε στη νόμιμη μικροποσότητα δεν έχουν ακόμη καταλήξει (στο Βερολίνο μπορείς να κυκλοφορήσεις με 15 γραμμάρια, ενώ στο Μόναχο μόνο με 6!).

«No way! Δεν θα κάνω το παιδί μου μαστούρα». Αυτή ήταν η αντίδραση της μητέρας της πεντάχρονης Σάρλοτ Φίγκι στο Κολοράντο των ΗΠΑ εν έτει 2011, όταν ο σύζυγός της Ματ, στρατιωτικός που υπηρετούσε ακόμη τότε στο Αφγανιστάν, της μίλησε πρώτη φορά για τη φαρμακευτική κάνναβη. Ο ίδιος, μεγαλωμένος σε μια συντηρητική οικογένεια του Γουισκόνσιν, δεν ήξερε από τζιβάνες και τσιγαριλίκια, ούτε και είχε «στρίψει» ποτέ, διάβασε όμως στο Διαδίκτυο για τις θαυματουργές ιδιότητες της φαρμακευτικής κάνναβης σε ασθενείς με μυϊκούς σπασμούς και αναρωτήθηκε μήπως αυτό ήταν η ύστατη λύση για την κόρη τους. Από τριών μηνών η μικρή Σάρλοτ υπέφερε από επιληπτικές κρίσεις. Σε ηλικία πέντε ετών είχε πλέον διαγνωστεί με σύνδρομο Dravet (σοβαρή μυοκλονική επιληψία της βρεφικής ηλικίας) και είχε 300 επιληπτικές κρίσεις την εβδομάδα. Οι γονείς της δοκίμασαν τα πάντα: από τις πιο επιθετικές φαρμακευτικές αγωγές (ακόμη και Valium), που λίγο έλειψε να της αφήσουν μόνιμες βλάβες, μέχρι βελονισμό και εξωτικές δίαιτες. Στο τέλος, η μικρή βρέθηκε πλέον καθηλωμένη σε αναπηρικό καροτσάκι και δεν μπορούσε ούτε να καταπιεί.

Ακόμη και όταν τελικά πήραν την απόφαση, έπρεπε να υπερπηδήσουν μια σειρά από ανυπέρβλητα εμπόδια. Κατ’ αρχάς, ακόμη και στο Κολοράντο (μία από τις 21 Πολιτείες που επιτρέπουν τη χρήση της κάνναβης για θεραπευτικούς σκοπούς και μία εκ των δύο που έχει νομιμοποιήσει την ψυχαγωγική χρήση της), για να χορηγηθεί η ειδική κάρτα σε ανήλικο είναι απαραίτητη η γνωμοδότηση δύο γιατρών (που για ευνόητους λόγους ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν). Εν συνεχεία δεν υπήρχε κανείς που να ήθελε να πουλήσει κάνναβη σε ένα νήπιο. Οταν αυτά αντιμετωπίστηκαν (με τον χρόνο να λιγοστεύει και τη Σάρλοτ να αργοσβήνει), η Πέιτζ και ο Ματ Φίγκι βρήκαν σε μια εξειδικευμένη φάρμα ένα γενετικά τροποποιημένο φυτό ινδικής κάνναβης από το οποίο είχε αφαιρεθεί η ψυχοδραστική ουσία Δ9-τετραϋδροκανναβινόλη, ενώ είχαν αυξηθεί τα επίπεδα της ευεργετικής κανναβιδιόλης (ή CBD), η οποία έχει βρεθεί ότι ηρεμεί την ηλεκτρική και χημική δραστηριότητα του εγκεφάλου που προκαλεί τις επιληπτικές κρίσεις.

Ο δρ Σαντζάι Γκούπτα, επικεφαλής ιατρικός ανταποκριτής του CNN, ο οποίος παρακολούθησε από κοντά την ιστορία της οικογένειας Φίγκι (για τις ανάγκες του ντοκυμαντέρ «Weed» που προβλήθηκε τον περασμένο Αύγουστο), δεν μπορούσε να το πιστέψει. Από την πρώτη κιόλας ημέρα που χορηγήθηκε στη Σάρλοτ λάδι κανναβιδιόλης (αραιωμένο μέσα στο φαγητό της), οι επιληπτικές κρίσεις αραίωσαν (από 300 σε 3 την εβδομάδα) και στο τέλος σταμάτησαν εντελώς. Η Σάρλοτ σήμερα τρώει, κοιμάται κανονικά, παίζει, κάνει ποδήλατο, είναι σχεδόν ένα φυσιολογικό παιδί. Στην Πολιτεία του Κολοράντο 40 ακόμη παιδιά (το μικρότερο κάτω του ενός έτους) ακολουθούν την ίδια θεραπεία με το «χόρτο της Σάρλοτ», ενώ υπάρχει ήδη τεράστια λίστα αναμονής. Ο ίδιος ο Γκούπτα του CNN (που το 2009 είχε γράψει στο περιοδικό «Time» ένα άρθρο με τίτλο «Γιατί θα ψήφιζα όχι στη μαριχουάνα») θα αισθανθεί την ανάγκη να ζητήσει δημοσίως συγγνώμη για τους έντονους ενδοιασμούς του γύρω από τη θεραπευτική δράση ενός χόρτου που τελικά δεν είναι και τόσο δαιμονικό.

Το παγκόσμιο ντιμπέιτ γύρω από τη χρήση της κάνναβης (ακόμη και για αμιγώς θεραπευτικούς σκοπούς) συνεχίζει και σήμερα να μαίνεται σε ιδιαίτερα υψηλούς τόνους. Στα κατά (από όσους δηλαδή εμμένουν στην καθολική απαγόρευση και στη δαιμονοποίησή της) συγκαταλέγεται η δυσπιστία απέναντι στην ιαματική δράση ενός φυτού που περιέχει πάνω από 483 δραστικές ουσίες από 18 χημικές οικογένειες (με προεξάρχουσα τη διαβόητη Δ9-τετραϋδροκανναβινόλη (ή Δ9-THC), που απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1964 στο Ισραήλ), με τη θετική δράση της μίας να μην αποκλείει την αρνητική μιας άλλης. Στα κατά συγκαταλέγονται επίσης η υψηλή επικινδυνότητα κατάχρησης, το «εισιτήριο χωρίς επιστροφή» για άλλες ουσίες (καθώς, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε ποσοστό 98% οι εθισμένοι στα «βαριά ναρκωτικά» έχουν διατελέσει χρήστες κάνναβης, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι όλοι οι χρήστες κάνναβης καταλήγουν στα βαριά), το υψηλό ρίσκο στο τι και από ποιον θα το πάρεις (στις ΗΠΑ έχουν κατασχεθεί από ναρκέμπορους φορτία «δολοφονικής» κάνναβης με περιεκτικότητα σε ΤΗC μέχρι και 36%!).

Και βέβαια, οι επιπτώσεις στη γνωσιακή λειτουργία, καθώς και οι ποικίλου τύπου ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις που μπορεί να πυροδοτήσει (χωρίς ασφαλώς να έχει αποδειχθεί αν αυτές προϋπήρχαν και ενεργοποιήθηκαν ή επιδεινώθηκαν με την κάνναβη, αν αποτελούν συνέπεια ή αν απλώς συμπίπτουν με τη χρήση). «Δεν πρόκειται για αθώο χορταράκι, όπως θέλουν να πιστεύουν πολλοί» υπογραμμίζει στο ΒΗmagazino o κ. Γιάννης Λιάππας, καθηγητής της Ψυχιατρικής της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Αιγινήτειο): «Κατατάσσεται στις ψυχεδελικές ή παραισθησιογόνες ουσίες, δηλαδή είναι πρώτος ξάδελφος με το LSD, τα μανιτάρια, τις μεσκαλίνες, τα ψυχεδελικά κτλ. Και, εξ ορισμού, κάτι που μπαίνει στον «σκληρό δίσκο» του εγκεφάλου σου και παραποιεί τα αντιληπτικά δεδομένα σου δεν μπορεί να είναι ποτέ αθώο».

Και ενώ κάποιοι μπορεί να διατελέσουν ισόβιοι χρήστες χωρίς να εμφανίσουν το παραμικρό πρόβλημα (εκτός ίσως από τάση για… γέλωτα, υπερκινητικότητα ή ακατάσχετη λογοδιάρροια), σε άλλους είναι δυνατόν να προκληθούν μείζονες ψυχιατρικές διαταραχές. Οπως τονίζει ο κ. Λιάππας: «Η κάνναβη μπορεί να συμβάλει στην εκδήλωση κατάθλιψης ή να υποτροπιάσει καταθλιπτικούς ασθενείς, μπορεί να προκαλέσει διπολική διαταραχή (και πάλι εννοείται όχι σε όλους, αλλά σε υψηλά ποσοστά), κρίσεις πανικού, φλασμπάκ, αλλά και σχιζοφρενικού τύπου αντιδράσεις, όπως καταδεικνύουν πολλές μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία, κυρίως της τελευταίας δεκαετίας». Σε μια μεγάλη έρευνα αναφοράς που πραγματοποιήθηκε στη Σουηδία ήδη από το 1987, ο Σβεν Αντρέασον και η ομάδα του παρακολούθησαν για 15 χρόνια 45.570 άνδρες οι οποίοι είχαν καταταγεί στον σουηδικό στρατό. Η έρευνα έδειξε ότι η δυνατότητα να διαγνωστεί κανείς με σχιζοφρένεια εξαπλασιαζόταν σε εκείνους που είχαν κάνει συχνή χρήση ινδικής κάνναβης (πάνω από 50 φορές) σε σχέση με τους μη χρήστες. «Σημειωτέον ότι οι χρόνιοι χρήστες εμφανίζουν συχνά το λεγόμενο σύνδρομο έλλειψης κινήτρων (amotivational syndrome)» συμπληρώνει ο κ. Λιάππας και εξηγεί: «Χωρίς κανέναν λόγο και χωρίς καμία τεκμηριωμένη νόσο, εμφανίζουν κοινωνική απόσυρση, απώλεια ενδιαφέροντος για οτιδήποτε και αδυναμία συμμετοχής σε οποιαδήποτε δραστηριότητα».

Υπάρχει, όμως, τρόπος να απομονωθούν οι ευεργετικές ιδιότητες της Cannabis indica και να εκδιωχθούν οι επικίνδυνες (όπως συνέβη, λίγο-πολύ, στην περίπτωση της μικρής Σάρλοτ από το Κολοράντο). Στο εργαστήριο. Και εδώ προσανατολίζεται πλέον το ενδιαφέρον της επιστημονικής έρευνας διεθνώς, καθώς και στην Ελλάδα. Οπως εξηγεί στο BΗmagazino ο κ. Δημήτρης Παπαχατζής, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας & Βιοτεχνολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνών: «Εμείς εδώ προσπαθούμε να συνθέσουμε νέα κανναβινοειδή ανάλογα, κάνοντας τροποποιήσεις στη χημική δομή του φυσικού προϊόντος. Ετσι έχουμε ήδη παρασκευάσει συνθετικά ανάλογα τα οποία έχουν τις φαρμακολογικές ιδιότητες των κανναβινοειδών (όπως αναλγητικά, διεγερτικά της όρεξης), χωρίς όμως τις ψυχοτρόπες ιδιότητες (που προκαλούν, λόγου χάρη, φαινόμενα εθισμού). Ολα αυτά, βέβαια, πειραματικά ακόμη».

Οι υποστηρικτές της κάνναβης επιμένουν ότι η φαρμακοβιομηχανία (που θέλει να οικειοποιηθεί τα ιαματικά εκχυλίσματα του φυτού) είναι εκείνη που σαμποτάρει την απελευθέρωση της καλλιέργειας και της χρήσης, για να μην μπορεί ο κάθε ασθενής να έχει δωρεάν το δενδρύλλιο στον κήπο του. «Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια σαφής μετακίνηση της φαρμακευτικής θεραπευτικής σε ψυχοδραστικές ουσίες» σχολιάζει ο κ. Γιώργος Αλεβιζόπουλος, καθηγητής της Ψυχιατρικής και της Ψυχοφαρμακολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Εκείνο που δεν ξέρουμε, διότι δεν υπάρχουν επαρκή ερευνητικά στοιχεία, είναι πώς αυτές επηρεάζουν γενικούς πληθυσμούς και αν το συνολικό όφελος υπερέχει των συνεπειών. Και δικές μας μελέτες, εδώ στην Ελλάδα, δείχνουν, για παράδειγμα, ότι τα πιο βαριά περιστατικά σχιζοφρένειας είχαν ιστορικό κάνναβης πέντε χρόνια πριν». Οπως υπογραμμίζει ο κ. Αλεβιζόπουλος: «Κάτι που πρέπει να ληφθεί επίσης υπ’ όψιν είναι ότι οι ενδείξεις, η χρήση δηλαδή που έχει γίνει μέχρι τώρα, είναι σε πληθυσμούς με τελικές νόσους (καρκίνος, AIDS, σκλήρυνση κατά πλάκας), τα προβλήματα των οποίων εμπεριέχουν ψυχοπαθολογία. Παραδείγματος χάριν, η φαρμακευτική κάνναβη θα χορηγηθεί σε έναν ασθενή με σκλήρυνση κατά πλάκας, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα αναπτύξει ψυχικές διαταραχές λόγω της ίδιας της νόσου, που μπορεί να τον καθηλώσει σε αναπηρικό καροτσάκι. Αρα, εκεί δεν έχεις τίποτε να χάσεις, έχεις μόνο τα οφέλη (στη σπαστικότητα)».

Μια απελευθέρωση, όμως, για θεραπευτικούς σκοπούς δεν θα καταστήσει ανεξέλεγκτη την «ψυχαγωγική χρήση»; (ήδη πολλοί αφελείς χρήστες επικαλούνται το ιατρικό επιχείρημα «Γιατί να μην το κάνω, αφού κάνει και καλό στην υγεία;» την ώρα που αγοράζουν «skunk»). Οπως τονίζει ο κ. Αλεβιζόπουλος, «το ερώτημα είναι, αν έχεις μια τέτοια θεραπευτική στο φαρμακείο, θα έχεις ασφάλεια στη χρήση; Διότι δεν ξέρουμε πώς θα γίνει ένας τέτοιος έλεγχος στην Ελλάδα, όπου, ως γνωστόν, έχουμε μια δεδομένη κουλτούρα. Είναι, άλλωστε, τεκμηριωμένο ότι κάθε αύξηση της προσβασιμότητας (οποιασδήποτε) ουσίας αυξάνει τη χρήση. Δείτε τι γίνεται με μια νόμιμη ψυχοδραστική ουσία: το αλκοόλ. Παρ’ ότι υπάρχουν κάποιοι «χαλαροί» περιορισμοί (από τα 17 και άνω κ.ο.κ.), η πραγματικότητα είναι ότι στην Ελλάδα τα παιδιά ξεκινούν να πίνουν από τα δέκα τους χρόνια, ενώ ο αλκοολισμός είναι σήμερα κύριο κοινωνικό πρόβλημα στον δυτικό κόσμο. Η προσβασιμότητα δημιουργεί αγορά. Ενδεικτικό και το παράδειγμα της βοτουλινικής τοξίνης (μπότοξ). Σκεφθείτε ότι ξεκίνησε ως φάρμακο για τη σπαστικότητα».

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στους έφηβους χρήστες (στους οποίους ο εγκέφαλος, π.χ. ο προμετωπιαίος φλοιός, δεν έχει πλήρως αναπτυχθεί) και οι «διανοητικές» παρενέργειες της κάνναβης μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Δεν είναι τυχαίο ότι στις ΗΠΑ εντατικοποιούνται οι προσπάθειες να κλείσουν οι νόμιμες «κλινικές» κάνναβης που βρίσκονται κοντά σε σχολεία και πανεπιστήμια (αν και αμερικανική έρευνα του 2012 έδειξε ότι η απελευθέρωση της φαρμακευτικής μαριχουάνας δεν ενοχοποιείται για τη θεαματική αύξηση των έφηβων χρηστών).

Αραγε τα ιατρικά και κοινωνικά ήθη στην Ελλάδα θα μπορούσαν ποτέ να επιτρέψουν ένα τόσο ριψοκίνδυνο κοινωνικό «πείραμα»; (Θυμίζουμε, πάντως, ότι ο τέως πρωθυπουργός, Γεώργιος Α. Παπανδρέου, είχε ταχθεί υπέρ της αποποινικοποίησης.) Θα μπορούσε ποτέ κανείς να πηγαίνει στο φαρμακείο της γειτονιάς του και επιδεικνύοντας την ειδική ιατρική κάρτα του να παραλαμβάνει το συγκεκριμένο σκεύασμα ινδικής κάνναβης (σε μορφή χαπιού, τσιγάρου, σε λάδι κ.ο.κ.); «Θεωρώ ότι υπάρχουν σημαντικά οφέλη, εφόσον είναι ελεγμένη και ρυθμισμένη η χορήγηση της αγωγής αυτής» απαντά στο ΒΗmagazino ο κλινικός νευροψυχολόγος στο Ιατρείο Μνήμης – Νευροψυχολογίας της Νευρολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Λάμπρος Μεσσήνης (έρευνα του οποίου, σε συνεργασία με τον κ. Π. Παπαθανασόπουλο, για τις επιπτώσεις της «κάνναβης του δρόμου» στη μνήμη και άλλες γνωστικές ικανότητες δημοσιεύθηκε το 2006 στην έγκριτη επιθεώρηση «Neurology»). «Δεν υπάρχει όμως, κατά την άποψή μου, η κατάλληλη κουλτούρα στην Ελλάδα. Είναι πολύ νωρίς ακόμη. O Eλληνας δεν μπορεί να αποδεχθεί εύκολα το ενδεχόμενο μιας ναρκωτικής ουσίας, σου λέει «θα γίνω χρήστης». Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι εύκολη η προσαρμογή όπως σε άλλες χώρες (ΗΠΑ, Ισραήλ), οι οποίες είναι γενικά πολλά χρόνια μπροστά από εμάς σε θέματα που αφορούν τον χειρισμό των ψυχικών θεμάτων και την αποκατάστασή τους. Σκεφθείτε ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ούτε ένα κέντρο για αλκοολικούς».

Κάποιοι, λοιπόν, θα χρειαστεί να συμβιβαστούν ή απλώς να περιμένουν (όπως ο μικρός Μανώλης, για τον οποίο έγραφε προ καιρού ο ελληνικός Τύπος, ο οποίος διαγνώστηκε με επιληπτική εγκεφαλοπάθεια, αλλά η μητέρα του συνειδητοποίησε ότι δεν μπορούσε να έχει πρόσβαση στο θαυματουργό φάρμακο της Σάρλοτ από το Κολοράντο, αφού κανένας έλληνας γιατρός δεν έπαιρνε το ρίσκο να το παραγγείλει). Από την άλλη πλευρά, όμως, τίποτα δεν θα ανακόψει την πορεία των απελπισμένων που καταφεύγουν ακόμη και στην «κάνναβη του δρόμου». «Είναι κοινό μυστικό ότι ασθενείς με χρόνια νοσήματα (όπως καρκινοπαθείς ή σκληρυντικοί) είναι διατεθειμένοι να δοκιμάσουν τα πάντα, και όχι μόνο βέβαια την κάνναβη» τονίζει ο κ. Μεσσήνης. «Οταν ένας άνθρωπος φτάνει σε τέτοια απόγνωση, δεν τον απασχολεί ούτε η παρανομία. Και εφόσον βλέπει οφέλη από τη χρήση (π.χ. ανακουφίζεται από τον πόνο), είναι σχεδόν δεδομένο ότι θα το κάνει». Το επιβεβαιώνει, εξάλλου, και το κύμα των ασθενών (που σαν αξιοθρήνητα τζάνκι) ψάχνουν τη φαρμακευτική «δόση» τους στις αμερικανικές Πολιτείες όπου η μαριχουάνα είναι ακόμη παράνομη.

Το ακανθώδες ζήτημα της φαρμακευτικής κάνναβης έχει ακόμη πολλές πτυχές (και πολλές πίσω πόρτες) ανοιχτές. Οπως θα συνοψίσει ο δρ Μπρόστγουικ της Κλινικής Μayo: «Τα όρια ανάμεσα στη χρήση της μαριχουάνας για θεραπευτικούς σκοπούς και για ψυχαγωγικούς παραμένουν εξαιρετικά ομιχλώδη. Το ίδιο και η έρευνα. Γίνεται πολύς λόγος για το κατά πόσο η χρήση της φαρμακευτική μαριχουάνας θα δώσει στον κόσμο ναρκωτικά για ψυχαγωγία. Οφείλουμε να ξεδιαλύνουμε αυτά τα όρια, ώστε να αποκομίσουμε τα μεγαλύτερα οφέλη από μια ουσία η οποία θα μπορούσε δυνητικά να φέρει επανάσταση στη θεραπευτική».

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2013