Zούσε από επιλογή ως άστεγος. Ενα λάπτοπ και ένα παγκάκι τού ήταν αρκετά για τις «μάχες» που έδινε στο Ιnternet. Και είχε δώσει πολλές. Στις 23 Σεπτεμβρίου 2011 εντοπίστηκε από τις αρχές και συνελήφθη με την αιτιολογία ότι τον Δεκέμβριο του 2010 είχε θέσει εκτός λειτουργίας την ιστοσελίδα της κομητείας της Σάντα Κρουζ στην Καλιφόρνια, ως κίνηση διαμαρτυρίας για την απαγόρευση της «κατασκήνωσης» σε εξωτερικούς χώρους. Ο 48χρονος Αμερικανός Κρίστοφερ Ντόγιον δεν είναι εύκολος άνθρωπος. Ακόμη και όταν θέλει να σου μιλήσει, όπως συνέβη με το BHmagazino, θα το κάνει με τους όρους του. Είναι κάτι που έχει κατακτήσει, θεωρείται ηγετική φυσιογνωμία μεταξύ των απανταχού Anonymous και παράλληλα διατηρεί τη δική του ομάδα στο Peoples Liberation Front (Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο, PLF), που ιδρύθηκε στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης το 1985 υπό τη βασική αρχή ότι «τα δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών ανήκουν στον λαό».

Ο Κρίστοφερ Ντόγιον είναι ευρύτερα γνωστός ως Commander X. Μάλιστα, ο ίδιος υπογράφει στο Διαδίκτυο απλώς ως «Χ» – η επωνυμία του «Κυβερνήτη» τού έχει δοθεί από χρήστες και μέλη του PLF, αναδεικνύοντας την πολυδιάστατη, αδιάκοπη, ηγετική δράση του. Ο Commander X, λοιπόν, αντιμετώπισε 15 χρόνια φυλάκιση με τη σύλληψή του, αλλά αφέθηκε τελικά ελεύθερος με περιοριστικούς όρους: να μην έχει πρόσβαση στο Twitter και στο δίκτυο IRC. Τον Φεβρουάριο του 2012 ήταν προγραμματισμένη μια ακροαματική διαδικασία στο δικαστήριο, στην οποία δεν παρέστη ποτέ. Είχε αυτοεξοριστεί στον Καναδά. Και είχε ανακοινώσει την επιτυχημένη διαφυγή του από τις 11 Φεβρουαρίου 2012, 48 ώρες αφότου πέρασε τα σύνορα.

«Είμαι ένας “αστικός αντάρτης” και μαχητής της ελευθερίας. Ζω όπου πρέπει. Μερικές φορές στον δρόμο, κάποιες άλλες στην ερημιά και ενίοτε στην πόλη. Σήμερα κατοικώ σε καταφύγιο των Anonymous στον Καναδά» γράφει σε e-mail προς το BHmagazino ο Commander X. Αυτοδίδακτος στην επιστήμη των υπολογιστών, αν και έχει σπουδάσει Φιλοσοφία και Συγκριτική θρησκειολογία, διαθέτει αποδεδειγμένα γνώσεις τόσο ισχυρές, ώστε σήμερα να καταζητείται από το FBI – όσο ο ίδιος αναζητεί άσυλο και βρίσκεται σε σχετικές διαπραγματεύσεις, κυρίως με χώρες της Ευρώπης και της Νότιας Αμερικής. O ποινικολόγος Τζέιλ Λάιντερμαν, συνήγορος του Commander X, εξηγεί από την Καλιφόρνια πως «υπάρχει ένταλμα σύλληψης για τον X και η δίκη του εκκρεμεί έως ότου επιστρέψει, αν αυτό συμβεί ποτέ», προσθέτοντας ότι η επιβολή ποινής για φερόμενα αδικήματα στον κυβερνοχώρο, «εξαρτάται από το για ποιον μιλάμε και για ποιον λόγο. Δεν πιστεύω ότι ο Χ πρέπει να τιμωρηθεί επειδή “έριξε” τον διακομιστή της Σάντα Κρουζ για 18 λεπτά κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος».

Ο πόλεμος της πληροφορίας

Ο Commander X συμφώνησε σε μια συνέντευξη μέσω Skype, υπό τον όρο ότι δεν θα γίνει βιντεοκλήση (η διαδικασία της μεταμόρφωσης του παίρνει περίπου 30 λεπτά, «αν δουλεύατε για τηλεοπτικό δίκτυο, θα το έκανα, αλλά τώρα δεν υπάρχει λόγος» είπε). Είναι διαθέσιμος, συνεπής στο ραντεβού μας, παραδόξως δεν έχει παραμορφώσει τη φωνή του στη δίωρη συνομιλία μας και δεν έχει «σκανάρει» το e-mail και τον υπολογιστή μου, όπως θα περίμενα. «Σας έψαξα μόνο στο Internet, αναζητώντας δημόσιες πληροφορίες για εσάς, μόνο και μόνο για να είμαι σίγουρος ότι είστε ρεπόρτερ και δεν εργάζεστε για κάποια ελληνική μυστική υπηρεσία».

«Πρωταρχικός στόχος των Anonymous, και δικός μου στην εμπλοκή μου μαζί τους, αποτελεί το Διαδίκτυο να είναι ελεύθερο και προσβάσιμο από όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται, διότι είναι απίστευτο εργαλείο απελευθέρωσης – το μεγαλύτερο που γνώρισε ποτέ ο κόσμος μας» λέει ο Commander X προτού εξηγήσει εναντίον τίνος μάχεται: «Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν πολιτισμικό πόλεμο, είναι μια μάχη για την κατεύθυνση που θα πάρει η ανθρωπότητα για τα επόμενα χιλιάδες χρόνια: είτε θα τραβήξουμε το μονοπάτι του διαρκώς αυξανόμενου ελέγχου όπου κάθε κίνησή μας θα παρακολουθείται και θα ελέγχεται από τις κυβερνήσεις και όπου η συμμόρφωση θα είναι η μόνη επιλογή. Ή θα τραβήξουμε το – ίσως πιο άναρχο και “λασπώδες” – μονοπάτι όπου οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να κάνουν και να είναι ό,τι θέλουν και όπου θα υπάρχει διαύγεια στις κυβερνήσεις. Παλεύουμε για τον τρόπο με τον οποίο θα ζήσουμε και θα σχετιζόμαστε μεταξύ μας, αλλά και με τις κυβερνήσεις. Αυτή είναι η μάχη στην οποία πολεμάμε, και είναι μια παγκόσμια επανάσταση. Και όσα γκρουπ εμπλεκόμαστε σε αυτόν τον πόλεμο ανακαλύψαμε ότι μπορούμε να κερδίσουμε μάχες και να γκρεμίσουμε κυβερνήσεις χωρίς σφαίρες, αλλά με την πληροφορία. Αυτό είναι μια εκπληκτική ανακάλυψη: θα αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να χρησιμοποιήσουμε βόμβες, σφαίρες ή σκοτώνοντας ανθρώπους, θα τον αλλάξουμε χρησιμοποιώντας την πληροφορία». Για τον ίδιο ακριβώς πόλεμο είχε μιλήσει ο Commander X και στην «Εμπόλεμη ζώνη» τον Μάρτιο του 2012, όταν του είχαν θέσει το προβοκατόρικο ερώτημα αν είναι πιο ισχυρός από έναν στρατιώτη με όπλο. Και είχε απαντήσει εξίσου προβοκατόρικα: «Νομίζω ότι είμαι πιο ισχυρός από 1.000 στρατιώτες με 1.000 όπλα».

Από τη Σαϊεντολογία
ως την Αραβική Ανοιξη

Για όποιον θέλει να είναι ακριβής, το πιο δύσκολο ίσως είναι να προσδιορίσει τους Anonymous: Η ανωνυμία αποτελεί ουσιαστικά την ταυτότητά τους, η οποία προσωποποιείται μέσω της μάσκας του καθολικού επαναστάτη Γκάι Φοκς (εμπνευσμένοι και οι Anonymous από το φιλμ «V for Vendetta»). Ανάμεσά τους δεν υπάρχει καμία ιεραρχία και, φυσικά, κανένα είδος κεντρικού ελέγχου, τον οποίο ούτως ή άλλως απεχθάνονται – εξού και το σήμα κατατεθέν τους, το «κοστούμι χωρίς κεφάλι», αλλά με ένα ερωτηματικό στην κεφαλή. Η λέξη «ομάδα» είναι, λοιπόν, μια επίφαση ορισμού. Εξάλλου, στους Anonymous ομάδες δεν υπάρχουν. Συγκροτούνται ίσως περιστασιακά για τις ανάγκες μιας συγκεκριμένης «Operation», όπως οι ίδιοι ονομάζουν τις «επιχειρήσεις» τους. «Εγώ μπορεί να είμαι Anonymous, εσύ μπορεί να είσαι Anonymous, όλοι μπορούν να είναι Anonymous», όπως χαρακτηριστικά επαναλαμβάνουν οι ίδιοι.

Γέννημα της διαδικτυακής πλατφόρμας επικοινωνίας 4chan, οι Anonymous ξεκίνησαν μάλλον ως τα «τρομερά παιδιά του Διαδικτύου», συνυφασμένα – δικαίως ή αδίκως – με την πρόκληση χάους στον κυβερνοχώρο. Σήμερα, προσιδιάζουν με διαδικτυακό κίνημα το οποίο τοποθετείται και δρα πολιτικά τόσο στον ψηφιακό όσο και στον φυσικό κόσμο, υποκινούμενο από την κεντρική ιδέα της ελευθερίας του Ιnternet, της πληροφορίας, των ανθρώπων. Η πολιτική ακτιβιστική δράση τους ουσιαστικά ξεκίνησε το 2008 με το επονομαζόμενο «Project Chanology» εναντίον της Εκκλησίας της Σαϊεντολογίας, όταν εκείνη αποφάσισε να (προσπαθήσει να) αποσύρει από το Διαδίκτυο βίντεο στο οποίο ο Τομ Κρουζ καθαγίαζε τη Σαϊντεολογία υπό τους ήχους του σάουντρακ από την ταινία «Mission: Impossible».

Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι δράσεις των Anonymous εναντίον των ιστοσελίδων της CIA (συμμετείχαν 2.000 χρήστες), της Mastercard και της διαδικτυακής εταιρείας PayPal, όταν εκείνη αποφάσισε να «παγώσει» τον λογαριασμό δωρεών προς το WikiLeaks, είναι μόνο μερικές από τις πιο πολυσυζητημένες επιθέσεις τους. Μάλιστα, στην περίπτωση της PayPal συμμετείχαν 6.000 χρήστες, διέρρευσαν 28.000 κωδικοί πελατών, ενώ η επίθεση «έριξε» τις μετοχές του eBay κατά 4,6%, ποσοστό που ισοδυναμούσε με 2.947.285.000 δολάρια, όπως ενημέρωναν τότε οι Anonymous.

Παράλληλα, οι Anonymous έχουν κηρύξει πόλεμο στους απανταχού παιδόφιλους του Διαδικτύου, με πιο πρόσφατο και αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτό της 15χρονης Αμάντα Τοντ από τον Καναδά, η οποία έπεσε θύμα διαρκούς παρενόχλησης στον κυβερνοχώρο, καταλήγοντας σε αυτοχειρία τον περασμένο Οκτώβριο. Σε λιγότερο από μία εβδομάδα, οι Anonymous ισχυρίζονταν ότι είχαν εντοπίσει τον θύτη και αυτουργό, δημοσιεύοντας το όνομα και τα στοιχεία του.

Νωρίτερα, το 2011, οι Anonymous υποστήριξαν το κίνημα Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ, ενώ κατά τη διάρκεια της Αραβικής Ανοιξης είχαν συνδράμει στις διεθνείς κινητοποιήσεις για την προστασία των χρηστών και της πρόσβασης των εξεγερμένων στο Διαδίκτυο: «Στην Τυνησία, όσο αυξάνονταν εκείνοι που άρχισαν να διαμαρτύρονται, τόσο η κυβέρνηση έκανε διάφορα “βρώμικα” πράγματα, όπως να εισαγάγει έναν κώδικα με τον οποίο μπορούσε να υποκλέπτει τους (διαδικτυακούς) κωδικούς των ανθρώπων. Το ανακαλύψαμε και φτιάξαμε ένα πρόγραμμα το οποίο (σ.σ.: λειτουργώντας ως φίλτρο) επέτρεπε στους ανθρώπους να προστατεύονται από αυτόν τον κώδικα» λέει σήμερα ο Commander X. «Στην Αίγυπτο, όταν η κυβέρνηση “έκλεισε” το Internet στη χώρα, κάποιοι Anonymous ξενυχτούσαν μπροστά στον υπολογιστή δίνοντας γραμμές Ιnternet μέσω απλών dial-up συνδέσεων που ήταν δικές τους – κρατούσαν, δηλαδή, το τηλέφωνό τους στο σπίτι ανοιχτό» τονίζουν, μεταξύ πολλών άλλων, ο Dark, η Jean και η Doe, τρεις Ελληνες οι οποίοι δραστηριοποιούνται ως Anonymous και δέχτηκαν να μιλήσουμε μέσω Skype, χωρίς να μου αποκαλύψουν ούτε το μικρό τους όνομα.

Πώς γίνονται οι επιθέσεις

Οι διαδικτυακές «επιθέσεις» των Anonymous διακρίνονται κατά βάση σε τρία είδη. Η πιο συνήθης είναι η λεγόμενη «επίθεση DDoS» (Destributed Denial-of-service attack), όπως αυτή που έγινε πρόσφατα στο σάιτ της ΕΛ.ΑΣ. και του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά: Μέσω ειδικών προγραμμάτων και με τη συντονισμένη χρήση χιλιάδων υπολογιστών, τα αιτήματα τα οποία στέλνονται σε έναν συγκεκριμένο διακομιστή πολλαπλασιάζονται σε βαθμό που εκείνος δεν μπορεί να αντέξει, με αποτέλεσμα η εκάστοτε ιστοσελίδα να τίθεται εκτός λειτουργίας. «Ας πούμε ότι είσαι στο Facebook και κάνεις κλικ στην αρχική σελίδα. Και ας υποθέσουμε ότι μπορείς να κάνεις 100 κλικ ανά λεπτό. Υπάρχουν προγράμματα τα οποία μπορούν να στείλουν 100.000 τέτοια αιτήματα ανά λεπτό. Αν χιλιάδες άνθρωποι χρησιμοποιούν ταυτόχρονα αυτά τα προγράμματα, τότε στέλνονται δισεκατομμύρια αιτήματα το λεπτό» μου λέει η… Jean με την ελαφρώς τεχνικά αλλοιωμένη φωνή της.

Αλλη μορφή δράσης είναι η «επίθεση τύπου deface»: κάποιος αποκτά πρόσβαση στον διακομιστή του εκάστοτε σάιτ και αλλάζει τον κώδικα της ιστοσελίδας, αναπαράγοντας το δικό του μήνυμα. Τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η παραβίαση που έγινε στην ιστοσελίδα του ελληνικού υπουργείου Δικαιοσύνης (για πρώτη φορά, στις 3 Φεβρουαρίου 2012): Πληκτρολογώντας κανείς www.ministryofjustice.gr παρακολουθούσε βίντεο των Anonymous και το μήνυμά τους «Justice is coming» (Ερχεται η δικαιοσύνη).

Αν κανείς «μπαίνοντας» σε έναν διακομιστή αποκτήσει πρόσβαση και σε όλη τη βάση δεδομένων του, τότε πρόκειται για τον τρίτο – και μάλλον σοβαρότερο σε συνέπειες – τύπο διαδικτυακής επίθεσης που ενίοτε εφαρμόζουν οι Anonymous. Μια τέτοιου είδους «κυβερνοεπίθεση» έγινε στις 29 Οκτωβρίου 2012 στο υπουργείο Οικονομικών, με την υποκλοπή, διαρροή και δημοσίευση στο Διαδίκτυο εκατοντάδων απόρρητων εγγράφων τα οποία αφορούν στο ελληνικό χρέος, την αλληλογραφία με τράπεζες εντός και εκτός Ελλάδας, τα στοιχεία για ομόλογα δανεισμού κτλ. Μάλιστα, για την εν λόγω «επίθεση» οι Anonymous ανέλαβαν την ευθύνη, παρ’ όλο που οι ελληνικές αρχές διέψευσαν ότι επρόκειτο για χτύπημα των Anonymous και μίλησαν για διαρροή που έγινε μέσα από το υπουργείο Οικονομικών. Παρά το αίτημά του BHmagazino, δεν στάθηκε δυνατό να μας μιλήσει σχετικά ο Μανώλης Σφακιανάκης, προϊστάμενος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, που διεξάγει σχετικές έρευνες.

Τρομοκρατία ή ακτιβισμός;

Σήμερα, περίπου 100.000 άνθρωποι ανά τον κόσμο είναι Anonymous και μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό εξ αυτών είναι χάκερ, όπως ισχυρίζεται ο Commander X, σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του. Το περιοδικό «Time» συμπεριέλαβε τους Αnonymous στην ετήσια λίστα του με τους «100 πιο ισχυρούς ανθρώπους στον κόσμο». Παράλληλα, όσο κάποιοι τους χαρακτηρίζουν «χακτιβιστές» (από τον αγγλικό όρο «hacktivism») και «ακτιβιστές», κάποιοι προβάλλουν το ερώτημα της σύγχρονης τρομοκρατίας.

Ο Commander Χ θα απαντήσει γλαφυρά: «O ορισμός της τρομοκρατίας σχετίζεται με την εκάστοτε οπτική γωνία. Αυτός που για κάποιους είναι τρομοκράτης, για κάποιους άλλους είναι απελευθερωτής. Εστω ότι αυτή τη στιγμή βάζω τα δάχτυλά μου στο πληκτρολόγιο και ο υπολογιστής σας καταρρέει. Αν τρομοκρατείστε επειδή ο υπολογιστής σας καταρρέει, τότε νομίζω ότι πρέπει να δείτε έναν γιατρό και να σας συνταγογραφήσει Valium. Διότι, στην πραγματικότητα, σας τρομοκρατούν οι πτήσεις 747 επάνω από κτίρια ή τα παγιδευμένα αυτοκίνητα που ανατινάζονται. Αν θέλετε να μιλήσουμε για τρομοκρατία, ας μιλήσουμε για τις καθημερινές επιθέσεις των ΗΠΑ στο Πακιστάν. Για μένα, αυτός είναι ο ορισμός της τρομοκρατίας. Οπότε, ορίζω την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως τρομοκράτη».

Αν οι Anonymous είναι οι «αντάρτες» του Διαδικτύου, τότε ισχύει ό,τι συμβαίνει πάντα με τους αντάρτες: κάποιοι τους θεωρούν προδότες και κάποιοι άλλοι αγωνιστές.