«Ο βράχος. Τίποτ’ άλλο. Η αγριοσυκιά κι η σιδερόπετρα / Πάνοπλη θάλασσα. Καθόλου χώρος για γονυκλισία» γράφει ο ποιητής (Γιάννης Ρίτσος, «Μονοβασιά»). Και αν η χειμερινή «Μονεμβάσια», όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, προσφέρει μελαγχολικό ρομαντισμό ή και ευκαιρία για στοχασμό, η θερινή καστροπολιτεία εγγυάται ραστώνη το πρωί και άσκοπους μαγευτικούς περιπάτους το βράδυ. Μπορεί κανείς είτε να της αφοσιωθεί και να την ανακαλύψει (κυριολεκτικά) πέτρα πέτρα είτε να τη χρησιμοποιήσει ως εξαιρετική βάση για ένα «road trip» στη Λακωνία.
Μια στενή λωρίδα γης, την οποία αξίζει να περπατήσετε ιδιαίτερα το βράδυ, οδηγούμενοι από τον διακριτικό φωτισμό της, ενώνει τη σημερινή, νέα πόλη της Μονεμβασιάς με τον βράχο. Φθάνοντας στο «Γιβραλτάρ της Ανατολής», όπως έχει ονομαστεί η Μονεμβασιά, και περνώντας τη γέφυρα, καλό είναι να ξεφορτωθείτε το αυτοκίνητό σας με την πρώτη ευκαιρία (η σήμανση για την επιτρεπόμενη στάθμευση δεν είναι ακριβώς εύστοχη, γι’ αυτό συμβουλευτείτε τους συχνά διερχόμενους δημοτικούς αστυνόμους, αν δεν θέλετε να φύγετε κατά 80 ευρώ φτωχότεροι). Μπαίνοντας στο κάστρο από τη «μόνη έμβαση», θα οδηγηθείτε απευθείας στον «κεντρικό δρόμο της αγοράς» (στο σπίτι του Γιάννη Ρίτσου, που βρίσκεται αριστερά της εισόδου στο κάστρο, θα επιστρέψετε λίγο αργότερα). Από εκεί αρχίζουν όλα τα λιθόστρωτα διακλαδιζόμενα σοκάκια, τα σκαλιά προς κάθε κατεύθυνση και η περίπου 20λεπτη διαδρομή (την ώρα που δύει ο ισοπεδωτικός καλοκαιρινός ήλιος μοιάζει πιο θελκτική και πιο προσιτή) για την «Ανω Πόλη», από όπου θα απολαύσετε το αέναο φλερτ της καστροπολιτείας με το Μυρτώο πέλαγος.
Στο κεντρικό βυζαντινό καλντερίμι του κάστρου θα βρείτε τη Malva Gallery, με ιδιαίτερα έργα τέχνης του ζωγράφου Μανώλη Γρηγορέα σε αφίσες και μεταξοτυπίες, τα καταστήματα τουριστικών ειδών με διάφορα κομψοτεχνήματα καθημερινής χρήσης, καθώς και μικρά παντοπωλεία, ασφυκτικά γεμάτα με τα τοπικά (σε πολλές περιπτώσεις βιολογικά) προϊόντα με βάση – τι άλλο; – το λάδι, το κρασί και το μέλι. «Σήμερα οι χυλοπίτες μου έχουν κάνει πάταγο» θα ακούσετε ενδεχομένως να λέει η Μαρία, η οποία άνοιξε πρώτη το «Κελάρι» της πριν από 13 χρόνια και το κέρασμα είναι το αγαπημένο της χόμπι: Δεν θα ξεφύγετε χωρίς να δοκιμάσετε το ροζέ κρασί του Τσιμπίδη, να τσουγκρίσετε (τουλάχιστον) ένα ποτήρι μελόκρασο και να γλυκαθείτε με ένα κομμάτι σαμουσά, τη σπαρτιατική εκδοχή του μπακλαβά, με καρύδι, καβουρντισμένο σουσάμι και μέλι.
Για το πρωινό σας, πείτε «ναι» στους εσωτερικούς χώρους των café του κάστρου: θα έχει περισσότερη δροσιά και τα παράθυρά τους είναι πραγματικά παράθυρα στη θάλασσα. Το βράδυ, συνοδεία κοκτέιλ, μετρήστε από τις ταράτσες τους τα άστρα ή χαζέψτε μέχρις εσχάτων τον ασημένιο διάδρομο φωτός που σχηματίζει η πανσέληνος στο θαλασσινό νερό. Για φαγητό, προτιμήστε για μαγειρευτά την ξακουστή «Ματούλα», στην οποία ούτως ή άλλως όλοι θα δώσουν το «παρών» – «από όταν “έφυγε” η Ματούλα, θεία του Ρίτσου, την ταβέρνα κρατά η Βενετία, ανιψιά της Ματούλας» θα σπεύσουν να σας πουν οι Μονεμβασίτες. Για πιο ειδυλλιακό δείπνο, το μπαλκόνι του εστιατορίου «Κανόνι» είναι ό,τι πρέπει. Σε κάθε περίπτωση, δοκιμάστε το σαΐτι, την τοπική – και πιο εκλεπτυσμένη – εκδοχή της σπανακόπιτας.
Η αρχοντική λιτότητα συνδυάζεται με την παράδοση και την Ιστορία στα καταλύματα της Μονεμβασιάς. Ενδεικτικά, οι ξενώνες «Αρδάμης» στεγάζονται στο ίσως πιο ιστορικό κτίσμα του κάστρου: Το κυβερνείο των Ενετών και διοικητήριο επί Τουρκοκρατίας προσφέρει σήμερα εξέχοντα δωμάτια, διαμερίσματα και σουίτες, όπως και μια εντυπωσιακή βεράντα που μοιάζει να αιωρείται πάνω από τη θάλασσα. Δίπλα από την εκκλησία της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας, τα «Κελλιά», άλλοτε τόπος κατοικίας μοναχών, προσφέρουν ήσυχα μαγευτικά βράδια. Μη διστάσετε να απαρνηθείτε τα μπροστινά δωμάτια με θέα στη θάλασσα και να επιλέξετε εκείνα της «πίσω αυλής» – είναι εξίσου μαγευτικό να βλέπετε λίθινα κτίσματα, σε γαιώδη χρώματα, να ξεπηδούν από τους βράχους. Για όσους προτιμούν το κέντρο της Κάτω Πόλης, ενδείκνυνται το ξενοδοχείο «Βυζαντινό» και το «Κελάρι».
Το Πορτέλο, το λιμανάκι που (ξε)φυτρώνει στις ρίζες της καστροπολιτείας, είναι η πιο εύκολη επιλογή και το Πορί η αμέσως επόμενη. Αξίζει, όμως, να απομακρυνθείτε λίγο και να κολυμπήσετε στη Βλυχάδα, την παραλία του οικισμού Ρειχέα, κοντά στο εκπληκτικό φυσικό λιμάνι του Γέρακα, όπου αξίζει να βρεθείτε λίγο προτού πέσει ο ήλιος – η φυσική ομορφιά θα σας μαγέψει, όπως και τα φρέσκα ψάρια στην ταβέρνα του Διαμαντή. Για όσους απολαμβάνουν τις οδικές εξορμήσεις, ανάμεσα σε ελαιώνες και αμπέλια, το Κυπαρίσσι, με τη νησιώτικη αρχιτεκτονική του, σας περιμένει για να κολυμπήσετε στα νερά της (αγαπημένης της πριγκίπισσας Νταϊάνας) Αγίας Κυριακής. Στον Νότο, η «εξωτική» Ελαφόνησος είναι πάντοτε μια πρόκληση που μπορεί να σας κρατήσει ένα-δυο βράδια μακριά από τη Μονεμβασιά.
