«Η μεθαδόνη είναι ουσία φαρμακευτική αλλά αυτή η λέξη (“pharmaceutical”) προέρχεται από την ελληνική “φάρμακον”, η οποία σημαίνει “γιατρικό” αλλά και “δηλητήριο”». Με αυτήν τη φράση του αφηγητή στην αρχή της ταινίας «Methadonia», ο ελληνικής καταγωγής αμερικανός σκηνοθέτης Μισέλ Νεγκροπόντε μεταφέρει στην οθόνη ένα μεγάλο ντιμπέιτ της πραγματικής ζωής. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ το οποίο γυρίστηκε το 2005 στο Μανχάταν και αρχικά προβλήθηκε από το συνδρομητικό τηλεοπτικό δίκτυο HBO. Στην Ελλάδα, για πρώτη φορά το είχαμε δει το 2006 στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ στη Θεσσαλονίκη. Και πρόσφατα το είδαμε ξανά στο Exile Room στο Μοναστηράκι, στο πλαίσιο των προβολών αυτού του μήνα που έχουν τα ναρκωτικά ως θεματική ενότητα.

«Οπως ξέρετε, μονάδες υποκαταστάτων εγκαθίστανται σε γενικά νοσοκομεία της χώρας μας. Μάλιστα, φιλοδοξία του Υπουργού είναι κάποια στιγμή να αποκτήσουν τέτοιες μονάδες όλα τα νοσοκομεία. Αλλά η ταινία που θα δείτε αποδομεί αυτήν την πρακτική» έλεγε μεταξύ άλλων η Κατερίνα Μάτσα, ψυχίατρος και επιστημονική υπεύθυνη της μονάδας απεξάρτησης 18 ΑΝΩ, προλογίζοντας το φιλμ του Νεγκροπόντε και τονίζοντας ότι το ζήτημα της ανάπτυξης των προγραμμάτων μεθαδόνης είναι βαθιά πολιτικό: «Αυτό που χαρακτηρίζει τη σημερινή κοινωνία, την κοινωνία της ύστερης νεωτερικότητας και της παγκοσμιοποίησης – ή μάλλον του τέλους της παγκοσμιοποίησης – είναι η τάση της να ιατρικοποιεί κάθε κοινωνικό φαινόμενο. Και από τη στιγμή που του δίνει ιατρική διάσταση, του δίνει και φάρμακο. Ετσι, πάνω στο κοινωνικό περιθώριο, έρχεται να προστεθεί θεσμικό περιθώριο».

Και ακριβώς αυτό, το θεσμικό περιθώριο, είδαμε στο φιλμ του Νεγκροπόντε: Οι οχτώ πρώην ηρωινομανείς, τους οποίους παρακολουθεί ο βραβευμένος σκηνοθέτης όσο βρίσκονται σε πρόγραμμα απεξάρτησης με τη χορηγία μεθαδόνης, καταλήγουν να είναι πιο εθισμένοι από πριν. Πάσχουν από σοβαρότατα στερητικά συμπτώματα όταν «κόβουν» τη μεθαδόνη, μπλέκουν σε πιάτσες και σχετικές δοσοληψίες προκειμένου να εξασφαλίσουν μερικά έξτρα μιλιγκράμ υποκατάστατου όταν η δόση που τους χορηγείται ημερησίως δεν τους είναι αρκετή ή, παράλληλα με τη μεθαδόνη, ξανακάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών ή χαπιών. Και κάπως έτσι, ο Μισέλ Νεγκροπόντε, ο οποίος έχει χάσει τη νύφη του από χρήση ηρωίνης, αποκαλύπτει «μια νόμιμη βιομηχανία εθισμού που υπόσχεται θεραπεία, ενώ στην πραγματικότητα πουλάει υγρές αλυσίδες». Εναλλακτικά, αποκαλύπτει πώς από εκεί που έψαχνες τρόπους να εξασφαλίσεις τη δόση σου, μπορεί να βρεθείς να ψάχνεις τρόπους να αυξήσεις τη δοσολογία σου.

*Ο κύκλος προβολών με θέμα τα ναρκωτικά στο Exile Room θα κλείσει την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου με το ντοκιμαντέρ του Μισέλ Νεγκροπόντε «I’ m dangerous with love» (στις 9 μ.μ., είσοδος ελεύθερη). Μετά την προβολή, θα ακολουθήσει συζήτηση μέσω Skype με τον σκηνοθέτη και με τον ελληνοαμερικανό πρωταγωνιστή Dimitri Mugianis.