Είναι γοητευτικό να μελετά κανείς το DNA; «Γοητευτικότατο. Στο DNA βρίσκεται η συνταγή για να δημιουργηθεί ένας ζωντανός οργανισμός: από τον πιο απλό ως τον πιο περίπλοκο».
Στο DNA κρύβεται και η μοίρα μας; «Σε γενικές γραμμές δεν θα το έλεγα. Μπορεί να ορίζεται το χρώμα των μαλλιών σου ή η προδιάθεσή σου να αναπτύξεις κάποια νόσο όπως η υπέρταση. Αν θέλεις, όμως, μπορείς να τρως λιγότερο αλάτι ή ακόμη να βάψεις τα μαλλιά σου. Το περιβάλλον στο οποίο δρουν τα γονίδια παίζει μεγάλο ρόλο».
Μπορείς να γίνεις και πιο δραστικός: η Αντζελίνα Τζολί υποβλήθηκε προληπτικά σε µαστεκτοµή και σε αφαίρεση ωοθηκών. «Είναι καλό να είμαστε ευαισθητοποιημένες όταν υπάρχει ιστορικό καρκίνων σε μικρές ηλικίες στην οικογένεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι υποχρεωτικό οι γυναίκες να υποβάλλονται σε έλεγχο. Την ίδια στιγμή δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε: δεν είναι όλες οι μορφές καρκίνου κληρονομικές».
Σε τι επικεντρώνετε την έρευνά σας αυτή τη στιγμή; «Τρέχουν τρία προγράμματα. Το πρώτο αφορά τη μελέτη του λιπώδους ιστού με στόχο να καταλάβουμε γιατί η κεντρική παχυσαρκία συνδέεται με τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον διαβήτη, το δεύτερο στοχεύει στην εύρεση μεταλλάξεων που συνδέονται με κληρονομικές μορφές καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών και το τρίτο με το γενετικό υπόβαθρο ενός συνδρόμου που συνδέεται με στειρότητα στις γυναίκες».
Μιλώντας για τον καρκίνο θα τον νικήσουμε ποτέ; «Ο καρκίνος δεν είναι ένας, έχει διαφορετικές μορφές. Ηδη υπάρχουν σημαντικές θεραπείες. Με τη συμβολή της γενετικής στην επονομαζόμενη στοχευμένη ιατρική και τη δημιουργία στοχευμένων φαρμακευτικών αγωγών θα δούμε πολύ σημαντικά αποτελέσματα στο κοντινό μέλλον».
Τι θα γίνει, όμως, αν αυτές οι θεραπείες είναι πολύ ακριβές; «Ανοίγετε ένα τεράστιο θέμα. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τις θεραπείες του καρκίνου αλλά και άλλων ασθενειών. Είμαι κατά αυτής της λογικής των φαρμακοβιομηχανιών».

Τι δυσκολεύει περισσότερο έναν ερευνητή στην Ελλάδα; «Η γραφειοκρατία, γιατί κάνει άθλο την απορρόφηση χρημάτων. Καταλαβαίνω ότι αυτό συμβαίνει για λόγους διαφάνειας, αλλά όταν, για παράδειγμα, υπάρχει αποκλειστικός αντιπρόσωπος για ένα εργαστηριακό αναλώσιμο, ποιος ο λόγος να γίνεται διαγωνισμός και να χάνεις ενάμιση χρόνο;».
Ακούγεστε κουρασμένη. «Θα σας πω ένα ανώδυνο παράδειγμα. Πέρυσι πήγα σε ένα συνέδριο στην Ιταλία. Το πρόγραμμα προβλέπει να μένουμε σε ξενοδοχεία τριών αστέρων. Το συνέδριο, όμως, είχε κάνει συμφωνίες με ξενοδοχεία τεσσάρων αστέρων, στα οποία η διαμονή θα κόστιζε πολύ λιγότερο. Τελικά μείναμε σε αυτό των τριών και πληρώσαμε παραπάνω. Δεν με νοιάζει να μείνω και σε κάμπινγκ –θα το προτιμούσα κιόλας -, τονίζω, όμως, το παράλογο του πράγματος».
Ο πατέρας σας είναι ο γνωστός πολιτικός Σταύρος Δήμας. Συζητάτε τα παράλογα του συστήµατος µαζί του; «Βέβαια. Ο πατέρας μου πάντα προσπαθεί να βρει λύσεις όχι μόνο για εμένα αλλά γενικότερα. Νομίζω, πάντως, ότι αυτό δεν είναι πρόβλημα που μπορεί να λύσει ένας άνθρωπος. Το σύστημα θεωρητικά πρέπει να ξεριζωθεί, αλλά και οι μικρές αλλαγές ευπρόσδεκτες είναι».
Ενας καλός βιολόγος μπορεί να πιστεύει στον Θεό; «Είμαι της άποψης πως ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει».
Ως επιστήμονας πώς σας φάνηκε η μεταφορά των λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας στο νοσοκομείο «Αγιος Σάββας»; «Οταν έχεις φτάσει στα όριά σου, μπορείς να ψάξεις να βρεις ελπίδα στα πάντα».
Μητέρα, επιστήμονας αλλά και άνθρωπος που επιδίδεται σε πτώσεις από αεροπλάνα, ορειβασία και ταξίδια στο Ουζμπεκιστάν και στη Βόρεια Κορέα. Πώς τα συνδυάζετε; «Οταν αποκτάς παιδιά, τα υπόλοιπα για λίγο καιρό περιορίζονται και σκέφτεσαι τα πράγματα διπλά. Στη Βόρεια Κορέα, κατά τη διαμονή στη χώρα, σου παίρνουν το κινητό τηλέφωνο. Ετσι, ξόδευα 25 δολάρια στο τηλεφωνικό κέντρο του ξενοδοχείου για να μιλήσω για ένα λεπτό στον γιο μου».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 14 Ιουνίου 2015

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ