Τα τελευταία 20 χρόνια ασχολείστε µε την εκπαίδευση των νέων στις φυλακές. Τι σας παρακίνησε; «Η εσωτερική ανάγκη προσφοράς και δικαίου. Το «κλικ» ίσως έγινε µε αφορµή την περιγραφή µιας συναδέλφου: είχε πάει µε τους µαθητές της στις φυλακές Κορυδαλλού ώστε να δώσουν κάποια αντικείµενα. Πέρασε µπροστά από τον χώρο που βρίσκονταν οι ανήλικοι. Είχαν βγάλει τα χέρια έξω από τα κάγκελα και δεν ζητούσαν τα πράγµατα, αλλά φώναζαν «Χρόνια πολλά». Ηταν Χριστούγεννα».

Πώς ξεκινήσατε; «Εν έτει 1994 ως εθελοντής χτύπησα την πόρτα του υπουργείου Δικαιοσύνης. Με παρέπεµψαν σε µια υπέροχη γυναίκα, την Κική Μπαρδάνη, που ήταν τότε τµηµατάρχης σωφρονιστικής πολιτικής ανηλίκων. Εκλεισε την πόρτα, κατέβασε το τηλέφωνο και µου εξήγησε τι συµβαίνει στις φυλακές. «Tώρα ξέρεις. Ξεκίνα από όπου θέλεις» µου είπε».

Σε πόσες φυλακές νέων λειτουργούν σήµερα σχολεία;
«Σε όλες υπάρχει Δηµοτικό και Γυµνάσιο. Δυστυχώς όµως µόνο στον Αυλώνα λειτουργεί και Λύκειο».

Ποιο είναι το µεγαλύτερο πρόβληµα που αντιµετωπίζετε; «Η διαβίωση των µαθητών. Πώς να έρθει κάποιος στο σχολείο έπειτα από ένα βίαιο βράδυ; Βλέπω το χτύπηµα στο κεφάλι του, ξεκινάει το µάθηµα και παίζουµε και οι δύο θέατρο. Υπάρχει µία µόνο λύση: ένας κρατούµενος ανά κελί. Υπάρχουν χώρες που το έχουν κατοχυρώσει στο Σύνταγµά τους. Το άλλο µεγάλο πρόβληµα είναι η µη έγκυρη στελέχωση του σχολείου, κάτι που συµβαίνει τα τέσσερα τελευταία έτη».

Πώς είναι οι σχέσεις του σχολείου µε τη διοίκηση των φυλακών; «Αρκετά καλές –και µε την τωρινή διοίκηση και µε την προηγούµενη. Παλαιότερα είχαµε προβλήµατα. Οι µαθητές, για παράδειγµα, τιµωρούνταν µε την «ποινή της πείνας». Τι εννοώ; Στις 11.30 π.µ. ξεκινά το φαγητό στη φυλακή. Οι µαθητές που έφευγαν από το µάθηµα για να φάνε δεν µπορούσαν να ξαναγυρίσουν µετά στο σχολείο. Αυτοί που επέλεγαν να µείνουν στο σχολείο έµεναν νηστικοί».

Το σωφρονιστικό σύστηµα έχει γενικότερα τιµωρητικό χαρακτήρα;
«Θεωρητικά και βάσει των νόµων δεν έχει, στην πράξη όµως χρειάζεται δουλειά. Μια φυλακή δεν µπορεί να υπάρξει χωρίς φύλαξη, αλλά από εκεί και πέρα χρειάζονται και δοµές: κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχίατροι, ψυχολόγοι, οι οποίοι σε κάποιες φυλακές λείπουν και σε κάποιες είναι πολύ λίγοι».

Ποιοι είναι οι µαθητές σας; «Παιδιά ταλαιπωρηµένα. Συµβαίνει το εξής: δεν υπάρχει ατοµικό δελτίο µαθητή στη φυλακή που να µην έχει τρεις- τέσσερις µεταγραφές µε αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος από τα σχολεία που φοιτούσε πριν. Ισως τα παιδιά να µην έφταναν στη φυλακή αν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα δεν τα απέρριπτε».

Και αυτά τα παιδιά πώς γίνεται να αγαπήσουν ξανά το σχολείο;
«Δίνοντάς τους αγάπη και σεβασµό».

Αισθάνεστε ποτέ ανίσχυρος µπροστά τους; «Ναι. Πολλά από αυτά τα παιδιά δεν µπορούν να πληρώσουν δικηγόρο για τη δίκη τους. Προκειµένου να βρουν κάποιον να τα υπερασπιστεί θα υποθηκεύσουν το µέλλον τους σε επικίνδυνους ανθρώπους που θα τα περιµένουν έξω όταν βγουν».

Ο Νίκος Ρωµανός νιώθει δικαιωµένος σήµερα; «Θεωρώ πως ναι. Ο Νίκος αυτή τη στιγµή δουλεύει πολύ για να περάσει µέσα από το κελί του το 1/3 των µαθηµάτων του εξαµήνου, ώστε σύµφωνα µε την τροπολογία να του επιτραπεί να παρακολουθεί τα µαθήµατα πηγαίνοντας πλέον κανονικά στη σχολή του. Θέλω τον Νίκο µε τις απόψεις του µέσα στην κοινωνία και όχι έξω από αυτήν. Του το χρωστάµε».

Εκλεχθήκατε περιφερειακός σύµβουλος µε τον συνδυασµό της Ρένας Δούρου. Τι προσδοκάτε από τον ΣΥΡΙΖΑ; «Να υλοποιήσει τις προεκλογικές εξαγγελίες του. Από ό,τι φαίνεται από τις πρώτες ηµέρες του στην εξουσία, θα γίνουν πραγµατικότητα».

Ποιο είναι το όνειρό σας; «Κάθε φυλακή να έχει το σχολείο της και να ικανοποιεί όλες τις αιτήσεις αυτών που θέλουν να πάνε σχολείο. Δεν µιλάω µόνο για τις φυλακές κράτησης νέων, αλλά για όλες τις φυλακές».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2015

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ