Ο σύζυγός της, Ιαν Χίσλοπ, ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους και πολιτικούς αναλυτές, με έντονη παρουσία στη βρετανική τηλεόραση, τάχθηκε ξεκάθαρα κατά του Brexit. Εις μάτην, όπως αποδείχτηκε. Oμως αυτό δεν τον εμπόδισε να δηλώσει ότι «ακόμη και όταν χάνεις δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να συνεχίσεις να εκφράζεις τα επιχειρήματά σου». Η πασίγνωστη συγγραφέας Βικτόρια Χίσλοπ δεν υπολείπεται, βεβαίως, του συζύγου της όσον αφορά τα έντονα συναισθήματα –ως επί το πλείστον θυμού και πικρίας –για το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος αλλά και την πεποίθηση ότι ο αγώνας συνεχίζεται. Εστω και αν παίρνει διαφορετική μορφή τώρα που οι συμπατριώτες της αποφάσισαν ότι θέλουν να τραβήξουν έναν πιο μοναχικό δρόμο. Και πώς θα μπορούσε, αλήθεια, να έχει διαφορετική άποψη η συγγραφέας των βιβλίων που έχει καταστήσει την Ελλάδα δεύτερη πατρίδα της; Μια χώρα την οποία όχι μόνο επισκέπτεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα, οπότε και συνήθως διαμένει στο σπίτι που νοικιάζει στα… ταπεινά Κάτω Πατήσια, αλλά και το σκηνικό όπου εκτυλίσσονται οι άκρως δημοφιλείς ιστορίες της;
Από τη Σπιναλόγκα των αποσυνάγωγων λεπρών των αρχών του 20ού αιώνα στο επιτυχημένο και τηλεοπτικά «Νησί», τη Θεσσαλονίκη και την πολύπαθη Ιστορία της από το 1917 έως τη δεκαετία του ’70 στο βιβλίο «Το Νήμα», μέχρι την Αμμόχωστο των αρχών της ίδιας δεκαετίας και το πραξικόπημα που βυθίζει την Κύπρο στο χάος στο «Η Ανατολή», αλλά και στις ιστορίες της καθημερινής Ελλάδας στο «Ο τελευταίος χορός», όλα από τις εκδόσεις Διόπτρα, η Βικτόρια Χίσλοπ έχει δώσει εδώ και πολλά χρόνια ψήφο εμπιστοσύνης στην Ευρώπη των ανοιχτών συνόρων και των δρόμων που σε οδηγεί η καρδιά.
Βρεθήκατε προ εκπλήξεως με το Βrexit; «Τους τελευταίους μήνες είχα αρχίσει να ανησυχώ ότι τα πράγματα θα εξελίσσονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Η καμπάνια για την παραμονή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν πολύ, πολύ αδύναμη, τη στιγμή που όσοι διεξήγαγαν την καμπάνια του Brexit έκαναν μεγάλο «θόρυβο». Ταξίδευαν από άκρη σε άκρη στη χώρα και αναμόχλευαν αισθήματα κατά της παραμονής επιστρατεύοντας επιχειρήματα ρατσιστικού χαρακτήρα έως και ανυπόστατους συλλογισμούς για υποτιθέμενα οικονομικά οφέλη από την πιθανή έξοδο. Η καμπάνια του Κάμερον για το Remain στερούνταν ενέργειας αλλά και χαρακτήρα. Ειλικρινά, οι πολιτικοί που υποστήριζαν το Remain είχαν εφησυχάσει εντελώς. Δεν τους περνούσε καν από το μυαλό ότι μπορεί να έχαναν. Οπότε, λίγες ημέρες προτού προσφύγουμε στις κάλπες, είχα το φρικτό προαίσθημα ότι είχαμε απλώς «υπνοβατήσει» καταμεσής του Brexit, και ότι δεν είχαμε κάνει αρκετά για να μεταπείσουμε τους Brexiters!».
Νιώθετε πικρία για το αποτέλεσμα; «Η μεγάλη ειρωνεία είναι ότι είχαμε όλα τα πλεονεκτήματα με το προϋπάρχον status quo της χώρας καθώς είχαμε το δικό μας νόμισμα, ήμασταν εκτός Σένγκεν και η οικονομία μας ήταν σε καλή κατάσταση. Ηταν τεράστιο λάθος εκ μέρους του Κάμερον να προκηρύξει δημοψήφισμα και θα μείνει στην Ιστορία για αυτή του την αποτυχία και όχι για την όποια επιτυχία είχε στη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας. Προσωπικά, νιώθω αρκετή πικρία –βασικά, ούτε καν «αρκετή» αλλά πολύ μεγάλη… Ηταν ένα καπρίτσιο του, μια τρέλα».
Πώς ενημερωθήκατε για την έκβαση της βραδιάς του δημοψηφίσματος; «Επεσα στο κρεβάτι το βράδυ που έκλεισαν οι κάλπες καθώς τα πρώτα αποτελέσματα που άρχισαν να βγαίνουν έδιναν προβάδισμα στο Brexit. Δεν μπορούσα να το αντέξω. Ξύπνησα το επόμενο πρωί και όταν έμαθα τα νέα αρρώστησα. Και έκλαψα. Δεν ντρέπομαι να το παραδεχτώ. Αισθανόμουν ότι είχαν υφαρπάξει τη χώρα μου. Το κλίμα στο Λονδίνο ήταν πολύ βαρύ (το Λονδίνο είχε ταχθεί αναφανδόν υπέρ της παραμονής) και ήμουν πολύ θυμωμένη. Δεν μπορούσα με τίποτε να συμβιβαστώ με την ιδέα. Φόρεσα μαύρα και αισθάνθηκα μουδιασμένη από όλα όσα είχαν συμβεί. Δύο ημέρες αργότερα, έκλεισα εισιτήριο για την Ελλάδα, για να ξεφύγω από την κατήφειά μου. Ημουν θυμωμένη με τη χώρα μου, με τους ανθρώπους που την κυβερνούν. Καθώς το αεροπλάνο απογειωνόταν, κοίταξα έξω από το παράθυρο και η Αγγλία μού φάνηκε ένα περίεργο μέρος. Δεδομένου ότι αυτοπροσδιορίζομαι ως Ευρωπαία και όχι τόσο ως Βρετανίδα, αντίκριζα πλέον μια «ξένη» χώρα; Αυτό αναρωτιόμουν καθώς κοίταζα το τοπίο».
Πιστεύετε ότι το αποτέλεσμα θα αλλάξει τη σχέση σας με την Ευρώπη, ιδίως από τη στιγμή που ταξιδεύετε τόσο συχνά σε χώρες της, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα; «Αισθάνομαι περισσότερο Ευρωπαία από ποτέ. Θα ήθελα να κάνω αίτηση για να λάβω την ελληνική υπηκοότητα, ίσως αυτός είναι ο τρόπος μου για να μην αισθάνομαι αποξενωμένη… Την εβδομάδα πριν από το δημοψήφισμα ήμουν στη Γαλλία και έπρεπε να βγάλω έναν λόγο. Αποφάσισα να μιλήσω για τις πολιτισμικές συνδέσεις ανάμεσα στην Αγγλία και στη Γαλλία γιατί αυτές έχουν την πραγματική αξία (ακριβώς όπως και οι οικονομικές). Οταν άρθρωσα ότι ήμουν «Ευρωπαία», ότι αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο έβλεπα τον εαυτό μου, η ανταπόκριση από το κοινό ήταν απρόσμενα θερμή. Τώρα, πιο πολύ από ποτέ, τώρα, περισσότερο απ’ ό,τι πριν από μία εβδομάδα, μετά τα φοβερά γεγονότα στη Νίκαια και στην Τουρκία, η Ευρώπη θα έπρεπε να ισχυροποιήσει τη συλλογική ταυτότητά της και όχι να την αποδυναμώσει. Αισθάνομαι στο σπίτι μου περισσότερο στο Παρίσι και στην Αθήνα από ό,τι στο Μάντσεστερ και στο Εδιμβούργο. Απλώς, δεν έχω την αίσθηση του «ανήκειν» σε κανένα από τα δύο μέρη. Είναι κάτι πολύ βαθύ. Παρίσι και Αθήνα. Αυτές είναι δύο πόλεις στις οποίες θα μπορούσα να ζήσω».
Θεωρείτε ότι θα αλλάξει τη σχέση σας με την ίδια τη Βρετανία; «Αισθάνομαι λίγο διαφορετικά απέναντι στη Βρετανία, όμως έχω αποδεχτεί ότι βρέθηκα στην πλευρά των ηττημένων, ότι εκατομμύρια συμπατριώτες μου ψήφισαν το Brexit και ότι δεν μπορούμε να τους αγνοήσουμε. Το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς παραδέχτηκαν εκ των υστέρων ότι δεν θα ψήφιζαν το ίδιο εάν είχαν συνειδητοποιήσει ότι, μεταξύ άλλων, θα υπήρχαν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην οικονομία, είναι ένα άλλο θέμα. Το δημοψήφισμα ήταν επιβλαβές. Και τώρα πρέπει να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε με τα νέα δεδομένα! Το 52% ήθελε Brexit έναντι του 48%. Οπότε πρέπει να γίνουν συμβιβασμοί».
Μέσα σε όλα βρεθήκατε, λοιπόν, με μια νέα πρωθυπουργό. Ποια είναι η γνώμη σας για την Τερέζα Μέι; «Πρόκειται για μια γυναίκα υψηλής ευφυΐας. Εχει ήδη προβεί σε έξυπνες όσο και απρόσμενες κινήσεις –με το να διορίσει σε θέσεις μεγάλης ισχύος ανθρώπους που ήταν υπέρ του Brexit, όπως για παράδειγμα ο Μπόρις Τζόνσον. Τους πήρε με το μέρος της για να δουλέψουν μαζί της και να επιλύσουν αυτό το μεγάλο πρόβλημα, αντί να τους αφήσει να δουλεύουν εναντίον της και να την υποσκάπτουν. Πιστεύω πολύ σε αυτήν. Και δεν έχει πάει στο Ιτον! Αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα!».
Το γεγονός ότι είναι γυναίκα αποτελεί, πιστεύετε, ένα από τα «προσόντα» της; «Δεν μπορείς να γενικεύεις. Πρέπει να πούμε, όμως, ότι διόρισε πολλές γυναίκες (πολύ περισσότερες απ’ όσες είχε διορίσει η Μάργκαρετ Θάτσερ). Η Μέι έχει τεράστια βαρύτητα, μεγάλη εμπειρία και έναν στιβαρό τρόπο να φέρνει εις πέρας τα καθήκοντά της. Μέσα στο χάος που διαδέχθηκε το δημοψήφισμα πιστεύω πως μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε στα πιο ασφαλή χέρια που θα μπορούσαμε να βρεθούμε. Βέβαια, τώρα έχει να αντιμετωπίσει τεράστιας σημασίας διεθνή θέματα, είναι μια μεγάλη πρόκληση, αλλά νομίζω ότι θα αντεπεξέλθει. Επειτα, αυτή τη στιγμή δεν έχουμε αντιπολίτευση. Η παρούσα βρετανική πολιτική σκηνή παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες».
Είστε αισιόδοξη για το μέλλον της χώρας σας; «Είμαι πάντα αισιόδοξη από επιλογή, όμως φοβάμαι πολύ για τον κόσμο μας συνολικά. Πιστεύω ότι το δημοψήφισμα ήταν μια καλή αφορμή για να αντιληφθούμε ότι θα πρέπει όλοι να είμαστε ενωμένοι για να περιφρουρήσουμε την ακεραιότητα της Ευρώπης. Τηρουμένων των αναλογιών, πιστεύω ότι η Βρετανία θα εξακολουθήσει να είναι ένα δυνατό κράτος. Απλώς ελπίζω ότι δεν θα χάσουμε την πολυπολιτισμική, πολυεθνική ταυτότητά μας –αυτή ακριβώς που έχει καταστήσει τη Βρετανία δυνατή και ενδιαφέρουσα».
Θα μπορούσαν αυτές οι δραματικές εξελίξεις να αποτελέσουν το σκηνικό για ένα νέο βιβλίο σας; «Δεν το νομίζω… αν και ποτέ δεν λέω ποτέ. Σε γενικές γραμμές, δεν εμπνέομαι να γράφω για τη Βρετανία, αλλά ας δούμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να είμαι σίγουρη για τίποτε αυτή τη στιγμή, άλλωστε ένα πράγμα που επιδιώκω στη ζωή είναι να έχω ανοιχτό μυαλό απέναντι σε όσα συμβαίνουν και όχι να έχω προκαθορισμένες ιδέες! Οπότε… είναι σίγουρα μια πιθανότητα, όπως οποιαδήποτε άλλη (αυτό κι αν είναι ο ορισμός της «αοριστίας»!).
Πρέπει να πω, όμως, ότι αναγκάστηκα να αλλάξω ελαφρώς το τέλος του επόμενου βιβλίου μου, με τίτλο «Cartes Postales from Greece», για να κάνω μια αναφορά σε ό,τι συνέβη στο μεταξύ, δεδομένου ότι οι εξελίξεις επηρεάζουν τον άνδρα που είναι ο «ήρωας» της ιστορίας, η οποία διαδραματίζεται στο άμεσο παρόν, οπότε ήταν απαραίτητο να συμπεριλάβω και το Brexit».
Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό το βιβλίο; «Πρόκειται για το ταξίδι ενός άνδρα στην Ελλάδα. Η καρδιά του έχει ραγίσει από έναν χωρισμό στην αρχή της ιστορίας και μέσα από τα ταξίδια του στη χώρα (διαρκούν εννέα μήνες) ακούει και μαθαίνει πράγματα που τον βοηθούν να το ξεπεράσει, να ζήσει ξανά, στην ουσία επαναποκτά τη θέληση για ζωή. Και αυτό οφείλεται στην Ελλάδα. Η αγγλική έκδοση είναι πολύ όμορφα εικονογραφημένη με έγχρωμες φωτογραφίες, τις τράβηξε ένας φωτογράφος που ταξίδευε μαζί μου όσο έκανα την έρευνά μου για το βιβλίο. Πρόκειται για το πρώτο πλήρως έγχρωμο βιβλίο λογοτεχνίας για ενηλίκους –θα έλεγα το πρώτο που έχει υπάρξει ποτέ! Οπότε θα είναι πολύ ιδιαίτερο και θα ταξιδέψει τους αναγνώστες του, ενώ παράλληλα θα τους γεννήσει την επιθυμία να επισκεφθούν τη συναρπαστική και πολυεπίπεδη χώρα σας».
Περιλαμβάνεται με κάποιον τρόπο η ίδια η Ελλάδα στα μελλοντικά, προσωπικά σας σχέδια; «Πρόκειται να γυρίσω σύντομα στην Ελλάδα και ελπίζω να μείνω για πολλές εβδομάδες. Για να διαβάσω, να γράψω και να ευχαριστηθώ τη ζωή στη χώρα που αγαπώ τόσο πολύ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αισθανθώ πάλι Ευρωπαία. Αλλά θα διαβάζω τους τίτλους στις ειδήσεις του BBC καθημερινά για να βλέπω τι γίνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Το βιβλίο της Βικτόρια Χίσλοπ «Cartes Postales από την Ελλάδα» αναμένεται τον Οκτώβριο από τις εκδόσεις Διόπτρα.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 24 Ιουλίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
