Γιατί περιοδεύετε με τον Μίλτο Πασχαλίδη; «Τρέφω βαθύτατη εκτίμηση για τους τραγουδοποιούς της γενιάς μετά από εμένα. Πολλοί συνάδελφοί μου, της δικής μου γενιάς, είναι λίγο τσιγκούνηδες και θεωρούν ότι «μετά από εμάς το χάος» –εγώ λέω ότι, απεναντίας, μετά από εμάς ακόμη καλύτερα τα πράγματα. Θαυμάζω, λοιπόν, από τη δεκαετία του ’80, τον Χάρη και τον Πάνο Κατσιμίχα, που τους θεωρώ πρίγκιπες του ελληνικού τραγουδιού, τον Μάλαμα, τον Τσακνή, τον Μαχαιρίτσα, τον Πορτοκάλογλου. Οι επόμενοι είναι ο Χρήστος Θηβαίος, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Ορφέας Περίδης, ο Φοίβος Δεληβοριάς… Αυτές τις δύο ομάδες τραγουδοποιών τις αγαπώ πολύ και τις πιστεύω. Στη δεύτερη ανήκει και ο Μίλτος Πασχαλίδης».

Τον έχετε αποκαλέσει δικό σας άνθρωπο… «Οταν τον γνώρισα διαπίστωσα μια σειρά από χαρίσματα και ορισμένα στοιχεία που τον καθιστούν μοναδικό. Η ενασχόληση με το κρητικό μέλος αλλά και η αγάπη του για αυτό που λέμε δυτική ροκ μπαλάντα έφτιαξαν ένα μείγμα πολύ ενδιαφέρον και γοητευτικό, που το ταυτίζω κιόλας με αυτή τη χώρα, με το σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής. Ο Πασχαλίδης διαφοροποιείται, επίσης, από τους άλλους τραγουδοποιούς, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν έχουν φωνές για να τραγουδήσουν τραγούδια συνθετών, είναι σπουδαίοι, βέβαια, στις δικές τους δημιουργίες. Λίγοι έχουν αυτό το πλεονέκτημα: μου έρχονται πρώτα στο μυαλό ο Χάρης Κατσιμίχας, ο Μαχαιρίτσας, ο Θηβαίος και φυσικά ο Πασχαλίδης. Οταν συνεργαστήκαμε για πρώτη φορά, βρήκα έναν άνθρωπο νεότερο από μένα κατά είκοσι χρόνια και με πολύ μεγάλο σεβασμό σε αυτό που του παραδόθηκε και στο πρόσωπό μου, αλλά όχι με δουλικότητα, με ισότητα. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι όντως ένας δικός μου άνθρωπος. Επίσης, έχει πολύ μεγάλη διείσδυση στο κοινό, και στη δική του γενιά και στην αμέσως νεότερη, γιατί είναι κι αυτό ένα χάρισμα, το να σε θέλει η σκηνή».
Την προσεχή Παρασκευή στο Θέατρο Πέτρας ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Μίλτος Πασχαλίδης θα εγκαινιάσουν την καλοκαιρινή τους περιοδεία. Φωτογραφία: Yiannis Margetousakis

Συνηθίζετε να εκφράζετε με παρρησία τη θετική άποψή σας για κάποιους καλλιτέχνες, σε βαθμό που σας έχουν χαρακτηρίσει ακόμη και υπερβολικό. Εχετε πέσει ποτέ έξω στην εκτίμησή σας για κάποιον; «Δεν μπορώ να κρίνω κάποιες ενδεχόμενες υπερβολές μου. Η πρόθεσή μου είναι να διατυπώσω αυτό που αισθάνομαι. Κι έχω μια αρχή επάνω σε αυτό, που αν φύγουμε από τη μουσική θα την καταλάβετε καλύτερα. Οταν ήμουν υπουργός Πολιτισμού, στα εγκαίνια του περίφημου Βυζαντινού Μουσείου στη Θεσσαλονίκη, είπα κάτι και οι περισσότεροι έπεσαν από τις καρέκλες τους: «Αρκετά με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Τον σέβομαι απεριόριστα, η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι πολύ σπουδαία, αλλά ήρθε ο καιρός να διατυπώσουμε τους μύθους τού αύριο εμείς». Ποιος χρόνος, λοιπόν, θα κρίνει; Θα φοβηθώ να πω ότι ο Κορνήλιος Καστοριάδης ήταν ένας σπουδαίος φιλόσοφος, μήπως έρθουν μετά από διακόσια χρόνια κάποιοι και πουν ότι δεν ήταν; Μα πάλι άνθρωποι θα το πουν. Για ποιον λόγο θα μιλάμε πάντα για τον Ιωάννη Κουκουζέλη, μέγιστο μουσικό, ή τον Ρωμανό τον Μελωδό, και δεν θα μιλάμε για τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, ακόμη και για νεότερους; Ή για τους ποιητές. Εχουμε τον Σοφοκλή, τον Αισχύλο, τον Ευριπίδη, έχουμε και τον Καβάφη ή τον Ρίτσο ως μύθους, όμως να πούμε και στη νεότερη γενιά ποιοι παίρνουν τα σκήπτρα. Πρέπει να τους ονοματίσουμε. Δεν μπορώ να μην πω ότι ο Γιώργος Κακουλίδης είναι ο πιο σπουδαίος καταραμένος ποιητής που ξέρω, έχοντας γνώση της ποίησης. Δεν κατάλαβα γιατί πρέπει να περιμένουμε τον χρόνο να επιβεβαιώσει μια άποψη, ακόμη και αν ηχεί αμετροεπής. Προτιμώ να διαψευστώ σε δέκα περιπτώσεις, παρά να αποσιωπήσω τριάντα που αξίζουν τον κόπο».

Ο καταξιωμένος μουσικοσυνθέτης στο σπίτι του με τον δημοσιογράφο του BHMAgazino Γιώργο Νάστο.

Σας απασχολεί το πώς θα φερθεί ο χρόνος στην υστεροφημία τη δική σας και του έργου σας; «Εμένα με ενδιαφέρει η συνομιλία στο παρόν. Είμαι 69 χρόνων και σε όλες τις πρόσφατες εμφανίσεις μου συνομίλησα –και παίζοντας και μετά τις συναυλίες –με πάρα πολύ νέους ανθρώπους. Η συνομιλία, όμως, ήταν ουσιαστική, δεν ήταν επιδερμική, και αυτό με τρελαίνει, με κινητοποιεί. Αυτό το δώρο είναι και μία από τις βασικές αιτίες που δεν ξανάμπλεξα, από το 1996 και μετά, με την τρέχουσα πολιτική. Το μετά δεν το φοβάμαι. Κατ’ αρχάς, δεν φοβάμαι τον θάνατο. Εχω ζήσει πολύ έντονα τη ζωή μου, με τους ανθρώπους που αγαπώ, με τη μουσική μου και με ένα σωρό άλλα πράγματα. Η φύση, όμως, εκεί μας κερδίζει, το ξέρουμε. Είναι σαν ένας πυγμαχικός αγώνας, όπου ξέρεις εξαρχής ότι ένας αντίπαλος απίστευτα δυνατός στο τέλος θα σε βγάλει νοκ άουτ. Το στοίχημα που βάζεις είναι σε κάθε γύρο να τον κερδίσεις στα σημεία. Εγώ με τη μουσική τα κατάφερα. Είμαι ευτυχισμένος, δεν τον φοβάμαι τον θάνατο, ούτε του βγάζω καμιά γλώσσα. Τι θα γίνει μετά από εμένα δεν το γνωρίζω. Αν μιλάμε για μια ομαλή πορεία του Homo sapiens, θεωρώ πως κάποια πράγματα από αυτά που έχω κάνει θα μείνουν».


Τι αποτίμηση κάνετε για τις πολιτικές εξελίξεις του τελευταίου ενάμιση χρόνου; «Δεν έπεσα από τα σύννεφα. Πάντοτε ήμουν υπέρ του εφικτού. Δεν έχω πει ποτέ να δώσουμε αύριο το πρωί ένα ραντεβού και να κάνουμε σοσιαλισμό, δεν γίνεται αυτό. Ο σοσιαλισμός είναι ιστορία της πλειοψηφίας, όχι της μειοψηφίας. Υπάρχουν συνθήκες η πλειοψηφία να το αποζητήσει, αλλά πρέπει να καθοδηγηθεί και αυτό δεν έγινε. Η άποψη που είχα, προ των εκλογών του Γενάρη του 2015, και τη διατύπωσα εκεί που έπρεπε να τη διατυπώσω, και ο νοών νοείτω, ήταν ότι ανεξαρτήτως των προθέσεων του Τσίπρα και των υπολοίπων, ο ΣΥΡΙΖΑ αντικειμενικά δεν μπορεί. Θέλετε επειδή ο συσχετισμός δυνάμεων στην Ευρώπη εκείνη την εποχή –διότι τι θα γίνει το ’19 δεν το γνωρίζω –ήταν τέτοιος που οι νεοφιλελεύθεροι είχαν το πάνω χέρι και δεν θα άφηναν ποτέ μια Αριστερά να προκαλέσει ντόμινο σε άλλες χώρες; Επίσης, ένα σύστημα που θέλει τη συσσώρευση όλων σε λιγότερα χέρια, πώς θα αφήσει μια χώρα να ξεφύγει τη στιγμή που από αυτό κερδίζει; Η κατεύθυνση ήταν δεδομένη. Τον Ιούλιο γνώριζα ότι δεν θα μπορούσε να μην υπογράψει, γιατί αλλιώς θα επικρατούσε χάος, άλλο τώρα αν στενοχωρήθηκα, γιατί υπάρχει μια στενοχώρια ακόμη και όταν επιβεβαιώνεσαι. Εκεί που διαφοροποιώ, όμως, τον Τσίπρα από τον Βενιζέλο, τον Σαμαρά και διάφορους άλλους είναι ότι αυτοί είναι από τη φύση τους delivery boys, ενώ εκείνος όχι. Το αποτέλεσμα, όμως, είναι το ίδιο».
info:

Θάνος Μικρούτσικος – Μίλτος Πασχαλίδης: Θέατρο Πέτρας στην Πετρούπολη, στις 3 Ιουνίου (θα ακολουθήσει περιοδεία).

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 29 Μαΐου 2016

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ