«Εγώ πράγματι μεγάλωσα στην Αλβανία. Και επειδή έζησα ό,τι γινόταν εκεί, αρνούμαι την αλβανοποίηση στην οποία οδηγείται η ελληνική κοινωνία. Αρνούμαι τα παιδιά μας να στέκονται σε ουρές για 1 κιλό τυρί ή 10 αβγά ή 60 γραμμάρια κιμά (αμφιβόλου προελεύσεως) κάθε μήνα με ένα κουπόνι στο χέρι, όπως στάθηκα εγώ». Ο Πύρρος Δήμας, ο τρεις φορές χρυσός ολυμπιονίκης (και μία φορά χάλκινος) και πρώην βουλευτής του ΠαΣοΚ, πήρε τη δική του θέση σε μια αμήχανη και αιφνιδιασμένη Ελλάδα, όπου το «Οχι» και το «Ναι» αναμετριούνται στο σουπερμάρκετ, στο μετρό, στα χαρακώματα των κοινωνικών δικτύων, μπροστά στα ΑΤΜ. Λίγες ώρες μετά, μια επίσημη ανακοίνωση από το γραφείο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΣΥΡΙΖΑ τού ζητούσε να σωπάσει, «μήπως και προλάβει να περισώσει μέρος της υστεροφημίας του».
Ο Πύρρος Δήμας, ο έλληνας αθλητής που ήρθε από την Αλβανία κουβαλώντας στο σακ-βουαγιάζ τη γάτα του, που τον πρώτο καιρό όταν επιβιβαζόταν σε λεωφορείο πιανόταν, όπως έχει δηλώσει, με τα δύο χέρια του από τη χειρολαβή για να μην τον πουν κλέφτη, ενσάρκωσε τελικά το όνειρο μιας άλλης Ελλάδας σηκώνοντας τότε την εύθραυστη σήμερα εθνική μας υπερηφάνεια στα χέρια του.
Οταν τον συναντά το BHMAgazino, στις ημέρες πλέον της εθνικής μας κατάθλιψης, μία ημέρα μετά την παρουσία του στη συγκέντρωση «Μένουμε Ευρώπη» στο Σύνταγμα, είναι ανήσυχος. Τα πάντα αυτή τη στιγμή στην κουβέντα μας είναι εντελώς αβέβαια και εύθραυστα, με τις εξελίξεις να τρέχουν πιο γρήγορα από εμάς. «Αυτό το δημοψήφισμα, αν γίνει, θα διχάσει την ίδια μας την ψυχή. Και ποιος μπορεί να με βάλει να διαλέξω μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης; Αφού είμαι και τα δύο. Και Ελληνας και Ευρωπαίος» θα επαναλάβει για μία ακόμη φορά. Την ίδια στιγμή κέρδιζε φανατικούς φίλους, αλλά και φανατικούς εχθρούς.

Γιατί νιώσατε την ανάγκη να μιλήσετε αυτή τη στιγμή για «αλβανοποίηση» της ελληνικής κοινωνίας; «Δεν αποφάσισα να ξεκινήσω να μιλάω ξαφνικά. Ολον αυτόν τον καιρό, από το 2008, μιλάω δημόσια για την κατάσταση της χώρας μας. Γι’ αυτό άλλωστε αποφάσισα να μπω και στην πολιτική το 2012. Ξέρετε, όμως, τη Δευτέρα ένιωσα ότι κάποιοι όχι μόνο δεν σέβονται αυτά που υποστηρίζω, αλλά δεν σέβονται και το δικαίωμά μου να μιλάω χωρίς φόβο. Και κατευθείαν το μυαλό μου πήγε σε όλα όσα έζησα στην Αλβανία τα χρόνια της δικτατορίας του Χότζα. Εντάξει, δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Ομως και τώρα ζούμε καταστάσεις που, πριν από μερικά χρόνια, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε. Οταν οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι και τα προβλήματα πολλά, η απόσταση ως τα άκρα γίνεται μικρότερη. Στην Ελλάδα έχουμε δημοκρατία. Κάποιοι δεν το έχουν καταλάβει αυτό. Εχω γίνει πολλές φορές θύμα ψηφιακού bullying –και δεν είμαι ο μόνος. Το χειρότερο είναι ότι αμέσως μετά την ανάρτηση στο Facebook, στην οποία και αναφέρεστε, ο ΣΥΡΙΖΑ εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία με καλούσε να σωπάσω. Αλλά το ύφος της ανακοίνωσης θύμιζε διαταγή. Εμένα μου θύμισε και την Αλβανία».
Είναι δύσκολο στην ελληνική κοινωνία σήμερα να εκφράζει κανείς τη γνώμη του; «Το να εκφράζει κανείς τη γνώμη του είναι εύκολο. Το θέμα είναι τι ακολουθεί. Το γεγονός δηλαδή ότι βλέπουμε επιθέσεις εναντίον ανθρώπων όπως ο Αρκάς, ο Χαντζόπουλος, η Κοσιώνη, ακόμη και ο Πορτοκάλογλου (που, σημειώνω, δεν είπε καν κάτι συγκεκριμένο πολιτικά) δείχνει τη σοβαρότητα –και την τραγικότητα –της κατάστασης. Εγώ προσωπικά το θεωρώ απαράδεκτο ως κίνηση κάποιος που ονομάζει τον εαυτό του δημοκράτη να βγαίνει και να λέει σε όποιον έχει το θάρρος της γνώμης του να σωπάσει».

Ποιες είναι οι εικόνες από το παρελθόν που φοβάστε και περνούν από το μυαλό σας; «Ενας συμμαθητής μου, που τότε μίλησε ελληνικά μέσα στην τάξη, εξαφανίστηκε. Γιατί; Γιατί ήταν «Ελληνας, προδότης». Η πρόεδρος της Βουλής, η Ζωή Κωνσταντοπούλου, είπε την προηγούμενη Δευτέρα ότι όποιος ψηφίσει «Ναι» είναι δωσίλογος. Βλέπετε τις ομοιότητες; Αυτά θα ήταν αδιανόητα υπό κανονικές συνθήκες. Δυστυχώς, όμως, οι συνθήκες δεν είναι κανονικές. Οπως έγραψα και στην ανάρτησή μου, αρνούμαι τα παιδιά μου να ζήσουν σε μια κοινωνία στην οποία θα φοβούνται. Θα φοβούνται το αύριο, τους άλλους, την κυβέρνησή τους. Που θα φοβούνται να μιλάνε. Και δυστυχώς, σε αυτή την κοινωνία, την κοινωνία της απομόνωσης, οδεύουμε αν φύγουμε από το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και, κακά τα ψέματα, εκεί μας οδηγεί ένα ενδεχόμενο «Οχι» στο δημοψήφισμα».
Τελικά, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, σε αυτή τη βαθιά διχασμένη κοινωνία ανάμεσα στο «Οχι» και στο «Ναι», μπορεί να υπάρξει αύριο; «Ξέρετε, η διαφωνία και ο διχασμός απέχουν μεταξύ τους μια βρισιά. Θεωρώ ότι το να διαφωνούμε δεν είναι κακό. Εντάξει, κάποιοι θα ψηφίσουν «Οχι», κάποιοι «Ναι». Λογικό. Το θέμα είναι αύριο να μπορούν οι μεν να ζήσουν με την απόφαση των δε. Και φυσικά δεν υπονοώ ότι πρέπει αυτή η απόφαση να περάσει άνευ κριτικής, ίσα ίσα. Ολα θα κριθούν στη συνέχεια. Αλλά η κριτική είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τη βία, λεκτική ή –Θεός φυλάξοι –φυσική. Κρίνοντας από την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας αυτή τη στιγμή, όχι, δεν μπορώ να πω ότι είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος για την ημέρα που ξημερώνει μετά το δημοψήφισμα. Οποιο και αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Γι’ αυτό άλλωστε από την πρώτη στιγμή τάχθηκα εναντίον του».
Κάτω από τη σχετική ανάρτησή σας στο Facebook κάποια κυρία σάς γράφει «σε αυτό το σημείο μάς έφτασαν… Νομίζω ότι πρέπει να μπει μια τελεία σε όλο αυτό. Και να ξεκινήσουμε από την αρχή… Τώρα, αν είναι εκτός της Ευρώπης καλώς να είναι, αλλά αυτοί μας διώχνουν, δεν φεύγουμε εμείς». Τι της απαντάτε; «Αν δούμε τη μεγάλη εικόνα, σήμερα διακυβεύεται κάτι πολύ μεγαλύτερο από τα οικονομικά. Η θέση μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, στον κόσμο. Κάναμε πολλά χρόνια να γίνουμε μέρος της Δύσης (με ό,τι αυτό συνεπάγεται). Είναι κρίμα να σκεφτόμαστε βραχυπρόθεσμα και όχι μακροπρόθεσμα τι συμφέρει τη χώρα μας. Είναι κρίμα να απομονωθούμε. Η Αλβανία ήταν τότε (το ’70, το ’80 και το ’90) μια απομονωμένη χώρα και εγώ αυτό το έζησα. Η απομόνωση είναι τραγική και ανώφελη. Και επειδή στο μακρινό μέλλον αυτή η επιλογή δεν θα βαραίνει τόσο εμάς, αλλά τα παιδιά μας, υποστηρίζω την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας μας. Γι’ αυτό θα ψηφίσω «Ναι». Γι’ αυτό καλώ όλους σας να κάνετε το ίδιο».
Γιατί κατά τη γνώμη σας αυτό το δημοψήφισμα, αν τελικά γίνει, είναι επικίνδυνο; Δεν θα δώσει την ευκαιρία στον λαό να αποφασίσει τι θέλει; «Το δημοψήφισμα είναι επικίνδυνο γιατί καθιστά τον λαό «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για αυτούς που θα πάρουν αποφάσεις την επόμενη ημέρα. Και αυτό δεν είναι αποτελεσματική δημοκρατία. Δεν είναι καν δημοκρατία. Επίσης επικίνδυνο είναι και το ερώτημα, το οποίο κρίνεται από πολλούς ειδικούς ως αντισυνταγματικό. Και δικαίως, αφού ούτε σαφές είναι ούτε κατανοητό, και αποτελεί και δημοσιονομικό θέμα. Να μη μιλήσω και για την παγκόσμια πρωτιά μας, το «Οχι» να βρίσκεται πάνω από το «Ναι»».
Ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το αποτέλεσμα; «Αν ο κόσμος απαντήσει αυστηρά στο ερώτημα του δημοψηφίσματος, το αποτέλεσμα θα είναι σαφώς «Οχι». Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο δεν μπαίνουν σε δημοψήφισμα δημοσιονομικά ερωτήματα είναι ότι όποιον και να ρωτήσουν «θες να μειώσουμε τον μισθό σου;» θα απαντήσει, και καλά θα κάνει, «Οχι». Αλλά πιστεύω πως ο λαός μας έχει ωριμάσει και καταλαβαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε να κοροϊδευόμαστε. Ξέρει ότι κρίνεται η παραμονή μας στο ευρώ. Και γι’ αυτό θα ψηφίσει «Ναι»».
Αν συναντούσατε τον Αλέξη Τσίπρα, τι θα του λέγατε; «Φοβάμαι ότι αν τον συναντήσω την Κυριακή, θα είναι ήδη αργά. Αν τον έβλεπα νωρίτερα, θα του έλεγα ότι μία από τις βασικές αρετές του ηγέτη είναι να αναγνωρίζει τα λάθη του».
«Αρνούμαι να μεγαλώσουν με έναν Χότζα πάνω απ’ το κεφάλι τους και τον φόβο στην ψυχή τους» γράφετε για τα νέα παιδιά. Βλέπετε τον Αλέξη Τσίπρα ως Χότζα; «Οχι, όχι. Η αναλογία δεν θα ήταν έντιμη από μέρους μου. «Χότζας» δεν είναι απαραίτητο να γίνουν οι άνθρωποι, αλλά οι καταστάσεις».

Το 1991 διασχίσατε τα σύνορα για να έρθετε στην Ελλάδα. Τι πιστεύατε τότε για αυτή τη χώρα και τι πιστεύετε σήμερα; «Τότε είχα ελπίδα. Τώρα, αγωνία».
Η κόρη σας έγινε 20 χρόνων. Τη συμβουλεύετε να μείνει ή να φύγει από την Ελλάδα; «Η Ελλάδα έχει ανάγκη τους νέους. Και, όσο δύσκολα και αν είναι τα πράγματα, αυτοί είναι που θα τη βοηθήσουν να αναγεννηθεί. Η κόρη μου σπουδάζει με υποτροφία στο εξωτερικό. Μόνη της θεώρησε πως εκεί θα λάβει την καλύτερη εκπαίδευση. «Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν μπορεί να μου προσφέρει» μου είπε, όταν μου ανακοίνωσε την επιλογή της. Θα ήθελα να μπορούσα να της πω να μην ξεχάσει να προσφέρει εκείνη στην Ελλάδα, όσο και αν την πληγώνει. Αλλά δεν ήταν εύκολο…».
Είστε 43 ετών. Αισθάνεστε την ανάγκη να ζητήσετε συγγνώμη από τη νέα γενιά για κάτι; «Εγώ προσωπικά; Καμιά φορά αισθάνομαι άσχημα που, άθελά μου, έγινα κομμάτι μιας Ελλάδας που δεν ήταν αληθινή. Που έζησε πάνω από τις δυνατότητές της. Που πέρασε καλά, υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών της».
Εξαιτίας της πολιτικής συρρίκνωσης του ΠαΣοΚ δεν καταφέρατε να εκλεγείτε στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση. Η πολιτική εξακολουθεί να σας ενδιαφέρει ή μετανιώσατε για την ανάμειξή σας σε αυτήν; «Φυσικά και με ενδιαφέρει. Ποιον δεν ενδιαφέρει η πολιτική σήμερα; Υπάρχει Ελληνας που είναι αδιάφορος για την πολιτική;».
Θα θέλατε σήμερα να είστε σε αυτή τη Βουλή; «Είναι στιγμές που θα το ήθελα πολύ και στιγμές που λέω στον εαυτό μου ότι ευτυχώς δεν είμαι εκεί».
Ο ελληνικός λαός φαίνεται να έχει απορρίψει τα μεγάλα κόμματα της Μεταπολίτευσης. Πιστεύετε ότι αυτά μπορούν να εγγυηθούν το μέλλον; «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να στεκόμαστε, ακόμη, σε κόμματα. Αυτή τη στιγμή το μέλλον μπορούν να το εγγυηθούν οι άνθρωποι που πιστεύουν στην Ευρώπη και στην πρόοδο».
Από την Ελλάδα των μεταλλίων, των Ολυμπιακών Αγώνων και του ενθουσιασμού τι έχει παραμείνει σήμερα; «Ομορφες αναμνήσεις επάνω σε ερείπια».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 4 Ιουλίου 2015

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ