Η απλή παράθεση των στοιχείων θα ήταν αρκετή ώστε να οδηγήσει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα: δεν είναι εύκολο ακόμη και στον 21ο αιώνα να γεννιέσαι σε αυτόν τον κόσμο γυναίκα. Γιατί; Μια στις τρεις γυναίκες παγκοσμίως έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία στη ζωή της – συνήθως μάλιστα από τον ίδιο της τον σύντροφο -, υπολογίζεται ότι 129 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή στις 29 χώρες που εφαρμόζεται η απάνθρωπη αυτή πρακτική, στην Ινδία το 2007, 22 γυναίκες έχαναν τη ζωή τους καθημερινά σε δολοφονίες που σχετίζονταν με την μη καταβολή της προίκας τους.
Η παράθεση σοκαριστικών αριθμών θα μπορούσε να συνεχιστεί επ’ άπειρον. Το θέμα όμως είναι αν υπάρχει κάποια λύση. Οι άνθρωποι της ActionAid, οι οποίοι ταξίδεψαν και βρέθηκαν δίπλα σε αυτές τις γυναίκες, πιστεύουν ότι οι αλλαγές, για να έχουν διάρκεια, πρέπει να επέλθουν μέσα από τις ίδιες τις κοινότητες που ζουν. Κλειδί; Η εκπαίδευση ώστε οι γυναίκες να γίνουν η κινητήρια δύναμη της αλλαγής μέσα στην κοινωνία. Και ναι, αυτές οι γυναίκες, ήδη υπάρχουν. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες και προβλήματα που τις γονατίζουν όμως βρίσκουν τη δύναμη να σηκωθούν και να βελτιώσουν τόσο τη δική τους ζωή, όσο και των άλλων. Ας γνωρίσουμε τις ιστορίες τους.
Ελφινές Κεντίρ, Αιθιοπία
«Γνώρισα την Ελφινές όταν επισκέφτηκα το σπίτι της, στην Αζερνετ της Αιθιοπίας. Μητέρα έξι παιδιών, ο μεγαλύτερος γιος της ήταν 20 χρονών και η μικρότερη κόρη της έξι. Εμενε με τα τέσσερα παιδιά της σε ένα σπίτι μπροστά από το βασικό χωματόδρομο. Ενα σπιτάκι φιλόξενο, γεμάτο από τα εργόχειρα που έμαθε να φτιάχνει σε εκπαίδευση της ActionAid. Τα εργόχειρα αυτά ήταν και η βασική πηγή του εισοδήματός της.
Η Ελφινές είναι διαζευγμένη, κάτι πολύ σπάνιο για την Αιθιοπία. Σε μια χώρα συντηρητική και ανδροκρατούμενη, μια γυναίκα μόνη της είναι πρόσκληση για παρενόχληση. Μέχρι να σταθεί στα πόδια της, οι άνδρες έρχονταν στο σπίτι της απρόσκλητοι διότι θεωρούσαν ότι ήταν δικαίωμά τους.
Η Ελφινές και οι δυο μεγαλύτερες κόρες της είχαν υποστεί κλειτοριδεκτομή. Οι δυο μικρότερες ευτυχώς γλίτωσαν, όταν η δεύτερη κόρη της κόντεψε να πεθάνει από αιμορραγία από το ψαλίδι του άνδρα, που πραγματοποίησε την απάνθρωπη αυτή πρακτική στα κρυφά, χτυπώντας αρτηρία στο σώμα του κοριτσιού. Ευτυχώς το παιδί σώθηκε και η Ελφινές έμαθε από τη νοσοκόμα που το φρόντισε ότι υπάρχει ομάδα της ActionAid, η οποία μάχεται κατά του βάρβαρου αυτού εθίμου. Ετσι εντάχθηκε σε αυτήν και έγινε ένα πολύ δυναμικό μέλος της.
Τη ρώτησα γιατί προχωρούν στην κλειτοριδεκτομή. Μου απάντησε ότι τα κορίτσια που δεν “κόβονται είναι πολύ ανήσυχα. Δεν είναι φρόνιμα”. Μου εξήγησε πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η πρακτική: το κορίτσι μπορεί να πεθάνει, να μολυνθεί και σε μελλοντική γέννα να χάσει το μωρό. “Και πονάει” συμπλήρωσα μέσω της συναδέλφου μου από την ActionAid Αιθιοπίας. Με κοίταξε και μου είπε “αυτό δεν είναι επιχείρημα που πιάνει στην Αιθιοπία”».
Αννα Μπότσογλου
Ρεμπέκα Μαμπούι, Μοζαμβίκη
«Τη Ρεμπέκα τη γνώρισα σε μια συνάντηση κοινότητας στη Μοζαμβίκη μαζί με τον τότε ευρωβουλευτή Κρίτωνα Αρσένη. Σκοπός του ταξιδιού ήταν να διαπιστώσουμε τις συνέπειες της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα βιοκαύσιμα στους ανθρώπους των αναπτυσσόμενων χωρών. Οταν σηκώθηκε η Ρεμπέκα να μιλήσει, δεν ήξερα τίποτα για εκείνη. Δεν ήξερα ότι ήταν αγρότισσα και ότι είχε πέσει θύμα αρπαγή γης, χάνοντας το μόνο μέσο επιβίωσης που είχε. Δεν ήξερα ότι παρότι είχε τρία παιδιά και ελάχιστη εκπαίδευση, το έβαλε πείσμα και με την υποστήριξη της ActionAid έγινε παραδικαστική σύμβουλος. Δεν ήξερα ότι είχε μάθει τους νόμους και ότι είχε ήδη πολύχρονη ακτιβιστική δράση στο αγροτικό κίνημα προστασίας της γης.
Η Ρεμπέκα την ώρα που σηκωνόταν να μιλήσει, είχε ήδη δικαιωθεί από τα δικαστήρια της χώρας της. Είχε πάρει πίσω τη γη της και είχε παίξει σημαντικό ρόλο στην επίλυση πολλών περιπτώσεων αρπαγής γης, στην κοινότητά της. Σηκώθηκε και πολύ απλά ρώτησε τον ευρωβουλευτή που είχε μπροστά της, ποιος είναι ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου και αν πληρώνουν τις εταιρίες βιοκαυσίμων για να λειτουργούν στη χώρα της. Εκείνη τηστιγμή, με εντυπωσίασε το θάρρος της να διεκδικήσει διαφάνεια και πρόσβαση στην πληροφορία που την αφορούσε. Στη συνέχεια και αφού έμαθα την ιστορία της, με συγκίνησε ότι παρότι είχε ο κλείσει ο προσωπικός της κύκλος αδικίας και απόγνωσης δεν σταμάτησε να αγωνίζεται και να υπενθυμίζει στις κυβερνήσεις ότι είναι υπόλογοι στους πολίτες τους».
Μάττα Σαμίου
Νίλα, Μπαγκλαντές
«Η Νίλα ήταν 14 χρονών και ήδη παντρεμένη, όταν ένα βράδυ ξύπνησε με τον σύζυγό της να στέκεται δίπλα στο κρεβάτι της. Ηταν θυμωμένος μαζί της διότι η οικογένειά της είχε ακολουθήσει το νόμο του Μπαγκλαντές και δεν είχε πληρώσει προίκα στο γάμο τους. Ετσι για να κερδίσει χρήματα ήθελε να τη στείλει στο εξωτερικό για να δουλέψει, ενώ η ίδια αρνιόταν.
Εκείνο το βράδυ η ζωή της άλλαξε για πάντα.Ο άνδρας της της έριξε οξύ στο πρόσωπο και το έβαλε στα πόδια. Οι φωνές της έκαναν τους γείτονες να έρθουν και έτσι κατέληξε στο νοσοκομείο. Ο πόνος ήταν αφόρητος για πολλές ημέρες. Ομως το σοκ που έπαθε όταν είδε το πρόσωπό της στον καθρέφτη για πρώτη φορά ήταν ακόμη μεγαλύτερο. Οι πληγές της πήραν έξι μήνες για να επουλωθούν. Το ψυχολογικό τραύμα απαιτούσε πολύ περισσότερο καιρό.
Η ActionAid έχει δημιουργήσει ειδικό πρόγραμμα για τις γυναίκες που πέφτουν θύματα επιθέσεων με οξύ, διότι, δυστυχώς, το φαινόμενο είναι συχνό. Μάλιστα, έχουν καταγραφεί περισσότερες από 3.500 επιθέσεις από το 1999 μέχρι το 2013.
Η Νίλα όχι μόνο κατάφερε να το ξεπεράσει, αλλά τώρα ανήκει στο δίκτυο των γυναικών που στηρίζει η ActionAid και συνεχίζει τις σπουδές της. Οταν σου χαμογελάει ξεπερνάς το τραύμα στο πρόσωπό της και βλέπεις ένα κορίτσι δυνατό και γεμάτο ζωή».
Αννα Μπότσογλου
