Το αφρικανικό πρόσωπο της Μεσογείου



Το όνομα «βάρβαροι» πρέπει να έχει κοινή «ρίζα» με τους Βερβερίνους, τους «ιθαγενείς» πρώτους κατοίκους της Τυνησίας, για τους οποίους, ενώ έχουν γραφεί πολλά, ελάχιστα είναι στην πραγματικότητα γνωστά.


Οπως και αν έχει το πράγμα, ο όρος barbari πρωτοχρησιμοποιήθηκε γι’ αυτούς από τους Ρωμαίους και φυσικά σημαίνει βάρβαροι ή, πιο σωστά, «άξεστοι». Να σημειωθεί ότι την εποχή που οι Ρωμαίοι αποκάλεσαν έτσι τους Τυνησίους οι ίδιοι αυτοαποκαλούσαν τη φυλή τους imazighen, που σημαίνει οι «ευγενείς».


Σήμερα η Τυνησία είναι η μικρότερη χώρα της Β. Αφρικής, έχει πληθυσμό 8,5 εκατομμύρια και συνορεύει δυτικά με την Αλγερία και ανατολικά με τη Λιβύη. Είναι βέβαιον ότι σε σχέση με τη χώρα των πρόσφατων θηριωδιών, την Αλγερία, και την ιδιόμορφη Λιβύη συνιστά πραγματικά μια όαση ηρεμίας. Αν λάβουμε υπόψη μας και τις επιθέσεις εναντίον των τουριστών στη διπλανή Αίγυπτο, συνιστά έναν λογικό τουριστικό προορισμό. Ακόμη και για γυναίκες που ταξιδεύουν μόνες τους και δεν έχουν απεριόριστο (και υπερτιμημένο!) συνάλλαγμα να ξοδέψουν προκειμένου να «ξεδώσουν» σε άλλες περιοχές της Υδρογείου.


Προορισμός για κάθε βαλάντιο


Αν δει κάποιος τις διαφημίσεις των τουριστικών γραφείων θα διαπιστώσει ότι, με εξαίρεση τη Μάλτα, η Τυνησία φαίνεται να είναι ένας από τους φθηνότερους «μεσογειακούς» προορισμούς διακοπών.


Προσωπικά, αν η γνώμη μου έχει σημασία, θεωρώ ότι η Τυνησία ­ και ειδικά η περιοχή του Χαμαμέτ, για την οποία θα μιλήσω αργότερα ­ είναι ένας από τους καλύτερους συνδυασμούς κόστους – παροχών. Επιτρέψτε μου να επιμείνω ιδιαίτερα στο σημείο αυτό, μια και σε άλλες περιοχές ίσως βρείτε χαμηλότερες τιμές. Θα πρέπει όμως να λάβετε υπόψη σας την ποιότητα του ξενοδοχείου, της διατροφής, του χώρου παραμονής, την καθαριότητα των ακτών, τη δυνατότητα βόλτας, αγορών και επισκέψεων σε αξιοθέατα. Δεν αποκλείεται, αν είσαστε απομονωμένοι σε ένα συγκρότημα «τέρμα Θεού», να πληρώσετε λιγότερα. Αξίζει όμως τον κόπο να κάνετε κάτι τέτοιο για μια διαφορά ­ δεν είναι μεγαλύτερη! ­ των 30.000 δρχ. το άτομο; Η Τυνησία είναι μια χώρα που έχει μπει για τα καλά ­ και σωστά! ­ στο λεγόμενο τουριστικό άνοιγμα, με περισσότερα από 400 ξενοδοχεία, διεσπαρμένα στη μεσογειακή της ακτή, από το βόρειο τμήμα της Μπιζέρτας ως τον Νότο, στο νησί της Τζέρμπας.


Με περίπου 4 εκατομμύρια επισκέπτες, το τουριστικό κύμα συχνά αυξάνεται με ρυθμούς της τάξεως του 15% τον χρόνο. Κάτι που, πέραν του φυσικού περιβάλλοντος και των ακτών, οφείλεται και στις παρεχόμενες σωστές υπηρεσίες, τις λογικές τιμές και την ασφάλεια που υπάρχει.


Από τους Φοίνικες στους Αραβες


Η Τυνησία και οι κάτοικοί της εισέρχονται στους «ιστορικούς» χρόνους με τους Φοίνικες, οι οποίοι δημιούργησαν μια πραγματική εμπορική και ναυτική αυτοκρατορία, κάτι που είχε ως προϋπόθεση και την παρουσία ισχυρών ναυτικών βάσεων, οι οποίες εκτείνονται από την Μπιζέρτα και την Ουτίκα στον Βορρά ως τη Σούσα στον Νότο.


Το 812 π.Χ. ιδρύεται ­ από μετανάστες «Φοίνικες» που υποχωρούσαν στους Ασσύριους ­ η Καρχηδόνα, το όνομα της οποίας σημαίνει Νέα Πρωτεύουσα. Η κυριαρχία των Καρχηδονίων ­ φυσικά ανταγωνιστικά προς τους Ελληνες που πάντα «κοίταζαν» προς τη Δύση ­ κράτησε περίπου 700 χρόνια και είχε επεκταθεί ως τη Σικελία και την Ισπανία. Από την Ισπανία (218-201 π.Χ.) ξεκίνησε την εκστρατεία του εναντίον της Ρώμης ο Αννίβας με 60.000 στρατιώτες και 37 ελέφαντες.


Το τέλος της Καρχηδόνας ήρθε με τραγικό τρόπο το 149 π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι όχι μόνο την κατέλαβαν αλλά και την ισοπέδωσαν.


Μετά τους Ρωμαίους κατέφθασαν οι Βάνδαλοι που, σύμφωνα με τους ιστορικούς, ήρθαν το 420 μ.Χ. από την Ισπανία. Ακολουθούν, μετά από έναν αιώνα, οι Βυζαντινοί, οι οποίοι παραμένουν για 140 χρόνια μονίμως «εν αμύνει». Τους Βυζαντινούς αντικαθιστούν οι Αραβες με τους «στρατιώτες του Ισλάμ», που από τότε ονομάζονται μουτζαχεντίν!


Κάνοντας ένα μικρό ιστορικό άλμα ­ ως και οι Νορμανδοί κατέλαβαν τμήμα της το 1134 μ.Χ. ­ φθάνουμε στους Ισπανούς και ειδικά στους «καλλιεργημένους» Ανδαλουσιανούς, των οποίων το λιγότερο «πολιτισμένο» τμήμα τους ήταν οι γνωστοί κουρσάροι. Κάπου εκεί η Τυνησία γίνεται πεδίο σύγκρουσης μεταξύ των χριστιανών Ισπανών και των τούρκων μουσουλμάνων. Εδώ εμφανίζεται και ο διάσημος πειρατής Μπαρμπαρόσα (ο οποίος κατάγεται από τη Γέρα της Λέσβου!) με τους αδελφούς του. Μόνο που το όνομά του δεν έχει σχέση με βαρβάρους, μια και αναφέρεται τελικά στην κόκκινη γενειάδα του. Οι Τούρκοι νικούν και καταλαμβάνουν την Τύνιδα το 1574.


Αυτή την εποχή η Τυνησία θεωρείται κέντρο της πειρατείας και των σκλαβοπάζαρων. Δίκαια επομένως επανέρχεται στην Ελλάδα η ονομασία «Μπαρμπαριά», μια και δίνει με μια λέξη τις απάνθρωπες συνθήκες και τη βαρβαρότητα που χαρακτηρίζει τον τόπο και την εποχή. Εδώ πωλούνται, π.χ., σκλάβοι οι Ελληνες που συλλαμβάνονται με τις πειρατικές επιδρομές στο Αιγαίο.


Το φιλόξενο Χαμαμέτ



Η υπάρχουσα διάταξη των εκτεταμένων αμμουδιών σε συνδυασμό με τους «προαστιακούς» κήπους της Τύνιδας οδήγησε το παραδοσιακό ψαράδικο χωριό στην κυρίαρχη (μαζί με τη Σούσα!) τουριστική περιοχή της χώρας. Με ιστορίες που συνδέονται με το παρελθόν και φθάνουν ως τον Αντρέα Ντόρια και τους ιππότες της Μάλτας, το όνομα Χαμαμέτ στα αραβικά σημαίνει «χώρος των λουτρών». Οσοι θέλετε περισσότερα ιστορικά στοιχεία θα τα βρείτε εύκολα. Από την άλλη, στη σημερινή μορφή του το Χαμαμέτ προσφέρει όλα εκείνα που ο τουρίστας της εποχής μας επιθυμεί.


Κατ’ αρχήν τα ξενοδοχεία του είναι σύγχρονα και προσφέρουν ό,τι το καλύτερο σε παρεχόμενες υπηρεσίες σε σχέση με την τιμή: από την ποιότητα των δωματίων και τα άφθονα γεύματα με «μπουφέ» ως την εξυπηρέτηση του προσωπικού. Δεύτερον, είναι κοντά στην Τύνιδα και στο αεροδρόμιο στο οποίο θα φθάσετε. Οπου θα σας περιμένει το αυτοκίνητο του ξενοδοχείου για τη (μέσα στο κόστος που πληρώσατε!) μεταφορά. Πέραν των παραπάνω, η όλη περιοχή είναι ιδιαίτερα φυλασσόμενη ακόμη και για τη ­ μιλάμε για εξαιρέσεις! ­ περίπτωση που συμβεί κάτι έκτακτο ή παράνομο. Στο σημείο αυτό λάβετε υπόψη σας ότι συμφέρει πολύ να κάνετε τα τηλέφωνα «από έξω», εκτός και αν έχετε κινητό!


Είναι, άραγε, τυχαίο ότι εδώ μένει εξόριστος (ή μήπως σε μόνιμες διακοπές, ξεκοκαλίζοντας τις «εισπράξεις») ο καταζητούμενος στην Ιταλία πρώην σοσιαλιστής πρωθυπουργός Μπετίνο Κράξι;


Εχοντας υπόψη και το γεγονός ότι τα ψώνια είναι ­ είτε το παραδεχόμαστε είτε όχι ­ μία από τις καλύτερες απολαύσεις μας, η τοπική αγορά προσφέρεται ιδιαίτερα. Χώρια που πηγαίνοντας μια βόλτα ­ είναι ιδιαίτερα εύκολο ­ στην Τύνιδα θα βρείτε τα πάντα φθηνότερα.


Επειδή καλή είναι η ιστορία αλλά καλύτερες οι οδηγίες για σωστές αγορές, σας συνιστώ τις (γυναικείες!) κελεμπίες, τα πήλινα τουμπελέκια, τα εξαιρετικά κλουβιά για πουλιά καθώς και κάτι δερμάτινα όργανα που θυμίζουν τις δικές μας πίπιζες. Περιττό να σας τονίσω το γεγονός ότι τα παζάρια είναι απαραίτητα. Αλλες ωραίες και πάμφθηνες αγορές έχουν σχέση με κεραμικά λυχνάρια και άλλες παρόμοιες κατασκευές, οι οποίες με ειδική επεξεργασία φαίνεται ότι είναι τουλάχιστον της ρωμαϊκής εποχής. Μη φανείτε, όπως ο υπογράφων, αφελείς και θεωρήσετε ότι βρήκατε την ευκαιρία της ζωής σας να αποκτήσετε αρχαία ευρήματα. Είναι σύγχρονα και μην πληρώσετε περισσότερα χρήματα από 500 ως 1.000 (υποτιμημένες) δραχμές! Εκτός από τα παραπάνω, αξίζουν τον κόπο πολύ και τα ξυλόγλυπτα, συνήθως από εξαιρετικό ξύλο ελιάς.


Στην Τύνιδα με άμαξα



Σας συνιστούμε να ξεχάσετε, εκτός και αν έχετε προπληρώσει και περιλαμβάνονται στο πρόγραμμά σας, τις οργανωμένες εξορμήσεις. Τουλάχιστον προς την Τύνιδα και την Καρχηδόνα. Οι μετακινήσεις αυτές είναι εύκολες, φθηνές και ασφαλείς. Στην Τυνησία η εγκληματικότητα είναι μικρή και ακόμη και γυναίκες μόνες τους μπορούν να κυκλοφορούν άνετα.


Στην Τύνιδα οπωσδήποτε να πάτε στη Μεντίνα ­ στα αραβικά σημαίνει «πόλις». Μέσα, βεβαίως, στη «μεντίνα» πάμε γραμμή στην αγορά ή αλλιώς το «Σουκ». Δύο λέξεις που πρέπει να έχετε στο μυαλό σας σε όλες τις πόλεις στις οποίες θα πάτε. Με εξαίρεση, βεβαίως, την Καρχηδόνα. Στην οποία, όμως, για να την απολαύσετε σωστά, μην πάτε με λεωφορείο. Τούτο επειδή υπάρχει η δυνατότητα από τον Ναυτικό Σταθμό της Τύνιδας να πάρετε το τοπικό τραμ. Στην Καρχηδόνα κατεβαίνετε στον σταθμό του Αννίβα, όπου θα νοικιάσετε αμαξάκι με άλογα το οποίο θα σας κάνει με άνεση και ευχάριστα τον γύρο της αρχαίας πόλης. Μόνο που καλό θα είναι να συμφωνήσετε για την τιμή στην αρχή προκειμένου να μη διαφωνήσετε με τον αμαξά στο τέλος!


Το «Σίντι Μπον Σεντ» είναι ένα τυπικό χωριό της Τυνησίας με άσπρα σπίτια και μπλε παράθυρα και πόρτες το οποίο μονίμως προβάλλεται στους τουριστικούς οδηγούς. Είναι εκεί κοντά και καλό θα είναι να το επισκεφθείτε. Είναι ένας χώρος στον οποίο κατοικούν μονίμως αρκετοί καλλιτέχνες και διανοούμενοι.


Θρησκευτικός τουρισμός


Οπως είναι γνωστό, ένας μωαμεθανός πρέπει να πάει τουλάχιστον μία φορά στην ιερή τους πόλη, τη Μέκκα. Αυτό, όμως, που είναι σχεδόν άγνωστο είναι ότι η παραπάνω υποχρέωση μπορεί να αντισταθμισθεί με επτά (για άλλους τέσσερις, για άλλους εννέα) επισκέψεις στο Καϊρουάν, την ιερή πόλη της Τυνησίας. Σε ό,τι αφορά την ετυμολογία Καϊρουάν σημαίνει «καραβάνι» και όχι «οχυρωμένη περιοχή», όπως θα σας λένε οι οδηγοί. Αν αποφασίσετε μια τέτοια επίσκεψη, κάντε το με νοικιασμένο αυτοκίνητο. Τούτο επειδή θα πάρετε πηγαίνοντας μια εικόνα από την έρημο όσο και γιατί θα έχετε τη δυνατότητα να γυρίσετε από την άλλη «τουριστική» πόλη, τη Σούσα. Εδώ ήταν το κέντρο των Σαρακηνών!


Οικολογικές εξορμήσεις


Πέρα από τους απέραντους ελαιώνες που δημιουργήθηκαν εδώ και αιώνες από άραβες γεωπόνους, όπως γίνεται συνήθως, υπάρχει για τους οικοτουρίστες και ένας υγροβιότοπος. Είναι γεμάτος πουλιά και προσφέρεται ιδιαίτερα. Η λίμνη, λοιπόν, του Ιχκέουλ στον Βορρά, κοντά στην Μπιζέρτα, θεωρείται ο παράδεισος των ορνιθολόγων και των παρατηρητών πουλιών. Είναι κατάλληλη για επίσκεψη κάθε εποχή, «σε απόσταση βολής» από το Χαμαμέτ.


Στο σημείο αυτό ας πούμε και λίγα στοιχεία για τα μεταναστευτικά πουλιά που θα βρούμε εκεί. Φαντάζεται κάποιος την ταλαιπωρία ενός χελιδονιού που ξεκινά από τη Νότιο Αφρική να πάει στην Ευρώπη; Οταν ξεκινά από τον Νότο, πρέπει να περάσει την αφιλόξενη Σαχάρα χωρίς τροφή και μετά τη θάλασσα χωρίς δυνατότητα στάσης. Λογικό επομένως οι λίμνες της Τυνησίας να αποτελούν πολύτιμους σταθμούς ανεφοδιασμού της μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας.