Ο Κολόμβος είπε: «να, ο Παράδεισος…»


Μπορεί ο Κολόμβος να είπε «να, ο Παράδεισος» όταν αντίκρισε την Baracoa (παρ’ όλο που πίστευε ότι είχε φθάσει στην Ιαπωνία), η παρέα όμως του Lada που κατέβαινε το βουνό απέναντι από το El Yunque είχε μείνει αποσβολωμένη: από τη μία η πυκνή βλάστηση, τα έντονα χρώματα, οι ποικιλίες των λουλουδιών και οι ήχοι των εξωτικών πουλιών και από την άλλη ο οδηγός που ώσπου να φθάσουμε στην πόλη της Baracoa είχε παρά τρίχα γλιτώσει τη σύγκρουση με ένα κάρο που έσερναν βόδια και με ένα κοπάδι αγριόκοτες!


Επειτα από τις αχανείς εκτάσεις καλλιέργειας ζαχαροκάλαμου και την επίπεδη όψη του εσωτερικού της Κούβας, η αίσθηση που σου δίνει η εικόνα των ατελείωτων φοινικόδεντρων και μπανανόδεντρων και η οργιαστική βλάστηση τριγύρω τους είναι υγρή και ζεστή, όπως σε ένα νησί του Νότιου Ειρηνικού.


Η Baracoa, στη νότια άκρη του νησιού, κοιτάει προς τον Βορρά και τη Δύση αλλά και προς τη Haiti, που απέχει μόλις 80 χλμ. Η μικρή αποικιακή πόλη της Baracoa ήταν η πρώτη πόλη που ιδρύθηκε στο νησί από τους ισπανούς κατακτητές το 1512 και ήταν η πρωτεύουσα ως το 1515 που μεταφέρθηκε στο Santiago de Cuba.


Σήμερα είναι μια όμορφη, πολύχρωμη πόλη με χαμηλά αποικιακά σπίτια και πολύ αργούς ρυθμούς. Οι κάτοικοι μοιάζουν σαν να είναι σε μόνιμες διακοπές: τους βλέπεις με τις ώρες κάτω από τους ίσκιους των δέντρων στις πλατείες ή να τριγυρίζουν με τα ποδήλατα στην παραλιακή λεωφόρο. Οι τρόποι μετακίνησης ποικίλλουν, όπως σε όλη την Κούβα, και ακόμη και τα ποδήλατα μετατρέπονται σε ένα είδος ταξί. Στον αυτοκινητόδρομο προς την Baracoa βλέπεις το πιο δημοφιλές μέσο μετακίνησης που υποκαθιστά τα λεωφορεία της γραμμής: το φορτηγό.


Αστακός, ρέγκε και χαμόγελο



Στην Baracoa κινείσαι χαλαρά μέσα στην πόλη: δεν υπάρχει η φρενίτιδα της Αβάνας αλλά έχεις την ευκαιρία να έρθεις σε επαφή με τους ανθρώπους, μια και το μέρος είναι σχετικά μικρό.


Με ένα πειρατικό ταξί ανακαλύπτουμε τις απίθανες παραλίες που βρίσκονται στις γειτονικές περιοχές. Διασχίζουμε δάση από φοινικόδεντρα και μονοπάτια που θυμίζουν ζούγκλα της Αφρικής. Κάπου κάπου εμφανίζονται και κτηνοτρόφοι ή καλλιεργητές με κάρα που τα κινούν βόδια ή άλογα. Μετά το 1990, όταν σταμάτησε και η παροχή βοήθειας από την πρώην Σοβιετική Ενωση, τα τρακτέρ και γενικά όλα τα γεωργικά μηχανήματα έμειναν χωρίς ανταλλακτικά, έτσι η επιστροφή στα παραδοσιακά εργαλεία και τρόπους καλλιέργειας ήταν μοιραία.


Οπως φθάνουμε πια στην παραλία, περνάμε από μια καλύβα. Με το άκουσμα του ήχου του αυτοκινήτου ξεπροβάλλει μια όμορφη μουλάτα που μας ακολουθεί ως την παραλία. Εκεί μαθαίνουμε τον σκοπό της: αν δεν μας πειράζει να δειπνήσουμε πλάι στην καλύβα της, είναι διατεθειμένη να μας ετοιμάσει έναντι λίγων δολαρίων ένα πλούσιο γεύμα με αστακό, τηγανητές μπανάνες και σαλάτα.


Τα νερά της Καραϊβικής δελεάζουν το μάτι: απίθανα πρασινογάλαζα χρώματα, λευκή άμμος και φοινικόδεντρα συνθέτουν ένα εξωτικό σκηνικό. Το νερό όμως είναι ζεστό, όπως και στις περισσότερες παραλίες της Κούβας. Ετσι αναζητούμε τη δροσιά σε μια καρύδα, την οποία αναλαμβάνει να μας φέρει ένας νεαρός που εμφανίστηκε σαν ξωτικό μέσα από τα δέντρα: «Μία καρύδα ένα δολάριο».


Εχει έρθει η ώρα του φαγητού και όντως η οικοδέσποινα έχει στρώσει τραπέζι πίσω από την καλύβα, μέσα στην αυλή της… ζούγκλας! Τριγύρω κυκλοφορούν γουρουνάκια και κότες αλλά δεν ενοχλούν κανέναν. Μέσα ένα κασετόφωνο παίζει τραγούδια του Μπομπ Μάρλεϊ που φαίνεται να εμπνέουν τη μαγειρική τέχνη της οικοδέσποινάς μας. «One love» τραγουδάμε μαζί της και ανοίγουν οι γέφυρες της επικοινωνίας: όταν δεν μιλάς ισπανικά, ο Μάρλεϊ είναι μεταφραστής και ξεναγός συγχρόνως.


Το γεύμα τελειώνει επεισοδιακά, με τους οικοδεσπότες να εξαφανίζονται μυστηριωδώς και να επανεμφανίζονται τρομαγμένοι. Είναι παράνομο το «εστιατόριο» που έστησαν και κάποιος «ύποπτος» εμφανίστηκε. Φεύγουμε για να μην τους προκαλέσουμε προβλήματα αλλά η εικόνα της καλύβας στη φύση και η γλύκα του φαγητού μάς συνοδεύουν.


Το νερό όμως στα ποτάμια είναι δροσερό και τα ρεύματα κάνουν στο σώμα ένα φυσικό μασάζ που το απολαμβάνουν οι κάτοικοι της Baracoa, οικογενειακώς και συνοδεία μπουκαλιών με ρούμι, μια και το νερό είναι «ψυγείο» για τα δικά τους δεδομένα! Ο Rio Toa είναι ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Κούβας. Ο οδηγός μας δεν αποχωρίζεται τα ρούχα του: «Δεν είμαι τρελός να κάνω μπάνιο σε τόσο παγωμένα νερά» λέει.


Πιο κάτω πλένουν τα ρούχα στο ποτάμι… Ενας άντρας κολυμπά προς το μέρος μας και βγαίνοντας στην όχθη του ποταμού μάς ρωτά χαμογελώντας αν θέλουμε καρύδες. Μετά την καταφατική απάντησή μας βουτάει στο νερό, κρεμιέται από ένα σκοινί και σαν άλλος Ταρζάν περνά στην απέναντι όχθη, για να γυρίσει ύστερα από λίγο με μια αγκαλιά καρύδες, τις οποίες κυριολεκτικά σφάζει με μια ματσέτα ­ το παραδοσιακό μαχαίρι των κουβανών αγροτών με το οποίο κόβουν το ζαχαροκάλαμο.


Besame mucho και συμπάθεια


«Κυρίες και κύριοι, φίλοι και φίλες της Casa de la Trova. Το επόμενο τραγούδι έχει ταξιδέψει στα πέρατα του κόσμου, από τους κήπους της Ιαπωνίας ως το Σινικό Τείχος της Κίνας, από το μαυσωλείο του Λένιν ως την Ακρόπολη της Αθήνας. Και μιλώντας για την Αθήνα, θέλω να σας πω ότι σήμερα έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε και να χορεύουν μαζί μας σαν πραγματικοί Κουβανοί δέκα Ελληνες που επισκέπτονται την πόλη μας». Ακολουθεί χειροκρότημα και μένουμε με ένα χαζό χαμόγελο στο στόμα… Οταν φθάσαμε στην Casa de la Trova, το κέντρο δηλαδή όπου παρουσιάζεται ζωντανά η παραδοσιακή κουβανέζικη μουσική κάθε μέρα από διαφορετικό συγκρότημα, ήταν ήδη γνωστό στην πόλη ότι είχαν φθάσει δέκα Ελληνες αλλά δεν περιμέναμε και τέτοια αναγγελία…


Η Casa de la Trova στην Baracoa είναι ένας χώρος-σκηνικό που θα ζήλευε ακόμη και ο Φελίνι. Είναι ένα απλό δωμάτιο με την πόρτα και τα παράθυρα ορθάνοιχτα ­ η ζέστη παρ’ όλα αυτά είναι αποπνικτική.


Στα πλάγια και σε σειρές είναι τοποθετημένες οι καρέκλες όπου κάθονται οι πελάτες: κουνούν ρυθμικά τις βεντάλιες τους και ξεφυσούν νευρικά διαμαρτυρόμενοι για τη ζέστη, ώσπου να ακουστούν οι πρώτες νότες του επόμενου τραγουδιού. Τότε πετάγονται στην πίστα σαν να έχουν ελατήριο… Αυτοί που δεν έχουν χρήματα στριμώχνονται στην πόρτα και στο παράθυρο προσπαθώντας να δουν τους χορευτές.


Το μπαρ σερβίρει μόνο χύμα ρούμι και καλό είναι ο επισκέπτης να έχει μαζί του ένα πλαστικό μπουκαλάκι του νερού, γιατί δεν υπάρχουν πολλά ποτήρια… Γεμίζεις το μπουκαλάκι ρούμι με ένα δολάριο και μετά κάνει τον γύρο όλης της παρέας.


Baracoa ­ εδώ η ζωή κυλάει αργά και ήρεμα, σαν να έχει μείνει σε κάποια άλλη δεκαετία. Και η γεύση της μοιάζει με τη σοκολάτα Peters Baracoa που φτιάχνει το τοπικό εργοστάσιο: σκληρή, γλυκιά και πικρή συγχρόνως…


Πού θα μείνετε


Στο Hotel La Rusa, το οποίο, όπως λέει και το όνομα, ανήκε σε μια Ρωσίδα. Βρίσκεται στην παραλιακή της Baracoa και έχει φιλοξενήσει τον συγγραφέα Alejo Carpentier, τον Φιντέλ Κάστρο και τον Τσε Γκεβάρα (τηλ. 0053-4-3011). Η πιο αυθεντική όμως και ευχάριστη διαμονή είναι να νοικιάσεις ένα δωμάτιο στα σπίτια της Baracoa. Εκεί θα χαρείτε τη φιλοξενία των κατοίκων της και την απλότητά τους αλλά και τα υπέροχα, πλούσια γεύματα.


Τι θα φάτε και πού


Αστακό, αστακό και άμα δεν μπορείτε άλλο… ψάρια! Βέβαια το μενού περιλαμβάνει και τηγανητές μπανάνες και χελώνα και υπέροχους χυμούς εξωτικών φρούτων αλλά ο αστακός αφθονεί και είναι πάμφθηνος…


Το Paladar El Sabor είναι μια καλή εναλλακτική λύση αντί για φαγητό στο σπίτι ­ ένα εστιατόριο που θυμίζει αποικιοκρατικής εποχής σαλόνι, με τεράστιους καθρέφτες και κουνιστές καρέκλες στη βεράντα του.


Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τη σοκολάτα της περιοχής και να πιείτε ζεστή ­ ναι, ζεστή ­ σοκολάτα συνοδεία μπάρας αυθεντικής σοκολάτας στο Casa de Chocolate στην κεντρική οδό της πόλης, Maceo. Για τους εθισμένους σοκολατομανείς…