Το Rio 2016 ρίχνει γρήγορα, στερεότυπα χρόνων στη Βραζιλία, καθώς ο αθλητισμός γίνεται το σημείο αναφοράς για αμφισβήτηση σε παραδοσιακές νοοτροπίες.

Αυτό επισημαίνει σε άρθρο του ο «Guardian», σημειώνοντας ότι η Μάρτα, αρχηγός της γυναικείας ομάδας ποδοσφαίρου της Βραζιλίας, έχει επισκιάσει τον Νειμάρ, αλλά και πως το πρώτο χρυσό της χώρας κέρδισε η αθλήτρια του Τζούντο Ραφαέλα Σίλβα, μία μαύρη ομοφυλόφιλη που μεγάλωσε σε φαβέλα. Αποτελέσματα που αμφισβητούν τις παραδοχές της ανδρικής ιεραρχίας.

Η πιο σκληρή κριτική έφτασε πάντως, από μία από τις κορυφαίες κολυμβήτριες της Βραζιλίας: «Η Βραζιλία είναι ένα ομοφοβικό, σεξιστικό, ρατσιστικό, ξενοφοβικό έθνος», είπε η Ζοάνα Μαρανιάο, μετά τις υβριστικές επιθέσεις και απειλές βιασμού που δέχθηκε για την αποτυχία να προκριθεί στον τελικό 200μ πεταλούδα.

Η Ολυμπιονίκης, που αγωνίζεται για τέταρτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες, απειλεί να κινηθεί νομικά κατά όλων εκείνων που χρησιμοποίησαν ύβρεις ή απειλές για σεξουαλική κακοποίηση εις βάρος της.

Η Μαρανιάο, αποτελεί στόχο των εξτρεμιστών της δεξιάς, γιατί έχει εκφράσει την υποστήριξή της στην πρόεδρο του Εργατικού Κόμματος Ντίλμα Ρούσεφ, και επέκρινε δύο από τα πιο εξέχοντα μέλη της δεξιάς: Ζαίρ Μπολσονόρο (που χλεύασε την Ντίλμα για τα βασανιστήρια της κατά τη διάρκεια της δικτατορίας) και Μάρκο Φελιτσιάνο (ο οποίος κατηγορήθηκε την περασμένη εβδομάδα για σεξουαλική κακοποίηση).

Όμως δεν είναι η μόνη που δέχθηκε τέτοιες επιθέσεις. Η Σίλβα ήταν θύμα ανάλογων ρατσιστικών επιθέσεων από τους συμπατριώτες της στο 2012, όταν είχε αποκλειστεί στους Αγώνες του Λονδίνου.

Οι Βραζιλιάνοι μπορούν να γίνουν πολύ σκληροί, όταν απογοητεύονται από τους αθλητικούς τους ήρωες, είτε είναι άνδρες είτε γυναίκες. Ένα πρόσφατο παράδειγμα, οι αποδοκιμασίες στα δύο πρώτα ματς της Ολυμπιακής ποδοσφαιρικής ομάδας ανδρών της Βραζιλίας. Ο Νειμάρ υπήρξε στο επίκεντρο της δυσαρέσκειας. Ισως η πιο χαρακτηριστική εικόνα, ήταν αυτή με μικρό αγόρι που προχωρούσε, έχοντας διαγράψει το όνομα του Νειμάρ που ήταν στο πίσω μέρος της φανέλας του, γράφοντας με στυλό εκείνο της Μάρτα.

Η Μαιάνα Φανούτσι, μια φεμινίστρια-αγωνίστρια, λέει η συζήτηση Νειμάρ-Μάρτα ενισχύει εν μέρει τις παραδοσιακές αξίες, γιατί ενοχλείται ο άνδρας να είναι ασθενέστερος από ό,τι μια γυναίκα. Αλλά τόνισε ότι τα θετικά αποτελέσματα από τις Βραζιλιάνες αθλήτριες είναι ένα θετικό σημάδι, όπως οι εκστρατείες για την καταπολέμηση του σεξισμού.

«Με κάνει ευτυχισμένη ότι επιτέλους μιλάμε γι ‘αυτό,» είπε η Φανούτσι. «Σε γενικές γραμμές, πιστεύω ότι σήμερα οι άνθρωποι βλέπουν το σεξισμό στην κοινωνία με μεγαλύτερη σαφήνεια, καθώς επίσης μιλάνε γι’ αυτό περισσότερο».

Ταυτόχρονα, φεμινιστικές ομάδες έχουν ξεκινήσει μια online καμπάνια «machistas nao passarao» («η αλαζονεία δεν είναι αποδεκτή») – ενάντια στα σεξιστικά σχόλια, που επικεντρώνονται στα σώματα των γυναικών σε αντίθεση με τη δύναμη ή την τεχνική των ανδρών αθλητών. Να σημειωθεί επίσης ότι η ομάδα της Βραζιλίας περιλαμβάνει περισσότερες γυναίκες από άνδρες για πρώτη φορά. Μεγάλη κάλυψη δόθηκε επίσης στην πρόταση γάμου από τη φίλη της ένα από τα μέλη της ομάδας ράγκμπι των γυναικών της Βραζιλίας και της σχέσης μεταξύ της Σίλβα και της συντρόφου της.

Η Μαρίλια Ρουίζ, μία αθλητική δημοσιογράφος, συνδέει αυτή τη συζήτηση σε μια ευρύτερη συζήτηση των θεμάτων ισότητας των φύλων μετά την παρουσία της πρώτης γυναίκας προέδρου της χώρας. Επίσης υπήρξε μία κίνηση στην κυβέρνηση να μεταρρυθμίσει το νόμο κατά της ενδοοικογενειακής βίας.

«Νομίζω ότι αυτό σηματοδοτεί κάτι που ήδη συμβαίνει στο διαδίκτυο, αλλά αυτό είναι πιο ορατό κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων», λέει η Ρουίζ. «Το κοινό εξακολουθεί να εκπαιδεύεται. Υπάρχουν γενιές που μεγάλωσαν με διαφορετικό τρόπο. Αλλά το κοινό έχει αλλάξει, και οι άνθρωποι βλέπουν αυτά τα ζητήματα μέσα από διαφορετικά μάτια. Πριν, ένα φιλί ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους στην τηλεόραση θα ήταν ένας λόγος για να προκληθεί οργή, τώρα δεν είναι. Η πρόταση γάμου χειροκροτήθηκε σαν ρομαντική. Είναι ένας νέος κόσμος, δόξα τω Θεώ, και οι άνθρωποι πρέπει να συνηθίσουν σε αυτό».