H ζωή στη μικρή ομάδα δεν είναι ιδιαιτέρως απρόβλεπτη. Είναι λίγα τα πρόσωπα της κοινωνίας ενός επαρχιακού συλλόγου της A’ ή – πολύ περισσότερο – της B’ εθνικής κατηγορίας. Ο νεαρός, εξελίξιμος ποδοσφαιριστής βαδίζει επάνω σε έναν μπούσουλα που έχει κληρονομήσει από τους μεγαλύτερης ηλικίας συμπαίκτες του: «Να τα έχεις καλά με τον πρόεδρο, να μην αντιμιλάς στον προπονητή. Θα περνάς από την πλατεία και θα λες μια καλησπέρα. Και φυσικά δεν θα αρνείσαι να πεις δυο κουβέντες στους δημοσιογράφους, ειδικά σε αυτούς που είναι ανταποκριτές των μεγάλων εφημερίδων της Αθήνας. Κάνε τα όλα αυτά και θα πας καλά. Και θα έχεις την ησυχία σου». H ζωή του ποδοσφαιριστή αλλάζει πολύ την ημέρα που για πρώτη φορά βλέπει τις εφημερίδες να τον παρουσιάζουν ως στόχο μιας εκ των μεγάλων ομάδων. Το ίδιο διάστημα, λίγο νωρίτερα ή λίγο αργότερα, δέχεται την πρώτη κρούση από έναν – επαγγελματία ή ερασιτέχνη – ατζέντη. Με συνοπτικές διαδικασίες και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα ο νεαρός ποδοσφαιριστής αποφασίζει να εμπιστευθεί τους χειρισμούς του πιο σημαντικού ζητήματος της καριέρας του σε έναν άνθρωπο που είτε είναι είτε μοιάζει να είναι γνώστης του αντικειμένου. Ο ατζέντης θα παίξει πολύ μεγάλο ρόλο στη ζωή του παίκτη, ειδικά αν ο δεύτερος τον εμπιστευθεί τυφλά και του δώσει πλήρη ελευθερία κινήσεων.


H μεταγραφή έχει ολοκληρωθεί. Ο επαρχιώτης ποδοσφαιριστής μεταβαίνει στην Αθήνα (ή στη Θεσσαλονίκη, περίπου το ίδιο είναι) για να υπογράψει το συμβόλαιό του και να παρουσιαστεί στη νέα ομάδα του. Δέχεται τις πρώτες συστάσεις από εκπρόσωπο της διοίκησης που του τονίζει ευγενικά ότι «αυτές είναι οι επιθυμίες του προέδρου», ώστε να γίνει σαφής: «Θα προσέξεις πάρα πολύ την επαφή με τους δημοσιογράφους. Δεν θα τους μιλάς πολύ, δεν θα αναπτύξεις ιδιαίτερες σχέσεις. Αν μάθει ο πρόεδρος το αντίθετο, θα στενοχωρηθεί πολύ. Κάνε αυτές τις ημέρες μερικές δηλώσεις και τέρμα. Στη συνέχεια θα έρχεσαι σε επαφή μαζί μας προτού δώσεις συνέντευξη. Δεν θα μιλάς, αν δεν ρωτάς».


Μετά τις οδηγίες για τις επαφές με τον Τύπο, ο εκπρόσωπος της διοίκησης ορίζει στον ποδοσφαιριστή τους κανόνες του παιχνιδιού: «Θα προσέξεις πολύ την εξωγηπεδική σου ζωή. Μη δώσεις δικαιώματα να πουν ή να γράψουν ότι ξενυχτάς και δεν προσέχεις. Να είσαι καλός με τους οπαδούς της ομάδας. Αυτοί είναι οι πελάτες μας».


H επόμενη συνάντηση είναι με τον προπονητή, ο οποίος δίνει τις πρώτες οδηγίες στον ποδοσφαιριστή και έπειτα φροντίζει να του επισημάνει ότι απαιτεί από αυτόν πειθαρχία: «Να με ακούς, να δουλεύεις πολύ και να μη με θάβεις στους δημοσιογράφους».


Το πρώτο σοκ δεν έχει ολοκληρωθεί για τον νεοσύλλεκτο. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα συνειδητοποιεί ότι ο μικρόκοσμος της επαρχίας αποτελεί παρελθόν, αφού ο κύκλος των ανθρώπων που συναναστρέφεται ανοίγει εντυπωσιακά. Τις πρώτες κιόλας ημέρες προσεγγίζεται από ανθρώπους, συνήθως της ΠΑΕ, που θα τον βοηθήσουν να λύσει τα πρώτα προβλήματά του: θα του βρουν σπίτι για να μείνει, θα του παράσχουν διευκολύνσεις για τη μετακόμιση και την εγκατάστασή του στη μεγαλούπολη. Αυτοί οι πρώτοι είναι που συνήθως εκμεταλλεύονται και το πλεονέκτημα. Αυτοπροτείνονται ως «κολλητοί» στον νεαρό ποδοσφαιριστή, έτοιμοι να του λύσουν οποιοδήποτε πρόβλημα. Ποιον δικηγόρο θα εμπιστευθεί, σε ποια τράπεζα θα βάλει τα χρήματά του, πού θα ντυθεί, πού θα βρει τον απαιτούμενο οικιακό εξοπλισμό, πού θα φάει αν είναι ανύπαντρος και έχει μετακομίσει ασυνόδευτος στην πόλη.


H περίοδος προσαρμογής έχει μόλις ξεκινήσει για τον πρωταγωνιστή της ιστορίας μας. Αν έχει την τύχη να συναντήσει στη νέα ομάδα του πρώην συμπαίκτες από τον σύλλογο που προέρχεται ή από τις μικρές εθνικές ομάδες, ο ποδοσφαιριστής έχει ήδη βρει τους πρώτους ανθρώπους τους οποίους θα εμπιστευθεί. Οι παλαιοί γνώριμοι είναι αυτοί που αναλαμβάνουν το έργο της βοήθειας για προσαρμογή. H πρώτη σκέψη που κάνει ένας παίκτης, αν δεν ξέρει ότι θα συναντήσει πρώην συμπαίκτες του, είναι να επιδιώξει να βρει κοινούς γνωστούς με κάποιον από τους νέους συναθλητές του. Αν δεν τα καταφέρει ούτε εκεί, η προσπάθεια γίνεται πιο δύσκολη.


Ως τα μέσα της δεκαετίας του 1990 οι παλαιότεροι παίκτες μιας μεγάλης ομάδας ήταν επιφορτισμένοι με την ενασχόληση με τους νέους για να τους βοηθήσουν στην προσαρμογή. Τους έπαιρναν από το χέρι για να τους ξεναγήσουν την πρώτη ημέρα στα αποδυτήρια και τους είχαν από κοντά το πρώτο διάστημα. Την τελευταία οκταετία όμως αυτή η παράδοση τείνει να εκλείψει, κυρίως επειδή τα πολλά λεφτά και τα πολλά φώτα της δημοσιότητας έχουν αλλοτριώσει έντονα την κοινωνία των αποδυτηρίων στις μεγάλες ομάδες.


Τα πρώτα ουσιαστικά προβλήματα για τον νεαρό αρχίζουν όταν το κινητό τηλέφωνό του αρχίζει να χτυπάει όλο και συχνότερα. Δέχεται κλήσεις κυρίως από δημοσιογράφους οπαδικών αθλητικών εντύπων που είτε ζητούν μια συνέντευξη είτε θέλουν να του συστηθούν και να κάνουν μια πρώτη γνωριμία μαζί του. Ο παίκτης ακούει φράσεις όπως «όποιος μου μιλούσε ποτέ δεν έχασε», «μίλα μου για να παίζεις», «είμαι φίλος του προπονητή», «με ακούει ο πρόεδρος», «είναι βαριά η φανέλα σου και μεγάλη η εφημερίδα μου». Αν έχει την τύχη να έχει έναν συμπαίκτη για να τον καθοδηγήσει, καταφέρνει να ξεφύγει από τους σκοπέλους με τις μικρότερες απώλειες. Αν δεν έχει συμπαίκτη, εμπιστεύεται τον ατζέντη του και καταφέρνει να μην εκτεθεί. Αν είναι μόνος, αφήνεται στη μοίρα του καθώς ο μέσος έλληνας ποδοσφαιριστής μπαίνει άοπλος στη μάχη των media, αφού δεν έχει καν τα εφόδια της παιδείας και φυσικά δεν έχει προλάβει να αναπτύξει την κοινωνικότητά του στο τρελό επίπεδο της μεγαλούπολης προερχόμενος από την επαρχία.


Οι πρώτοι μεγάλοι κίνδυνοι για τον από 20 ως 24 ετών ποδοσφαιριστή είναι μπροστά του. Τους συναντά στις πρώτες κοινωνικές εκδηλώσεις όπου δίνει το παρών. H ομάδα εκμετάλλευσης νεαρών «άβγαλτων» ποδοσφαιριστών έχει εντοπίσει τον νέο στόχο της. Συνήθως τον προσεγγίζει μέσω συμπαικτών ή κοινών γνωστών. Και οι… προσφορές αρχίζουν. Στον νεαρό επαρχιώτη προσφέρονται τα πάντα: ευκαιρίες για επένδυση των χρημάτων που έχει μόλις εισπράξει από τη μεταγραφή του, «άκρες» για την αγορά ενός ακριβού αυτοκινήτου σε χαμηλή τιμή. Και η πιο δελεαστική προσφορά για τον νεαρό, αν είναι αδέσμευτος; «Εγώ θα σου γνωρίσω όλα τα κοριτσάκια που βλέπεις στα περιοδικά και στην τηλεόραση, για να διαλέξεις».


Οσοι έχουν την τύχη να βρουν συμπαραστάτη κατά την πρώτη περίοδό τους στο νέο περιβάλλον, καταφέρνουν να γλιτώσουν φτηνά ή… αναίμακτα. Οι μόνοι και αβοήθητοι πηγαίνουν σαν πρόβατα επί σφαγή. Σε διάστημα λίγων μηνών έχουν καταφέρει να χάσουν χρήματα αλλά και να υιοθετήσουν έναν τρόπο ζωής που μόνο σε αθλητή δεν ταιριάζει. «Δεν έχει καταφέρει ακόμη να εγκλιματιστεί στην ομάδα» γράφουν οι εφημερίδες για να εξηγήσουν γιατί ο παίκτης δεν έχει πάρει ευκαιρίες να μπει στην ενδεκάδα. Υστερα από έξι μήνες ή έναν χρόνο, όταν ο παίκτης δίνεται δανεικός ή αφήνεται ελεύθερος από τη μεγάλη ομάδα, το σχόλιο που τον συνοδεύει είναι ότι «δεν κατάφερε να ξεδιπλώσει το ταλέντο του στο γήπεδο». Αυτό έχει συμβεί διότι έχει ανακαλύψει τον θαυμαστό κόσμο της μεγαλούπολης…


Θρύλος και Τριφύλλι προσέχουν τα «λαβράκια» τους


Ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός έχουν αναπτυχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια στον τομέα της μέριμνας και της φροντίδας των νεαρών ποδοσφαιριστών που αποκτούν, ειδικά όταν αυτοί προέρχονται από την επαρχία. Φροντίζουν να τους βοηθούν πολύ κατά την εγκατάσταση στην πρωτεύουσα και να τους λύνουν όλα τα πρώτα προβλήματα, καταφέρνοντας έτσι να κρατούν τον ποδοσφαιριστή μακριά από τους… καλοθελητές. Σε αντίθεση με τους Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό, η AEK πάσχει από ανοργανωσιά και σε αυτόν τον τομέα, με συνέπεια οι παίκτες που αποκτά να αντιμετωπίζουν πολύ περισσότερα προβλήματα προσαρμογής και φυσικά να είναι εκτεθειμένοι στους ποικίλους κινδύνους που ελλοχεύουν.


Ο Κώστας Κατσουράνης περίμενε τρεις μήνες από την ΠΑΕ AEK να του βρει σπίτι και άλλους έξι για να του το επιπλώσει, όπως ανέφερε το συμβόλαιο που υπέγραψε. Οι νεαροί παίκτες της AEK Πορτουλίδης, Αραμπατζής, Μαϊστρέλης έμειναν για μήνες σε ένα υπόγειο… κοινόβιο. Ο Στάθης Κάππος κινδύνευσε με έξωση επειδή τα ενοίκια του διαμερίσματός του είχαν μείνει απλήρωτα από την ΠΑΕ AEK. Αντιθέτως, το περασμένο καλοκαίρι ο Παναθηναϊκός βρήκε σπίτι στον Δημήτρη Παπαδόπουλο σε διάστημα μιας εβδομάδας, ενώ οι προσφάτως αποκτηθέντες από το Τριφύλλι Λουκάς Βύντρα και Ηλίας Κώτσιος έχουν ήδη εγκατασταθεί στις νέες κατοικίες τους. Ομοίως, ο Γιάννης Ταραλίδης δεν χρειάστηκε να περιμένει περισσότερο από μία εβδομάδα από την ημέρα όπου μεταγράφηκε στον Ολυμπιακό για να εγκατασταθεί στο νέο σπίτι του στο Φάληρο, φυσικά με μέριμνα της ΠΑΕ.


Ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός έχουν επιτελείο που εργάζεται για την επίλυση των πρώτων προβλημάτων που συναντούν οι νεοαποκτηθέντες ποδοσφαιριστές κατά την προσαρμογή τους στη ζωή της Αθήνας, την ώρα όπου οι αντίστοιχοι παίκτες της AEK προσπαθούν να λύσουν μόνοι αυτά τα ζητήματα, με φυσική συνέπεια να είναι πολύ περισσότερο εκτεθειμένοι σε κινδύνους. Και τούτο διότι το δίκτυο που έχουν αναπτύξει ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός δεν αρκείται στην επίλυση των προβλημάτων αλλά επεκτείνεται και στη διακριτική παρακολούθηση της προσαρμογής των ποδοσφαιριστών, ώστε να περιορίζει και συγχρόνως να προλαβαίνει τις ανεπιθύμητες συνέπειες…