ΠΩΣ η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ μια από τις πρωταγωνίστριες της αγγλικής Πρέμιερ Λιγκ κατορθώνει να βγάζει έσοδα με τη «σέσουλα» από τις παράλληλες εμπορικές δραστηριότητές της; Γιατί η Μπαρτσελόνα κατάφερε να υπερισχύσει σε οικονομικό επίπεδο της βασικής ανταγωνίστριάς της στο ισπανικό πρωτάθλημα ομάδας της Ρεάλ Μαδρίτης; Ποια ήταν τα κρυφά χαρτιά της Γιουβέντους για να βγει νικήτρια από τον «εμφύλιο» των οικονομικών μεγεθών στο ιταλικό πρωτάθλημα; Γιατί οι γερμανικές ομάδες όπως η Μπάγερν από το Μόναχο και η Μπορούσια από το Ντόρτμουντ «βλέπουν» από απόσταση το οικονομικό «μπουμ» των άλλων ευρωπαϊκών ισχυρών ομάδων δίχως να μπορούν να αντιδράσουν; Πώς μια ομάδα από τη Βραζιλία, η Φλαμένγκο, κατάφερε να μπει σφήνα στο κλαμπ των ισχυρότερων και πλουσιότερων ομάδων του κόσμου;
Σε αυτά και άλλα ερωτήματα έρχεται να δώσει απαντήσεις μια πρόσφατη μελέτη του διεθνούς οίκου παροχής οικονομικών συμβουλών Deloitte & Touche σε συνεργασία με το αγγλικό περιοδικό «FourFourTwo» γύρω από τη μεγάλη «μπίζνα» του ποδοσφαίρου και τα «ταμεία» των ομάδων. Η Deloitte & Touche με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για τα έσοδα της κάθε ομάδας την περίοδο του 1997 προχώρησε στη σύνταξη ενός αποκαλυπτικού πίνακα που περιλαμβάνει τις 20 πλουσιότερες ομάδες ή, αν προτιμάτε, ποδοσφαιρικές εταιρείες στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Στην κορυφή του «Τοπ 20» βρίσκεται αδιαμφισβήτητα η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Με έσοδα που φθάνουν τα 40,5 δισ. δρχ., η αγγλική ομάδα δείχνει τη δύναμή της και τα «δόντια» της σε τέτοιο βαθμό που δεν έχει πρόβλημα να αποκαλύψει στους ανταγωνιστές της το ακριβό της μυστικό για τις πηγές των εσόδων της. Το μεγάλο κομμάτι των τεράστιων εσόδων της δεν προέρχεται από τα εισιτήρια του γηπέδου αλλά από την εμπορική αξιοποίηση του «ονόματός» της και της σταθερής «πελατειακής» βάσης της.
Η Βασίλισσα του Βορρά παρουσιάζει έσοδα περισσότερα κατά 13,4 δισ. δρχ. από τη δεύτερη της κατάταξης, την Μπαρτσελόνα (27,1 δισ. δρχ.), η οποία όμως διατηρεί το δικό της παγκόσμιο ρεκόρ: το στάδιό της γεμίζει από 87.000 φανατικούς Καταλανούς σε σταθερή βάση.
Με μία και μόνη εξαίρεση οι ομάδες που περιλαμβάνονται στο ποδοσφαιρικό «Τοπ 20» προέρχονται από τα γήπεδα της Γηραιάς Ηπείρου οι έξι από την Ιταλία, οι πέντε από την Αγγλία, οι τρεις από την Ισπανία, οι δύο από τη Γερμανία και από μία από τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Σκωτία. Η μόνη ομάδα εκτός Ευρώπης που κατάφερε να εισχωρήσει στο κλαμπ των ισχυρότερων και πλουσιότερων ομάδων του κόσμου είναι η Φλαμέγκο από το Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας.
Οι αναλυτές της Deloitte & Touche προχωρούν σε δύο σημαντικές επισημάνσεις που αφορούν όλους όσοι εμπλέκονται στις ποδοσφαιρικές μπίζνες: «Αλλο η οικονομική επιτυχία των ομάδων και εντελώς άλλο οι αγωνιστικές επιδόσεις», λένε και επιμένουν ότι «η οικονομική ευρωστία δεν είναι η αποκλειστική προϋπόθεση για την κατάκτηση των τίτλων». Η δεύτερη επισήμανση αφορά τον ίδιο τον χαρακτήρα της ποδοσφαιρικής «μπίζνας». Οι ομάδες βγάζουν χρήμα και χρήμα με… ουρά από την εμπορική αξιοποίηση των «συμβόλων» τους, μετατρεπόμενες σταδιακά σε μεγάλα σουπερμάρκετ με πελατεία σε όλο τον κόσμο τα οποία έρχονται να στηρίξουν οι μεγιστάνες των ΜΜΕ, καταβάλλοντας μυθώδη ποσά για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων αποκλειστικής μετάδοσης από τα δίκτυά τους των ποδοσφαιρικών αγώνων. 1 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ
Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είναι ο πιο πλούσιος ποδοσφαιρικός σύλλογος στον κόσμο με βάση τα έσοδά του. Οι «Μπέμπηδες» περιμένουν από το 1968 να ανεβούν και πάλι στην κορυφή της Ευρώπης αλλά τα εμπορικά τους σήματα τα εκμεταλλεύονται με τον καλύτερο τρόπο. Η φανέλα του Καντονά, πριν από λίγο καιρό, και του Μπέκαμ, τώρα, συγκινούν ιδιαίτερα τους οπαδούς της Μάντσεστερ. Τα τελευταία 10 χρόνια η οικονομική διαχείριση της Μάντσεστερ αποτελεί το πρότυπο για όλες τις ποδοσφαιρικές εταιρείες στον κόσμο. 2 Μπαρτσελόνα
Η Μπαρτσελόνα υπερισχύει της Ρεάλ στον οικονομικό τομέα και οι Καταλανοί φαίνεται να απολαμβάνουν ιδιαίτερα το γεγονός. Η δεύτερη πλουσιότερη ομάδα στον κόσμο δεν έχει μετατραπεί σε εταιρεία και παραμένει 100 χρόνια μετά την ίδρυσή της ένα αθλητικό σωματείο που ανήκει στα 105.000 μέλη του. Η Μπαρτσελόνα είναι η πρώτη ομάδα στην Ευρώπη στα εισιτήρια, με 87.000 θεατές κατά μέσο όρο σε κάθε παιχνίδι της, και παραμένει το σύμβολο του καταλανικού εθνικισμού. 3 Ρεάλ Μαδρίτης
Η Ρεάλ έχει απήχηση σε όλο τον κόσμο βασιζόμενη στη λαμπρή ιστορία της. Πέρυσι κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ και ύστερα από 32 χρόνια οι οπαδοί της πανηγύρισαν επιτέλους μετά την εποχή του Πούσκας και του Ντι Στέφανο. Ο Ραούλ, ο Ρομπέρτο Κάρλος, ο Μιγιάτοβιτς και ο Σούκερ αποτελούν τα νέα ινδάλματα των οπαδών της «βασίλισσας», η οποία στο γήπεδο «Σαντιάγο Μπερναμπέου» κόβει 83.000 χιλιάδες εισιτήρια κατά μέσο όρο. Τα χρήματα που προσφέρει η ισπανική τηλεόραση για τηλεοπτικά δικαιώματα είναι πολλά, αλλά και η φανέλα του Ρεδόντο συγκινεί αρκετούς οπαδούς της ώστε να την αγοράσουν. 4 Γιουβέντους
Η Γιουβέντους είναι η πιο πλούσια ιταλική ομάδα με βάση τα έσοδα που έχει από την πώληση αναμνηστικών ειδών και ας επιτρέπει σε όποιον ποδοσφαιριστή της επιθυμεί να φύγει αν φέρει ικανοποιητικά οικονομικά ανταλλάγματα. Ο Ραβανέλι, ο Βιέρι, ο Βιάλι έφυγαν τα τελευταία χρόνια και η Γιουβέντους την περίοδο 1996-1997 μόνο από πωλήσεις ποδοσφαιριστών της είχε έσοδα 5 δισ. δρχ. Η ομάδα του Τουρίνο έχει σπόνσορα την αυτοκινητοβιομηχανία Fiat και έσοδα από τηλεοπτικά δικαιώματα 10 δισ. δρχ., γιατί τα πόδια του Ντελ Πιέρο και του Ζιντάν μαγνητίζουν το βλέμμα των ιταλών τηλεθεατών. 5 Μπάγερν Μονάχου
Η παρουσία της Μπάγερν στην πεντάδα των πιο πλούσιων ομάδων στον κόσμο είναι εντυπωσιακή αν ληφθούν υπόψη οι παραδοσιακοί οικονομικοί περιορισμοί που δυσκολεύουν τις γερμανικές ομάδες να είναι όσο εμπορικές επιθυμούν. Για την ώρα ο σύλλογος της Βαυαρίας δεν έχει καθαρά κέρδη, γεγονός που δυσαρεστεί τα 74.000 μέλη της. Η ομάδα όμως του Φραντς Μπεκενμπάουερ και του Λόταρ Ματέους αισιοδοξεί για το μέλλον, στηριζόμενη στα εισιτήρια που κόβει σε κάθε παιχνίδι της και τα οποία την τοποθετούν στην τρίτη θέση στην Ευρώπη (59.000 κατά μέσο όρο). 6 Μίλαν
Η αγωνιστική πορεία της Μίλαν τα τελευταία χρόνια δεν είναι αυτή που επιθυμούν οι οπαδοί της. Αυτό όμως δεν εμπόδισε την ομάδα του Σίλβιο Μπερλουσκόνι να βρίσκεται στην έκτη θέση των πιο πλούσιων συλλόγων στον κόσμο και να διαθέτει το 74% των εσόδων της για μετεγγραφές και μισθούς, όπως το 1997. Μάλιστα τη χρονιά αυτή είχε καθαρά κέρδη έξι δισ. δρχ., ποσό που αποτελεί ρεκόρ για το ιταλικό ποδόσφαιρο. Και όμως η διοίκηση της Μίλαν δεν είναι ικανοποιημένη και πιστεύει ότι αν είχε ιδιόκτητο γήπεδο τα έσοδά της θα ήταν πολύ μεγαλύτερα. 7 Μπορούσια Ντόρτμουντ
Η κατάκτηση του Τσάμπιονς Λιγκ το 1997 από την ομάδα του Ντόρτμουντ και η προώθησή της ως την ημιτελική φάση το 1998 στον ίδιο θεσμό τής απέφεραν και την έβδομη θέση στους πλουσιότερους συλλόγους στον κόσμο, με έσοδα 42,2 δισ. δρχ. Η οικονομική ευρωστία της στηρίζεται στους φιλάθλους που προσελκύει στους αγώνες της (50.000 κατά μέσο όρο) και για αυτό και το καλοκαίρι αυξήθηκε η χωρητικότητα του γηπέδου της (69.000 θέσεις). Ο Αντρέα Μέλερ λοιπόν αγωνίζεται πάντοτε σε γεμάτο γήπεδο, γεγονός που προκαλεί και το ενδιαφέρον στους σπόνσορες. 8 Νιούκαστλ
Ο Ρούουντ Γκούλιτ προπονεί τον όγδοο κατά σειρά πλουσιότερο σύλλογο στον κόσμο και η φιλοδοξία των διοικούντων είναι η ομάδα να φτάσει όσο πιο ψηλά γίνεται. Αυτό το απέδειξαν εμπράκτως και το 1996, όταν δεν δίστασαν να διαθέσουν επτά δισ. δρχ. για την απόκτηση του Αλαν Σίρερ, ποσό που εκείνη την εποχή αναλογούσε στο 40% των εσόδων της ομάδας. Η ποδοσφαιρική εταιρεία της Νιούκαστλ εισήγαγε τη μετοχή της στο χρηματιστήριο και απεκόμισε 23 δισ. δρχ. και όλα αυτά από μία ομάδα που επέστρεψε στην Πρέμιερ Λιγκ το 1993. 9 Λίβερπουλ
Η ομάδα που κυριάρχησε στην Αγγλία και στην Ευρώπη τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 έχει το μισό οικονομικό μέγεθος (39,2 δισ. δρχ.) από τη Μάντσεστερ που πρωταγωνιστεί τα τελευταία χρόνια. Η ομάδα του μεγάλου αγγλικού λιμανιού με τη φανέλα της οποίας γοήτεψαν εκατομμύρια φιλάθλους ο Κέβιν Κίγκαν, ο Κένι Νταλγκλίς και ο Ιαν Ρας εξακολουθεί να στηρίζεται στην αγάπη των οπαδών της και σε παραδοσιακούς τρόπους οικονομικής ανάπτυξης. Παρατηρητές όμως πιστεύουν ότι πρέπει να αλλάξει τακτική αν επιθυμεί να παραμείνει στις πλουσιότερες ομάδες του κόσμου, γιατί από μόνες τους η παρουσία του Μάικλ Οουεν και του Ρόμπι Φάουλερ στο γήπεδο «Ανφιλντ» δεν αρκεί. 10 Ιντερ
Στην Ιντερ πρόεδρος της ομάδας είναι ο ιδιοκτήτης πετρελαιοπηγών Μάσιμο Μοράτι και η επιμονή του είναι να την ανεβάσει στην κορυφή του Ολύμπου, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η κατάκτηση του Τσάμπιονς Λιγκ. Η Ιντερ είχε κατακτήσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1964 και το 1965 και ο οπαδοί της ομάδας βλέπουν στο πρόσωπο του Ρονάλντο τον ηγέτη που θα τους οδηγήσει ξανά στο πολυπόθητο τρόπαιο. Οι σκιές του μακαρίτη Χελένιο Χερέρα και του Σάντρο Ματσόλα τριγυρίζουν στο στάδιο «Σαν Σίρο» και ο σινιόρε Μοράτι καμαρώνει για τη δέκατη θέση που κατέχει η ομάδα του στη λίστα με τις 20 πλουσιότερες στον κόσμο, με έσοδα 39,1 δισ. δρχ. 11 Φλαμέγκο
Η βραζιλιάνικη Φλαμέγκο έχει κεφάλαιο 17, 3 δισ. δρχ. και είναι η πλουσιότερη ομάδα στον κόσμο εκτός Ευρώπης. Η καλή οικονομική κατάσταση της ομάδας οφείλεται στην υποστήριξη που έχει από τους οπαδούς της, αλλά και στα χρήματα που εισπράττει για τηλεοπτικά δικαιώματα από τη βραζιλιάνικη τηλεόραση. Η διοίκηση της Φλαμέγκο όμως αναδεικνύεται και σε καλό διαπραγματευτή, αφού πούλησε τον Σάβιο στη Ρεάλ με αντάλλαγμα 3,7 δισ. δρχ. 12 Ατλέτικο Μαδρίτης
Ο εκκεντρικός πρόεδρος της Ατλέτικο Μαδρίτης Χέσους Χιλ επικράτησε παντός ενδιαφερομένου στην υπόθεση Κριστιάν Βιέρι. Το 1997 συγκρούστηκε με τους μεγάλους ευρωπαϊκούς συλλόγους και απέκτησε τον ικανό ιταλό σκόρερ με το ποσό των 11,5 δισ. δρχ. Ο Χιλ συνελήφθη για κατάχρηση από τις αρχές της Ισπανίας, αλλά αυτό δεν φαίνεται να τον ενδιαφέρει και πολύ. «Ανακατεύτηκε» και με την πολιτική, ενώ για πρώτη φορά εμπιστεύεται έναν προπονητή στον πάγκο της ομάδας του, τον Ιταλό Αρίγκο Σάκι. 13 Παρί Σεν Ζερμέν
Η πιο εύρωστη οικονομικά ομάδα της Γαλλίας είναι η Παρί Σεν Ζερμέν και αρκετοί υποστηρίζουν ότι αυτό οφείλεται στον τηλεοπτικό σταθμό BSKyB που είναι ο ιδιοκτήτης της. Η Παρί Σεν Ζερμέν είναι η ομάδα που κατέχει το ρεκόρ της πιο δαπανηρής μετεγγραφής στη Γαλλία, αφού το καλοκαίρι διέθεσε 4,6 δισ. δρχ. για να αποκτήσει τον Νιγηριανό Τζέι Οκότσα, ο οποίος διακρίθηκε στο Μουντιάλ που διεξήχθη στα γαλλικά γήπεδα. 14 Ρέιντζερς Γλασκώβης
Ο πρόεδρος των Ρέιντζερς Ντέιβιντ Μάρεϊ αντιστέκεται στην είσοδο της ομάδας στο χρηματιστήριο, παρά τις πιέσεις της γνωστής μας από την ΑΕΚ εταιρείας Enic, η οποία κατέχει πακέτο μετοχών του συλλόγου. Το πρωτάθλημα της Σκωτίας δεν φημίζεται για τη δημοτικότητά του και ίσως αυτό να είναι δικαιολογημένο. Η Σκωτία βρίσκεται στην 26η θέση της βαθμολογίας της UEFA και δεν μαγνητίζει το βλέμμα των φιλάθλων της Ευρώπης. Παρά ταύτα οι Ρέιντζερς κατέχουν τη 14η θέση στη λίστα των 20 πλουσιότερων ποδοσφαιρικών ομάδων στον κόσμο στηριζόμενοι στις πωλήσεις των αναμνηστικών ειδών της ομάδας. 15 Ρόμα
Ο Ντότορ Σένσι, ο 73χρονος πρόεδρος της Ρόμα, έχει αποφασίσει να μην την εισαγάγει στο χρηματιστήριο, ώστε να κατέχει αυτός τον πλήρη έλεγχο της ομάδας. Η Ρόμα που κέρδισε το τελευταίο της πρωτάθλημα το 1983, στηριζόμενη στις πλάτες των Φαλκάο, Γκρατσιάνι και Κόντι, κατάλαβε ότι πρέπει να ασχοληθεί πιο μεθοδικά και επαγγελματικά στον οικονομικό τομέα για να χαρίσει στους οπαδούς της κάποιον τίτλο. Ετσι λοιπόν προσέλαβε τους ειδικούς της εταιρείας Zone, οι οποίοι αναβάθμισαν το οικονομικό προφίλ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και αναμένει τα αποτελέσματα αυτής της κίνησης. 16 Τότεναμ
Η τέταρτη πιο επιτυχημένη αγγλική ομάδα σε οικονομικό επίπεδο είναι η Τότεναμ, η οποία όμως κατέχει μία άλλη πρωτιά, αφού είναι αυτή που ανακάλυψε το χρηματιστήριο. Η ομάδα των «πετεινών», όπως αρέσκονται να την αποκαλούν οι οπαδοί της, ήταν η πρώτη που τόλμησε την είσοδό της στο χρηματιστήριο πριν από 15 χρόνια. «Επαιξε» τη μετοχή της και παράλληλα έδειξε τον δρόμο προς την εμπορική επιτυχία και στις υπόλοιπες αγγλικές ομάδες. 17 Αγιαξ
Τον δρόμο της Τότεναμ ακολούθησε και ο Αγιαξ στην Ολλανδία, και δεν έχασε, όπως απεδείχθη στην πορεία. Η ολλανδική ομάδα ήταν η πρώτη που μπήκε στο ολλανδικό χρηματιστήριο και ανακάλυψε ακόμη μία πηγή εσόδων εκτός της πώλησης των ποδοσφαιριστών της. Τα οικονομικά οφέλη που απεκόμισε από αυτή την κίνηση ο Αγιαξ τα χρησιμοποίησε για την κατασκευή του νέου του γηπέδου «Αμστερνταμ Αρίνα». Ο Αγιαξ όμως επηρεάζεται όλο και περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή ομάδα από την «απόφαση Μποσμάν», αφού εξαιτίας της έχει απολέσει αρκετούς ποδοσφαιριστές του χωρίς οικονομικό αντίκρισμα. 18 Πάρμα
Η Πάρμα δείχνει τον δρόμο της επιτυχίας στις θεωρούμενες μικρές ομάδες της Ευρώπης. Η ιταλική ομάδα έγινε υπολογίσιμη οικονομική δύναμη στον χώρο του ποδοσφαίρου παρά το μικρό γήπεδό της. Τις αγωνιστικές επιδόσεις της ομάδας μπορούν να απολαύσουν μόνο 29.000 θεατές στο γήπεδο, αλλά οι διοικούντες δεν ανησυχούν ιδιαίτερα για αυτό το γεγονός. Ο σπόνσορας της ομάδας είναι η μεγαλύτερη γαλακτοβιομηχανία στον κόσμο και το σήμα της Παρμαλάτ βρίσκεται στη φανέλα που φοράει ο Ντίνο Μπάτζιο. Το μυστικό της επιτυχίας κρύβεται στα τηλεοπτικά δικαιώματα, αφού από αυτά προέρχεται το 30% των εσόδων της ιταλικής ομάδας. 19 Λάτσιο
Οι οπαδοί της Μάντσεστερ ακόμη αναρωτιούνται πώς ο Μαρσέλο Σάλας, ένας παίκτης που ενδιέφερε τον προπονητή τους Ιαν Φέργκιουσον, κατέληξε να ανήκει στα περιουσιακά στοιχεία μιας άλλης ποδοσφαιρικής εταιρείας με κεφάλαιο τρεις φορές μικρότερο από το δικό τους. Οι οπαδοί της Λάτσιο όμως ήταν σίγουροι ότι ο πρόεδρός τους Σέρτζιο Κρανιότι θα έπαιρνε τον χιλιανό σταρ στη Ρώμη. Η ιταλική ομάδα που έκανε πρώτη την είσοδό της στο χρηματιστήριο ήταν η Λάτσιο και από τότε ο Κρανιότι δεν διστάζει να δαπανά τα χρήματα που απαιτούνται για να πάρει τους ποδοσφαιριστές που επιθυμεί στο γήπεδο «Ολύμπικο» της Ρώμης.
20 Αρσεναλ
Ο γάλλος προπονητής Αρσέν Βενγκέρ με σπουδαίους παίκτες, όπως ο Ντένις Μπέρκαμπ, ο Μαρκ Οφερμαρς και ο Νικολά Ανελκά, οδήγησε πέρυσι την Αρσεναλ στην κατάκτηση του πρωταθλήματος. Οι διοικούντες όμως δεν δείχνουν ενδιαφέρον να κάνουν την ομάδα τους και την πιο κερδοφόρα στην Αγγλία. Ισως το μικρό γήπεδο που διαθέτουν να μην ευνοεί κάτι τέτοιο, αλλά παράλληλα δεν υπάρχουν και τα χρήματα που απαιτούνται για να προβούν στην κατασκευή νέου. Επίσης η πολιτική της διοίκησης είναι να κρατάει τις τιμές των εισιτηρίων σε χαμηλό επίπεδο για να προσελκύει περισσότερο κόσμο στο γήπεδο.
