Πρωτόγνωρες διαστάσεις έχει λάβει πλέον το – πολυδιάστατο – φαινόμενο που θέλει δικαστές και εισαγγελείς, ακόμη και ανώτατους, να λογοδοτούν για πράξεις, αποφάσεις ή παραλείψεις τους.
Απλοί πολίτες αλλά και υψηλού κύρους θεσμικά πρόσωπα της Δικαιοσύνης, βάλλουν – αν και με διαφορετική αφετηρία – κατά δικαστών, αμφισβητώντας την ποιότητα του έργου τους, ενίοτε και αγωνιώντας για την προσωπική τους αποκαθήλωση.
Σε μια κομβική φάση για τον θεσμό, κατά την οποία το κύρος του έχει δεχθεί σοβαρά πλήγματα, ακόμη και μέσω δημοσίων διενέξεων της εκτελεστικής εξουσίας με τις ηγεσίες ανώτατων δικαστηρίων, η διάθεση ελέγχου – πειθαρχικού και όχι μόνον – των λειτουργών της Δικαιοσύνης παρουσιάζει αυξητική τάση σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, προκαλώντας κύμα ανησυχίας εντός και εκτός του πεδίου της.
Οι αναφορές των απλών πολιτών

Στοιχεία που έχουν έλθει σε γνώση του «Βήματος», φέρουν τις «καταγγελίες» σε βάρος δικαστών, που διατυπώνονται από πολίτες με ανοικτές υποθέσεις στη Δικαιοσύνη, να έχουν αυξηθεί κατακόρυφα από τις αρχές του έτους, σε τέτοιο βαθμό ώστε να πλησιάζουν πλέον τις 400. Η υπερβολική καθυστέρηση, η απρεπής συμπεριφορά λειτουργών απέναντι σε διαδίκους, και οι παράδοξες δικαστικές αποφάσεις, είναι – όπως εκτιμάται από γνώστες του δικαστικού χώρου – οι συνήθεις αιτίες που ωθούν σε βάρος τους αναφορές.

«Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι λειτουργοί της Δικαιοσύνης προσπαθούν υπό αντίξοες συνθήκες, φέρνοντας εις πέρας και πολλές αλλά και δύσκολες υποθέσεις (η υφή τους – σημειωτέον – έχει αλλάξει, είναι πιο περίπλοκη και σαφώς πιο στρυφνή σε σχέση με το παρελθόν), εντούτοις υπάρχουν δικαστές που επικαλούνται ψυχολογικά ή οικογενειακά προβλήματα και δεν ασκούν κανονικά το έργο τους», τονίζουν οι ίδιες πηγές. «Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις, λίγες αλλά υπαρκτές, στις οποίες απαιτήθηκε ενάμισης χρόνος για μια απόφαση σχετική με ασφαλιστικά μέτρα, όταν το σύνηθες διάστημα δεν υπερβαίνει τους έναν – δυο μήνες, ή ένας ολόκληρος χρόνος για υποθέσεις διατροφής και επιμέλειας παιδιών – απλώς ανεπίτρεπτο. Τι να πει κανείς για τη δικαστή που είχε εκκρεμείς 120 υποθέσεις ασφαλιστικών μέτρων, σε διάστημα περίπου δυο ετών ; Πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις, είναι άδικο να αμαυρώνουν γενικότερα την εικόνα για τον κλάδο. Έχουμε και λαμπρούς δικαστές… Γίνεται εξάλλου αγώνας να εκδίδονται αποφάσεις το αργότερο σε οκτώ μήνες, έτσι ώστε να μη χρειάζεται οι υποθέσεις να αφαιρούνται από δικαστικούς λειτουργούς, προκειμένου να ανασυζητηθούν. Σε γενικές γραμμές, πάντως, το κύμα της δυσαρέσκειας είναι μεγάλο, τόσο ώστε η Επιθεώρηση να κινδυνεύει να λειτουργεί ως τέταρτος βαθμός δικαιοδοσίας».
H Athens Review of Books και το ΕΣΡ που βράζει

Αίσθηση έχει προκαλέσει η είδηση ότι στις 9 του προσεχούς Οκτωβρίου θα δικαστούν ενώπιον ακροατηρίου στο Ειδικό Δικαστήριο Κακοδικίας, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Βασίλειος Πέππας, και μαζί του δυο αντιπρόεδροι, η Πηνελόπη Ζωντανού και ο Γεώργιος Λέκκας, τρεις αρεοπαγίτες, η Αγγελική Τζαβάρα, ο Θωμάς Γκατζογιάννης και ο Ερωτόκριτος Ερωτοκρίτου, ένας πρόεδρος Εφετών, ο Κυριάκος Φώσκολος, και μία εφέτης, η Στυλιανή Μπλέτα, στο πλαίσιο της γνωστής υπόθεσης «Κοτζιάς κατά Athens Review of Books», της Αθηναϊκής Επιθεώρησης του βιβλίου, που εκδίδεται με τις υπογραφές της Μαρίας και του Μανώλη Βασιλάκη. Πηγές κάνουν λόγο για έκδηλη αμηχανία στον Άρειο Πάγο, σχεδόν σε επίπεδο «άρνησης», ακόμη και να παραληφθεί από τον επιμελητή η σχετική κλήση προς συζήτηση.

Πολύπειροι εκπρόσωποι της Δικαιοσύνης εκτιμούν ότι στην ιστορία του ελληνικού κράτους δεν έχει υπάρξει ανάλογο προηγούμενο, τονίζοντας ως ιδιαίτερα σοβαρό το γεγονός ότι η υπόθεση συνοδεύεται από καταγγελίες περί «εξαγορασμένης ψήφου», αλλά και σειρά δημοσιευμάτων για «απολύτως παράνομες αποφάσεις» σε βάρος του περιοδικού.

Τρανή απόδειξη ότι για να τεθεί ένας λειτουργός στο στόχαστρο δεν απαιτείται πάντα εν ενεργεία ρόλος του στη Δικαιοσύνη, είναι ο κ. Αθανάσιος Κουτρομάνος, πρώην πρόεδρος του Αρείου Πάγου, νυν πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ο οποίος «ελέγχεται», μαζί και με άλλα μέλη του ΕΣΡ, στο πλαίσιο διενέργειας προκαταρκτικής έρευνας από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών για τυχόν παράβαση καθήκοντος, όσον αφορά τη στάση της Αρχής έναντι του ριάλιτι «Game of Love».

Ο κ. Κουτρουμάνος φέρεται λίαν δυσαρεστημένος, όχι μόνον διότι αιφνιδιάστηκε – ουδείς όπως λέγεται είχε επικοινωνήσει με το ΕΣΡ που ήταν σε διαδικασία λήψης σχετικής απόφασης αλλά και γιατί βάσει του συνταγματικού και νομικού πλαισίου, η Αρχή υπόκειται αποκλειστικά σε κοινοβουλευτικό έλεγχο. Παρά το γεγονός ότι το ΕΣΡ βράζει, πέρα από το θεσμικό θέμα που εγείρεται ως προς το πού σταματά ο ποινικός έλεγχος, εντούτοις γίνεται σαφές προς «Το Βήμα» ότι η Ολομέλεια της Αρχής δεν προτίθεται να οχυρωθεί πίσω από το προφανές, αναθέτοντας σε ιδιώτη δικηγόρο τα περαιτέρω.

Τα πειθαρχικά και η ανέλιξη των δικαστών

Σαρωτική (και ενώ δεν υπάρχει μεγάλη προθυμία παροχής στοιχείων, αριθμητικών έστω) φέρεται και η αύξηση των πειθαρχικών κατηγοριών και αγωγών σε βάρος λειτουργών της Δικαιοσύνης, εκ των έσω, από υψηλού κύρους θεσμικά πρόσωπα της. Σοβαροί δικαστικοί κύκλοι αλλά και πολλοί εκ των εμπλεκομένων κάνουν λόγο για «α λα καρτ» αναζήτηση πειθαρχικών ευθυνών, ενίοτε στοχευμένα, και πειθαρχικές διαδικασίες που συνδέονται με επικείμενες κρίσεις για ανέλιξη.

Η Εισαγγελία Εφετών Πειραιά, οι μεταθέσεις στην οποία αποφασίζονται σήμερα Δευτέρα από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, προσφέρει ένα καλό παράδειγμα στο όλο τοπίο, καθώς στους ενδιαφερόμενους εισαγγελείς συγκαταλέγονται η Βασιλική Τσιρώνη, νυν διευθύνουσα την Εισαγγελία Εφετών Ναυπλίου, η οποία βρίσκεται υπό πειθαρχική κατηγορία, ο εισαγγελέας Εφετών Αθηνών Δημήτρης Ασπρογέρακας και ο εισαγγελέας Εφετών Αθηνών Ευάγγελος Κασσαλιάς.
Αν το Συμβούλιο εγκρίνει τις μεταθέσεις τους, η κυρία Τσιρώνη, ως αρχαιότερη στην επετηρίδα, θα μπορέσει να καταλάβει και τον θώκο της διευθύνουσας την Εισαγγελία Εφετών Πειραιά – ο οποίος χηρεύει καθώς προήχθη σε αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου ο νυν διευθύνων Παναγιώτης Μπρακουμάτσος.
Αν ωστόσο η εξέλιξη της πειθαρχικής διαδικασίας δεν είναι συν τω χρόνω υπέρ της, τον θώκο καταλαμβάνει εις εκ των δυο κυρίων εισαγγελέων, και πάντως όποιος εμμείνει στην αίτησή του ως το τέλος. Παρεμπιπτόντως, αμφότεροι έχουν ασχοληθεί με τον δικαστικό συνδικαλισμό, ο κ. Κασσαλιάς δε είχε εκλεγεί στο Δ.Σ. της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων με τον συνδυασμό που έχαιρε της στήριξης της Βασιλικής Θάνου, τέως προέδρου του Αρείου Πάγου και νυν προϊσταμένης του Νομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού.

Πολύ έχει συζητηθεί τις τελευταίες εβδομάδες και η περίπτωση του προσφάτως προαχθέντος (με 13 -2) σε αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου. Το γεγονός ότι το όνομα του κ. Ντογιάκου περιλαμβάνεται – μαζί με αυτά άλλων πέντε λειτουργών – σε πόρισμα του αντιπροέδρου του ΣτΕ Ιωάννη Γράβαρη, σχετικό και με πειθαρχική διαδικασία, έχει προκαλέσει ερωτηματικά για την επιρροή που μπορεί να ασκήσει στην προαγωγή του. Πηγές διαβεβαιώνουν, πάντως, ότι το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο έκρινε «εν πλήρει συνειδήσει, έχοντας όλα τα στοιχεία στα χέρια του, την προαγωγή του κ. Ντογιάκου».