Ιατρική και Πολυτεχνείο οι πρώτες σχολές στις διδακτορικές εργασίες

Είκοσι χιλιάδες νέοι επιστήμονες με υψηλής εξειδίκευσης διδακτορικούς τίτλους, που ζουν στην πλειονότητά τους στην Ελλάδα και αποτελούν τη νέα «δύναμη» της χώρας μας, αποφοίτησαν από τα ελληνικά πανεπιστήμια τα τελευταία τριάμισι χρόνια.

Νέοι που στην πλειονότητά τους επέλεξαν την επιστήμη της Ιατρικής (μόνο το 2015, 600 νέα διδακτορικά σε τομείς των Επιστημών Υγείας ολοκληρώθηκαν στη χώρα μας), ενώ εκατοντάδες ακόμη συμφοιτητές τους επέλεξαν τις πολυτεχνικές σπουδές, τις Θετικές Επιστήμες και την Πληροφορική.

Μέχρι και 29 νέα διδακτορικά στην επιστήμη της Θεολογίας δόθηκαν το 2015 από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης σε φοιτητές του.

Ποιοι είναι οι παραπάνω; Οι νέοι πολίτες που κυκλοφορούν στους δρόμους της Ελλάδας (μιας χώρας «διψασμένης» για ανάπτυξη) και αναζητούν τα μονοπάτια ή τις λεωφόρους που θα συνδέσουν τη ζωή τους με την υπόλοιπη υφήλιο φέρνοντας τις νέες τάσεις των επιστημών πίσω στη χώρα τους και στα πανεπιστήμια που τους μόρφωσαν.

Στους νέους διδάκτορες λοιπόν εστιάζει η νέα μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) «Στατιστικά στοιχεία για τους διδάκτορες που αποφοίτησαν από τα ελληνικά ΑΕΙ το 2015» που παρουσιάζει εντυπωσιακάστοιχεία για το ανθρώπινο ερευνητικό δυναμικό της χώρας.

Στη μελέτη παρουσιάζονται στατιστικά δεδομένα (κατανομή διδακτόρων ανά ίδρυμα και σχολή, επιστημονικά πεδία διατριβών, διεθνής κινητικότητα, προηγούμενοι τίτλοι σπουδών, κ.ά.) που αφορούν όσους αναγορεύθηκαν διδάκτορες κατά το έτος 2015, έχοντας εκπονήσει τη διατριβή τους σε ελληνικά πανεπιστήμια.

«Οι κάτοχοι διδακτορικού τίτλου σπουδών αποτελούν την αιχμή στο ανθρώπινο ερευνητικό δυναμικό, με πολύ υψηλό επίπεδο τυπικών και ουσιαστικών προσόντων, δεξιοτήτων και εξειδικευμένων γνώσεων» λέει σχετικά στο «Βήμα» η διευθύντρια του ΕΚΤ κυρία Εύη Σαχίνη και προσθέτει ότι «οι νέοι διδάκτορες οι οποίοι αποφοιτούν κάθε χρόνο από τα ελληνικά πανεπιστήμια αποτελούν πολύτιμο κεφάλαιο για τη μετάβαση σε μία οικονομία έντασης γνώσης».

Ετσι, το 2015 αναγορεύθηκαν συνολικά 1.810 νέοι διδάκτορες από ελληνικά ΑΕΙ καιοι περισσότεροι από αυτούς απέκτησαν τον προηγούμενο τίτλο σπουδών τους στην Ελλάδα (86%) ενώ αρκετοί (14%) επέστρεψαν μετά από σπουδές στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ιταλία και στις ΗΠΑ. Ο αριθμός των αναγορεύσεων νέων διδακτόρων από τα ελληνικά ΑΕΙ κατά την περίοδο 2005-2015 κυμαίνεται περί τις 2.000 άτομα κατ’ έτος. Το 2015, το ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ αποτελούν τα πανεπιστήμια στα οποία εκπονήθηκαν οι περισσότερες διδακτορικές διατριβές (28% και 18%, αντίστοιχα). Ακολουθούν το ΕΜΠ και τα Πανεπιστήμια Πατρών, Κρήτης και Θεσσαλίας.

Οσον αφορά το φύλο των νέων διδακτόρων, το 2015 καταγράφεται σχεδόν απόλυτη ισοκατανομή ως προς τον αριθμό ανδρών (50,7%) και γυναικών (49,3%). Οσον αφορά την ηλικία, οι περισσότεροι από τους νέους διδάκτορες είναι έως 35 ετών (46,6%), ενώ έπεται η ηλικιακή ομάδα 35-44 έτη (38,1%).

Σύμφωνα με την ποσοστιαία κατανομή του κύριου επιστημονικού πεδίου της διδακτορικής διατριβής, οι περισσότερες εξ αυτών αφορούν την Ιατρική και τις Επιστήμες Υγείας (31,6%), ενώ ακολουθούν οι Φυσικές Επιστήμες (24,3%) και οι Κοινωνικές Επιστήμες (23%). Χαμηλότερα ποσοστά καταλαμβάνουν οι Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογίας, οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες και οι Γεωργικές Επιστήμες.

Διερευνώντας το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων των διδακτόρων, σε ποσοστό 37,6% τουλάχιστον ο ένας από τους δύο γονείς ήταν κάτοχος πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (36,7%). Ακολουθούν οι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (32,5%). Οι γονείς κάτοχοι διδακτορικού τίτλου βρίσκονται στην τέταρτη θέση, με ποσοστό 8,5%.

Αποταμίευση και οικογένεια

Βασική πηγή χρηματοδότησης των διδακτορικών σπουδών για το 36,8% των νέων διδακτόρων του 2015 ήταν οι προσωπικές αποταμιεύσεις και η υποστήριξη από την οικογένεια, ενώ για το 28,6% ήταν η λήψη υποτροφίας από ελληνικό ίδρυμα.

Οι περισσότεροι από τους διδάκτορες χρειάστηκαν 6 έτη για την ολοκλήρωση της διατριβής τους (26,5%). Παραπλήσια είναι τα ποσοστά εκείνων των διδακτόρων οι οποίοι χρειάστηκαν 4, 5 και 7 έτη για την ολοκλήρωση της διατριβής τους (14,9%, 16,6% και 15,4%, αντίστοιχα).

Για τους διδάκτορες οι οποίοι διέμειναν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια των διδακτορικών τους σπουδών, κυρίως για τη διενέργεια έρευνας στο πλαίσιο της διατριβής τους,οι δημοφιλέστερες χώρες ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο (22,6%), η Γερμανία (16,7%) και οι ΗΠΑ (12,1%).

Τα στοιχεία αντλούνται από το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών που διά νόμου τηρεί από το 1985 το ΕΚΤ, με 40.000 διδακτορικές διατριβές, οι περισσότερες από τις οποίες διατίθενται ηλεκτρονικά σε ένα ανεκτίμητο «απόθεμα» της ελληνικής επιστημονικής παραγωγής και γνώσης με την ερευνητική δραστηριότητα αιχμής.

l Μόνο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 2015 εκπονήθηκαν 259 διατριβές στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Υγείας, 78 στις Θετικές Επιστήμες, 69 στη Φιλοσοφική, 55 στις Νομικές, Πολιτικές, Οικονομικές Σπουδές (σύνολο για το Ιδρυμα σε όλα τα επιστημονικά πεδία 503 διδακτορικοί τίτλοι)

l Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 72 νέοι επιστήμονες πήραν τον διδακτορικό τους τίτλο στις Επιστήμες Υγείας το 2015, 63 στην Πολυτεχνική Σχολή του, 49 στη Φιλοσοφική Σχολή, 45 στις Θετικές Επιστήμες (σύνολο 326 νέοι τίτλοι)

l Στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο δόθηκαν το 2015 39 νέα διδακτορικά από τους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς και Μηχανικούς Υπολογιστών, 29 από τους Χημικούς Μηχανικούς,17 από τους Αρχιτέκτονες Μηχανικούς (σύνολο 135 τίτλοι).

l Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 29 διδακτορικοί τίτλοι δόθηκαν από τη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων, 9 από τη Σχολή Επιστημών και Τεχνολογίας της Πληροφορίας και 8 από τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών (σύνολο 29).

l Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης δόθηκαν 51 νέοι τίτλοι από τη Σχολή Επιστημών Υγείας, 49 από τη Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών, 6 από τη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (σύνολο 116).

Συνολικά οι επιστήμονες του ΕΚΤ εκτιμούν ότι περίπου 2.000 διδακτορικοί τίτλοι «βγαίνουν» στην… αγορά της Ελλάδας ετησίως.