Ξεκινούν οι δοκιμές της πρώτης στον κόσμο τεχνολογίας για την εναέρια κυκλοφορία, την ασφάλεια και τον εντοπισμό drones, που έχει αναπτύξει η Vodafone. Πρόκειται για το πρώτο Σύστημα Ραδιοφωνικού Εντοπισμού (RPS) για Drones, το οποίο χρησιμοποιεί ένα μόντεμ 4G και μια κάρτα SIM που είναι ενσωματωμένη σε κάθε μη επανδρωμένο αεροσκάφος. Στόχος της πρωτοποριακής προσέγγισης της Vodafone, η οποία αξιοποιεί καινοτόμες τεχνολογίες Internet of Things (IoT) μέσω δικτύου 4G, είναι η προστασία των αεροσκαφών από καταστροφικά ατυχήματα, καθώς και η πρόληψη εισβολών drones σε ευαίσθητες περιοχές, όπως αεροδρόμια, φυλακές, νοσοκομεία κ.ά.
Όπως προκύπτει από την ανάλυση της κοινής επιχείρησης για την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού συστήματος νέας γενιάς για τη διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας νέας γενιάς (SESAR), μέχρι το 2050 στον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα καταγράψουν περισσότερες από 250 εκατ. ώρες πτήσης ετησίως σε πυκνοκατοικημένες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή επτά φορές περισσότερο από τις σωρευτικές ετήσιες ώρες πτήσης συμβατικών αεροσκαφών.

Κίνδυνοι και λύσεις

Οι κίνδυνοι λοιπόν για τα αεροσκάφη αυξάνονται με εκθετικούς ρυθμούς, καθώς τα εμπορικά ή πολιτικά drones είναι πολύ μικρά για να εντοπίζονται από τα συμβατικά ραντάρ. Αποτελούν δε, παρά το μικρό τους μέγεθος, σοβαρό κίνδυνο για τους πιλότους, ιδίως σε χώρους άμεσης γειτνίασης με πεδία προς-/απογείωσης και αεροδρόμια. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται επίσης κατά κόρον για εγκληματικούς σκοπούς, όπως λαθρεμπόριο ναρκωτικών και παράνομη παράδοση υλικού σε κρατούμενους φυλακών.
Επιπλέον, οι υπηρεσίες ασφάλειας και πληροφοριών ανησυχούν ολοένα και περισσότερο ότι ειδικά προσαρμοσμένα drones, κατευθυνόμενα μέσω GPS, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά μικρών, αλλά θανατηφόρων εκρηκτικών φορτίων, με σκοπό να πλήξουν καίριους στόχους.
Με τη νέα τεχνολογία καθίσταται εφικτή η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο κάθε drone, με ακρίβεια έως και 50 μέτρων, από τους χειριστές τους και τους εξουσιοδοτημένους φορείς, όπως είναι οι υπηρεσίες ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας. Είναι δυνατός ο έλεγχος πέρα από την οπτική επαφή του χειριστή, μειώνοντας κατά πολύ τον κίνδυνο τυχαίας εισβολής όταν οι χειριστές χάσουν τα αεροσκάφη από το οπτικό τους πεδίο. Επίσης, καθίσταται εφικτός ο προστατευτικός γεωαποκλεισμός (geofencing) με προ-ρυθμισμένα drones που προσγειώνονται αυτόματα ή επιστρέφουν στον χειριστή τους όποτε προσεγγίζουν προκαθορισμένες ζώνες αποκλεισμού.
Εξασφαλίζεται ακόμη η δυνατότητα παρέμβασης με τηλεχειρισμό σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να δοθεί στις αρχές η δυνατότητα να υποκαταστήσουν τον χειριστή στον έλεγχο του μη επανδρωμένου αεροσκάφους, ώστε να μεταβάλουν την πορεία της πτήσης του ή να το αναγκάσουν να προσγειωθεί. Τέλος, γίνεται ηλεκτρονική ταυτοποίηση μέσω SIM και εγγραφή του ιδιοκτήτη.

Δίκτυα 4G και τεχνητή νοημοσύνη

Τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 4G λειτουργούν με παγιωμένα και αποδεδειγμένα για την αποτελεσματικότητά τους συστήματα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρής και ολοκληρωμένης εναέριας κρυπτογράφησης από την κάρτα SIM μέχρι τον σταθμό βάσης. Τα δεδομένα τοποθεσίας RPS είναι σημαντικά δυσκολότερο να υποκλαπούν απ’ ότι τα δεδομένα τοποθεσίας GPS, ενώ η σύνδεση δεδομένων που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των Drones προσφέρει στους χειριστές σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τα υφιστάμενα πρωτόκολλα ελέγχου ραδιοσυχνοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης ανθεκτικότητας και της ανατροφοδότησης σε πραγματικό χρόνο πέρα από τον ορίζοντα.
Το Vodafone RPS συνδυάζεται με αλγόριθμους Τεχνητής Νοημοσύνης, που αναπτύχθηκαν επίσης από τη Vodafone, προκειμένου να καθίσταται εφικτή η παρακολούθηση και ο έλεγχος εξ αποστάσεως πολύ μεγάλου αριθμού μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Η Vodafone έχει καταστήσει δημόσια την έρευνα για το RPS και τη σχετική πνευματική ιδιοκτησία, χωρίς τέλη παραχώρησης για επαναχρησιμοποίηση, προκειμένου να επιταχυνθεί η προσπάθεια για την ασφάλεια των Drones και την καινοτομία στον γεωγραφικό εντοπισμό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι δοκιμές της τεχνολογίας ασφαλείας και εντοπισμού Drones της Vodafone στηρίζουν τους στόχους του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA), με τον οποίο η Vodafone έχει συνεργαστεί. Ο EASA βρίσκεται στη φάση εκπόνησης νέων πανευρωπαϊκών κανόνων για τη ρύθμιση της λειτουργίας των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Σε μια προκαταρκτική δοκιμή που διενεργήθηκε στα τέλη του 2017 -η πρώτη του είδους της στον κόσμο- η Vodafone χρησιμοποίησε το 4G δίκτυό της για το χειρισμό ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους τύπου X-UAV με άνοιγμα πτερύγων 1,3 μ. και βάρος 2 κιλά.
Σε όλη τη διάρκεια της προκαταρκτικής δοκιμής, η οποία διεξήχθη σε διαδρομή μήκους 32 χλμ. γύρω από την πόλη Isla Mayor, κοντά στην Σεβίλλη της Ισπανίας, Drone μετέδιδε ροή βίντεο σε πραγματικό χρόνο, σε ανάλυση HD, καθώς και τα δεδομένα της πτήσης, συμπεριλαμβανομένης της ταχύτητας, της θέσης RPS και των συντεταγμένων GPS του αεροσκάφους. Εντός του 2018 προγραμματίζονται στην Ισπανία και τη Γερμανία περαιτέρω δοκιμές, οι οποίες θα συντονιστούν με τις αρμόδιες αρχές, με σκοπό να καταστεί η τεχνολογία ασφάλειας και εντοπισμού μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Vodafone διαθέσιμη για εμπορική χρήση από το 2019.
Η τεχνολογία πίσω από το RPS πρόκειται επίσης να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για την ενίσχυση της λειτουργικότητας και άλλων συσκευών IoT -από ετικέτες αποσκευών έως ποδήλατα. Το RPS θα μπορούσε να υποστηρίξει ή να αντικαταστήσει το GPS σε ορισμένες συσκευές IoT, καθιστώντας δυνατή την καλύτερη παρακολούθηση της τοποθεσίας, ιδιαίτερα σε εσωτερικούς χώρους, την ανάπτυξη μικρότερων συσκευών, καθώς και την ενίσχυση της ασφάλειας.