Στα χέρια του υπουργού Παιδείας κ. Νίκου Φίλη βρίσκεται το πόρισμα της επιτροπής υπό τον καθηγητή κ. Αντώνη Λιάκο με τις προτάσεις για τις αλλαγές στο νέο λύκειο όπως και με την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τα προβλήματα που ανακύπτουν.
Η επιτροπή εκθέτει σε γενικές γραμμές τη συλλογιστική για τις αλλαγές που προτείνει, καταλήγει σε συγκεκριμένες επιλογές, όπως τη θέσπιση «εθνικού απολυτηρίου», βάσει του οποίου θα γίνεται η επιλογή των υποψηφίων φοιτητών στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, και «πιστοποιητικού σπουδών», περιγράφει το νέο ΕΠΑΛ και την εξειδίκευση στην τεχνολογική εκπαίδευση ενώ δίνει και διεξόδους στους νέους που δεν θέλουν να ακολουθήσουν κάποιον από τους δύο τύπους λυκείου με τις επαγγελματικές σχολές (ΕΠΑΣ).
Όπως σημειώνεται στην παρουσίαση του σχεδίου αυτού στο «Βήμα της Κυριακής», εισάγεται η διπλωματική εργασία η οποία μοριοδοτείται γενναία, ενώ τα μαθήματα και στα γενικά λύκεια (ΓΕΛ) και στα επαγγελματικά (ΕΠΑΛ) θα είναι έξι, δύο υποχρεωτικά και τέσσερα επιλεγόμενα από ισάριθμους κύκλους μαθημάτων.

Επανέρχεται πλήρως στην φιλοσοφία της στο εξεταστικό συστημα των σχολείων η Τράπεζα Θεμάτων που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για πρώτη φορά επί υπουργίας Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου.

Στο πόρισμα αναφέρεται ότι «η ακριβής διάρθρωση του προγράμματος σπουδών του λυκείου θα αποτελέσει αντικείμενο ενδελεχούς μελέτης και διαβούλευσης». Και όπως φαίνεται παρακάτω θα χρειαστεί περαιτέρω επεξεργασία το σχέδιο ώστε να φτάσει ως πρόγραμμα σπουδών στα σχολεία. Η βάση ωστόσο για τη συζήτηση θα είναι η ιδέα των υποχρεωτικών και των επιλεγόμενων μαθημάτων από τις τέσσερις ομάδες.
Τα υποχρεωτικά μαθήματα
Στα ΓΕΛ τα υποχρεωτικά μαθήματα προτείνεται να είναι η Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, όπου θα διαβάζουν και θα συζητούν ολοκληρωμένα έργα, και τα Αγγλικά, με ανάλογο θεματικό πλουραλισμό. Και η Φυσική Αγωγή (γυμναστική, δηλαδή, αλλά δεν θα εξετάζεται) θα είναι κοινή για όλους.
Ειδικότερα για τα Αγγλικά, όπως αναφέρεται στην πρόταση της επιτροπής, το μάθημα θα εστιάζει στην πολιτισμική διάσταση της γλώσσας: λογοτεχνία, δοκίμιο, θέατρο, εφημερίδες και περιοδικά, θέματα σχετικά με άλλα γνωστικά αντικείμενα θα συμπεριλαμβάνονται στο αναλυτικό πρόγραμμα.
Η διδασκαλία του μαθήματος στο βασικό επίπεδο θα παρέχεται σε ένα γλωσσικό επίπεδο Β2 στην Α’ Λυκείου και θα καταλήγει σε ένα επίπεδο Γ1 στη Β’ Λυκείου (τελευταία τάξη). Προτείνεται μάλιστα στην περίπτωση που ο βαθμός στο «εθνικό απολυτήριο» ξεπερνά μία τιμή (60%, για παράδειγμα), ο μαθητής να παίρνει αυτομάτως πιστοποιητικό γλωσσομάθειας Γ1.
Η διδασκαλία των Αγγλικών στο υψηλό επίπεδο θα αφορά μαθητές οι οποίοι ήδη έχουν τελειώσει με το θέμα της γλωσσομάθειας, οπότε θα μελετούν κείμενα αντίστοιχης δυσκολίας.
Όσο για την Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, προτείνεται από την επιτροπή να περιλαμβάνει σύγχρονη λογοτεχνία, ποίηση, θέατρο, δοκίμιο και παραγωγή γραπτού λόγου. Θα παρέχεται και αυτό σε δύο επίπεδα, βασικό και υψηλό. Οι μαθητές θα διαβάζουν και θα συζητούν ολοκληρωμένα έργα (μυθιστορήματα, δοκίμια, παραδειγματικά έργα πολιτικής επιστήμης, ιστορίας, κοινωνιολογίας κλπ).
Αντίστοιχα στα ΕΠΑΛ προτείνονται ως υποχρεωτικά τα Αγγλικά και οι Σπουδές Πολιτισμού, με έμφαση στον οπτικοακουστικό πολιτισμό (κινηματογράφος, θέατρο, μουσική) και επίσης Φυσική Αγωγή.
Έτσι, στην περίπτωση των ΕΠΑΛ πρόταση της επιτροπής, υπό επεξεργασία πάντα, είναι το μάθημα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία να γίνει Κινηματογράφος-Οπτικοακουστική Εκπαίδευση, Πληροφορική.
Οι κύκλοι μαθημάτων
Όπως είναι γνωστό το πρόγραμμα σπουδών του λυκείου θα συμπληρώνεται με τέσσερα μαθήματα οποία θα επιλέγουν οι μαθητές από τέσσερις ομάδες μαθημάτων. Οι μαθητές μπορεί να επιλέγουν ένα μάθημα από κάθε ομάδα ή, εναλλακτικά, να μην επιλέξουν κανένα μάθημα από μία ομάδα και να πάρουν ένα δεύτερο μάθημα από μια άλλη.
Για τα ΓΕΛ η επιτροπή προτείνει τις εξής ομάδες με τα μαθήματα:
* Μαθηματικά και Πληροφορική:
Μαθηματικά (σε υψηλό και σε βασικό επίπεδο), Εφαρμοσμένες Μαθηματικές Μέθοδοι, Πληροφορική και Προγραμματισμός κ.ά.
* Πειραματικές Επιστήμες:
Φυσική (πιθανόν σε δύο επίπεδα, βασικό και υψηλό), Χημεία, Βιολογία, Περιβαλλοντική Επιστήμη, Φυσική Ιστορία κ.ά.
* Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες:
Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά, Ιστορία, Ιστορικά Θέματα, Φιλοσοφία και Ηθική, Οικονομικά, Ανθρωπογεωγραφία, Πολιτική Οικονομία κ.ά.
* Τέχνη και Πολιτισμός:
Σχέδιο, Ιστορία Τέχνης, Κινηματογράφος, Μουσική, δεύτερη ξένη γλώσσα (Γερμανικά, Γαλλικά κ.λπ.) κ.ά.
Η επιλογή δεύτερου μαθήματος από μία ομάδα έχει το σκεπτικό, κατά την επιτροπή, επειδή υπάρχει σοβαρή πιθανότητα κάποιο πανεπιστημιακό τμήμα να απαιτεί οι υποψήφιοι φοιτητές του να έχουν πάρει, για παράδειγμα, και Φυσική και Χημεία όσον αφορά τον κύκλο των Πειραματικών Επιστημών, ή κάποιος υποψήφιος για Τμήμα Ιστορίας να πάρει και Ιστορία υψηλού επιπέδου και Αρχαία Ελληνικά, όσον αφορά τον κύκλο των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών.
Το πρόβλημα είναι, όπως επισημαίνουν στο «Βήμα» εκπαιδευτικοί, με την επιλογή των Μαθηματικών ή της Φυσικής, π.χ., που θα είναι απαραίτητη για τους υποψήφιους για ένα Τμήμα Φιλολογίας ή Ιστορίας. Ναι μεν ο μαθητής θα επιλέξει, για παράδειγμα. Δύο μαθήματα από την ομάδα των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, θα πάει άλλο ένα, π.χ. Ιστορία Τέχνης, από τον κύκλο της Τέχνης και του Πολιτισμού, θα εγκαταλείψει έναν κύκλο, ή των Μαθηματικών – Πληροφορικής ή των Πειραματικών Επιστημών, αλλά θα είναι υποχρεωμένος να επιλέξει ένα μάθημα από τις εν λόγω ομάδες.
Επομένως τι θα χρειαστεί, φέρ’ ειπείν, ένας υποψήφιος φιλόλογος ή ιστορικός ή κοινωνιολόγος τα Μαθηματικά, τον Προγραμματισμό, τη Φυσική, τη Χημεία ή Βιολογία; Αντίστοιχα ισχύει και στην αντίστροφη περίπτωση που ένας υποψήφιος μηχανικός βρεθεί στο δίλημμα να επιλέξει Κινηματογράφο ή Πολιτική Οικονομία ή Ιστορία κ.λπ.
Θολό τοπίο στα ΕΠΑΛ
Για τα ΕΠΑΛ, η επιτροπή δεν κάνει συγκεκριμένη πρόταση όπως για τα ΓΕΛ, αλλά δίνει μια γενική κατεύθυνση, ότι κατ’ αναλογία του ΓΕΛ θα πρέπει να συμπτυχτούν οι υπάρχοντες τομείς σε τρεις ή τέσσερις κύκλους και να προστεθεί ο κύκλος της Τέχνης-Πολιτισμός, όπως στα ΓΕΛ.
Οι τομείς των ΕΠΑΛ σήμερα, που θα πρέπει να συμπτυχθούν σε τρεις, είναι: Μηχανολογίας Οχημάτων, Ηλεκτρολογίας, Δομικών Έργων, Εφαρμοσμένων Τεχνών, Ηλεκτρονικής, Υγείας και Πρόνοιας, Γεωπονίας και Τροφίμων, Πληροφορικής, Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών, Ναυτικού Πλοιάρχων και Ναυτικού Μηχανικών.