Τα πανεπιστήμια κλείνουν τις πόρτες τους στους νέους επιστήμονες και «προάγουν» με κλειστές διαδικασίες και χωρίς ανταγωνισμό τους… δικούς τους υπαλλήλους. Τα ιδιωτικά σχολεία μπορεί να γλίτωσαν το 23% ΦΠΑ αλλά δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να απολύουν τους εκπαιδευτικούς τους, να ανανεώνουν το προσωπικό τους ή να οργανώνουν τάξεις ενισχυτικής διδασκαλίας στις απογευματινές δραστηριότητές τους.
Ενα νέο, κλειστό και εσωστρεφές εκπαιδευτικό «σύμπαν», βασισμένο κυρίως στις ανάγκες των εκπαιδευτικών και δευτερευόντως στις ανάγκες των μαθητών ή των νέων επιστημόνων, ανατέλλει σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης της χώρας. Κλεισμένοι μέσα σε αυτό, οι αναζητούντες την αριστεία βρίσκονται σίγουρα σε δύσκολη θέση, ειδικά δε αν βρίσκονται στη διοίκηση ιδρυμάτων, όπως οι πρυτάνεις των ΑΕΙ που καλούνται να διαχειριστούν τη νέα αυτή κατάσταση.
Στα παραπάνω προστίθεται η παραίτηση των μελών των Συμβουλίων όλων των κεντρικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων που είχαν έρθει από το εξωτερικό για να βοηθήσουν στη διοίκησή τους, αλλά και η ψήφιση διάταξης από το υπουργείο Παιδείας που απαγορεύει πλέον κάθε δυνατότητα διαγραφής φοιτητή από ελληνικό ΑΕΙ. Μετά δηλαδή την επαναφορά των «αιωνίων» φοιτητών στα ΑΕΙ, καταργήθηκε και διάταξη που προέβλεπε διαγραφή αν δεν επανεγγράφονταν στα τμήματά τους για δύο συνεχόμενα εξάμηνα.
Καθηγητής ΑΕΙ από το… παράθυρο
Τις προηγούμενες ημέρες, με διαδικασία πρωτοφανή για τα κοινοβουλευτικά χρονικά και εισάγοντας με τη μορφή «νομοτεχνικής βελτίωσης» (25 γραμμών) ολόκληρη τροπολογία που στο παρελθόν επιχειρήθηκε ξανά να ψηφιστεί και αποσύρθηκε, το υπουργείο Παιδείας πέτυχε το ακατόρθωτο: αφαίρεσε από τις πρυτανείες και τα τμήματα των πανεπιστημίων τη δυνατότητα να στελεχώσουν κατά βούληση και με ανοιχτές διαδικασίες τα προγράμματά τους.
Συνέπεια αυτού είναι ότι τα ΑΕΙ θα ευνοήσουν τώρα… αναγκαστικά όλα τα μέλη Ειδικού Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΔΙΠ) που μπήκαν στο παρελθόν στα προγράμματά τους από διοικητικές ή άλλες θέσεις, καθώς τους δίνεται τώρα η δυνατότητα να κριθούν εντός εξαμήνου για να μπουν με κλειστή διαδικασία σε προσωποπαγείς θέσεις λεκτόρων.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα εκλεγούν σε θέσεις μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) τα μέλη των κατηγοριών αυτών, εφόσον φυσικά έχουν διδακτορικούς τίτλους, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει τη θέση τους και να κριθεί απέναντί τους κανένας από τους χιλιάδες νέους επιστήμονες που εναγωνίως αναζητούν εργασία. Πρόκειται δηλαδή για τον ασφαλέστερο τρόπο, όπως έλεγε πρύτανης κεντρικού πανεπιστημίου που μίλησε στο «Βήμα», ώστε να οδηγηθούν σε μαζική φυγή και οι λίγοι νέοι επιστήμονες που έχουν απομείνει στη χώρα μας…
Για το θέμα τα μέλη της Συνόδου Πρυτάνεων βρέθηκαν κοντά στο εγκεφαλικό επεισόδιο το πρωί της Παρασκευής. Κάποιοι ζητούσαν σκληρή ανακοίνωση καταγγελίας των νέων διατάξεων. Κάποιοι άλλοι (διατηρούν αρκετά στενές σχέσεις με την κυβέρνηση και τον αρμόδιο υπουργό Παιδείας) ζητούσαν να αμβλυνθούν οι εκφράσεις. Ετσι ή αλλιώς, θα γίνει σύντομα έκτακτη Σύνοδος για το θέμα.
«Η Σύνοδος Πρυτάνεων των πανεπιστημίων είναι διαχρονικά από θέση αρχής αντίθετη σε κλειστές διαδικασίες ανάδειξης σε ακαδημαϊκές θέσεις, επειδή δημιουργούν αμφιβολίες για την ποιότητα της κρίσης και οδηγούν το ελληνικό πανεπιστήμιο σε εσωστρέφεια, αφού αποκλείουν από τη διεκδίκηση πανεπιστημιακών θέσεων αξιόλογους νέους επιστήμονες» αναφέρεται τελικά στην ανακοίνωση η οποία γράφτηκε αρκετές φορές. Ζητεί ανοιχτές διαδικασίες κρίσης και τροποποίηση της παραπάνω διάταξης, καθώς θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη διοικητική ανεπάρκεια και υποστελέχωση και συνακόλουθα σε αδυναμία λειτουργίας.
Η διάταξη κατατέθηκε με τη μορφή «νομοπαρασκευαστικής βελτίωσης», διαδικασία που κατήγγειλε με οργή ο πανεπιστημιακός και βουλευτής του Ποταμιού κ. Γιώργος Μαυρωτάς, ωστόσο τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν έδειξαν επί της διαδικασίας τα απαιτούμενα αντανακλαστικά σε κοινοβουλευτικό χρόνο, με αποτέλεσμα να ψηφιστεί τελικά με αυτή τη μορφή.

«Καμία διαδικασία δεν πρέπει να είναι κλειστή όταν υπάρχουν εκτός των ΑΕΙ νέοι με υψηλά προσόντα που θα επιθυμούσαν να κριθούν και αυτοί για μια θέση στα ελληνικά ΑΕΙ, αλλά όλες οι θέσεις πρέπει να είναι ανοιχτές στον ανταγωνισμό»
έλεγε πρόσφατα μιλώντας στο «Βήμα» ο πρώην πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και έμπειρος σε θέματα διοίκησης κ. Κωνσταντίνος Γάτσιος.

«Επανειλημμένα η Σύνοδος των Πρυτάνεων είχε εκφράσει την αντίθεσή της σε μαζικές «λεκτοροποιήσεις» με κλειστές διαδικασίες και είχαμε τη διαβεβαίωση της πολιτικής ηγεσίας ότι κάτι τέτοιο δεν είναι στις προθέσεις του υπουργείου»
τονίζει σχετικά ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Περικλής Μήτκας.
«Η ρύθμιση που μόλις ψηφίστηκε από τη Βουλή βάλλει ευθέως κατά του αυτοδιοικήτου του πανεπιστημίου γιατί παρακάμπτει την καθιερωμένη ακαδημαϊκή πρακτική των ανοιχτών προκηρύξεων που ξεκινούν από τις ανάγκες και τον σχεδιασμό των τμημάτων. Οδηγεί επίσης σε στρεβλή στελέχωση των ακαδημαϊκών μονάδων, αφού τα υπηρετούντα μέλη ΕΔΙΠ δεν είναι ισοκατανεμημένα στα τμήματα και στις σχολές. Το χειρότερο όμως είναι η παραβίαση της αρχής των ίσων ευκαιριών, αφού οι νέες και νέοι επιστήμονες που δεν έχουν μόνιμη θέση στο Δημόσιο, αλλά μπορεί να διαθέτουν περισσότερα προσόντα, θα εξακολουθήσουν να βλέπουν τις πόρτες των ελληνικών πανεπιστημίων κλειστές» συνεχίζει ο κ. Μήτκας.
«Είναι πολιτική απόφαση»
Σε αυτό το κλίμα, τα μέλη των Συμβουλίων των ΑΕΙ, που πρόσφατα ενημερώθηκαν ότι παρατείνεται η θητεία τους –δεν υπήρχε νομικό πλαίσιο για να εκλεγούν νέα μέλη μετά τη λήξη της -, αποφάσισαν να παραιτηθούν… θεαματικά και να αποχωρήσουν από το σκηνικό που στήθηκε στην ανώτατη εκπαίδευση. Η κυβέρνηση είχε προεκλογικά «υποσχεθεί» την κατάργησή τους, ενώ στη συνέχεια αφαίρεσε όλες τις αποφασιστικές αρμοδιότητές τους.
«Τα Συμβούλια Ιδρύματος ήταν μια ιδέα που μπορούσε να προχωρήσει σε μια κανονική χώρα» δηλώνει απογοητευμένος ο αναπληρωτής προέδρου του Συμβουλίου Μακεδονίας κ. Ανδρέας Γεωργίου. Εξηγεί πως ο ίδιος αλλά και πολλοί συνάδελφοί του ξεκίνησαν την προσπάθειά τους να βοηθήσουν στη διοίκηση και στον εκσυγχρονισμό των ανώτατων ιδρυμάτων της χώρας, αλλά τα εμπόδια που συνάντησαν ήταν πολύ περισσότερα από τη βοήθεια που δέχθηκαν.
Οι διαθέσιμοι υπάλληλοι των ΑΕΙ, το σχέδιο «Αθηνά», οι εσωτερικοί κανονισμοί των ιδρυμάτων που ποτέ δεν συντάσσονταν, η επιφυλακτική στάση της Πολιτείας και τελικά ένας υπουργός (με αισθήματα θλίψης και απογοήτευσης θυμάται ο κ. Γεωργίου τον κ. Αριστείδη Μπαλτά στην Παιδεία) που εμφανίστηκε σε μια συνάντηση των προέδρων των Συμβουλίων ΑΕΙ και είπε: «Τα Συμβούλια θα καταργηθούν, είναι πολιτική απόφαση. Μη ρωτάτε τίποτε άλλο».

«Στόχος ήταν να συνεργαστούμε μεταξύ μας για το καλό των ελληνικών ΑΕΙ και ακούγαμε μέχρι να μας χαρακτηρίζουν «πέμπτη φάλαγγα»… Μας κατηγόρησαν ότι αυτοακυρωνόμαστε όταν δεν μπορέσαμε να κάνουμε τη δουλειά μας σε κανένα στάδιο χωρίς εμπόδια»
λέει σήμερα ο κ. Γεωργίου. «Προσπαθήσαμε για καιρό να βρούμε τον βηματισμό μας, να καταγράψουμε κείμενα που να περιέχουν κάποιους κανόνες λειτουργίας των ιδρυμάτων. Για παράδειγμα, τι καταλαβαίνει κάποιος όταν ο νόμος δίπλα σε ένα όργανο γράφει ότι έχει τη «γενική εποπτεία»; Σε τι συνίσταται αυτό;» αναρωτιέται χαρακτηριστικά. Ετσι όμως λειτουργούσε το ελληνικό πανεπιστήμιο. Και σε αυτή τη μορφή γυρίζει τώρα.
«Εγινε πόλεμος»
Οπως δηλώνει σχετικά στο «Βήμα» ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ιδρύματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Βασίλης Ταρλατζής, «ήταν μια δύσκολη απόφαση για όλους μας, καθώς η εμπλοκή τόσο των εξωτερικών όσο και των εσωτερικών μελών των πανεπιστημίων σε αυτή τη διαδικασία έγινε με μοναδικό σκοπό να βοηθήσουμε στην αναβάθμιση και στον εκσυγχρονισμό των ελληνικών ανωτάτων ιδρυμάτων. Και αυτό ανιδιοτελώς, καθώς πολλά μέλη Συμβουλίων κάλυπταν και τα έξοδα μετακίνησής τους για να μην επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό των δικών μας ιδρυμάτων».
Οπως λέει ο κ. Ταρλατζής, ο θεσμός αυτός, όπως καθετί καινούργιο στη χώρα μας, δέχθηκε και αντιδράσεις, καθώς ήταν δύσκολο να δημιουργηθούν εξαρχής οι υποδομές για τη λειτουργία τους, αλλά και να αναπτυχθούν οι κώδικες συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας. Κάτι που όμως τελικά έγινε με επιτυχία, όπως αναφέρει, παρήχθη έργο.
Σε αυτό το σημείο όμως ο κ. Ταρλατζής επισημαίνει ότι «η νέα κυβέρνηση εξαρχής δήλωσε ότι ήταν αντίθετη στον θεσμό, πίστευε ότι δεν έχει να προσφέρει τίποτα και κάποιοι εκπρόσωποί της μάλιστα τον χαρακτήρισαν και βλαπτικό».

«Διαφωνήσαμε με την παράταση της θητείας μας και οδηγηθήκαμε στην παραίτηση καθώς δεν θέλαμε να συμβάλουμε με την παραμονή μας σε αυτές τις θέσεις στην απαξίωση του θεσμού και των προσώπων που συνέβαλαν στην προσπάθεια αυτή»
λέει ο κ. Ταρλατζής. «Ετσι δίνουμε και την προσπάθεια στην κυβέρνηση να εκφράσει τη νομοθετική της πρωτοβουλία για το θέμα, ελπίζοντας πάντα πως θα αντιληφθεί ότι ήταν ένας θεσμός που μπορεί να προσφέρει πολλά στο πανεπιστήμιο, μεταξύ των οποίων η λογοδοσία και η εξωστρέφεια» καταλήγει ο κ. Ταρλατζής.
Πολλά από τα μέλη των Συμβουλίων έχουν φύγει ήδη από τη χώρα μας, όπως για παράδειγμα ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ. Τσώκος που επέστρεψε στο Χάρβαρντ ή οι καθηγητές Αλέξανδρος Νεχαμάς και Τζακ Ντέιβις.
«Κλειστό σύστημα»
Μύρισε δημόσιο στα ιδιωτικά σχολεία

Στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης, καταγγελίες μεταξύ των συνδικαλιστικών εκπροσώπων των εκπαιδευτικών και των ιδιοκτητών των ιδιωτικών σχολείων ανταλλάσσονταν όλες τις προηγούμενες ημέρες και κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή του νομοσχεδίου για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο οποίο εντάχθηκαν οι διατάξεις για τα ιδιωτικά σχολεία.
Οι συνδικαλιστές των ιδιωτικών εκπαιδευτικών κατηγόρησαν τους ιδιοκτήτες σχολείων ότι έσπευσαν να απολύσουν δεκάδες εκπαιδευτικούς ή να αλλάξουν τις συμβάσεις τους προτού ψηφιστεί ο νόμος και οι δεύτεροι κατηγόρησαν τους συνδικαλιστές των εκπαιδευτικών για πολιτικές φθόνου και μίσους. Πάντως το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι όλες οι απολύσεις που έγιναν σε ιδιωτικά σχολεία το τελευταίο χρονικό διάστημα θα κριθούν ως προς την καταχρηστικότητά τους.
Ετσι ή αλλιώς, αιτία διαφωνίας υπήρχε, καθώς με τις νέες διατάξεις που ψηφίστηκαν όποιος ιδιωτικός εκπαιδευτικός περνάει τη διετία σε ένα σχολείο (που θα είναι και αυτή «κλειστή») δύσκολα θα απολύεται στη συνέχεια. Και αυτό επειδή η απόλυσή του δεν θα κρίνεται από τα δικαστήρια αλλά από υπηρεσιακό συμβούλιο εκπαιδευτικών (του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα), το οποίο θα κρίνει κατά πλειοψηφία. Αν δεν μπορεί να συνεδριάσει ή να βγάλει απόφαση λόγω απουσίας μελών, το θέμα θα μπορεί να παρατείνεται στο μέλλον επ’ άπειρον…
Οπως λέει ωστόσο ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου ιδιωτικών σχολείων κ. Χαρ. Κυραϊλίδης μιλώντας στο «Βήμα», αμέσως μετά την έκδοση της πρώτης εγκυκλίου για αντίστοιχα θέματα ή για τη λειτουργία τάξεων ενισχυτικής μάθησης σε ιδιωτικά σχολεία που θα απαγορευθεί, θα κατατεθεί σειρά προσφυγών στα ελληνικά και στα ευρωπαϊκά δικαστήρια.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ