Λατέρνα, φτώχεια και... βουνά τα σκουπίδια

Η κατάρρευση της καθαριότητας είναι πάντα ήττα για μια πόλη, πόσω μάλλον για μια πρωτεύουσα. Η Αθήνα, όπως σε όλα, έτσι και στα σκουπίδια της, δεν είναι ενιαία στην καθημερινότητά της. Είναι τεμαχισμένη σε μια… ρυμοτομία οσμών που αναδίδονται από τα προβλήματα κυρίως των λεγόμενων πολυπληθών και υποβαθμισμένων περιοχών της. Τη μυρίζεις την εγκατάλειψη –είναι χωρίς καπάκι, σαν τους διαλυμένους κάδους απορριμμάτων στις γωνιές των δρόμων της Κυψέλης, της Νεάπολης, των Πατησίων. Τη βλέπεις σε λοφίσκους σκουπιδιών που η αποκομιδή τους γίνεται στη χάση και στη φέξη· σε στενά όπου ίσα-ίσα χωράνε να περάσουν τα μικρά απορριμματοφόρα του δήμου όταν δεν είναι χαλασμένα και ακινητοποιημένα. Τη μετράς όμως κάπου-κάπου και στην καρδιά της πόλης, όπου καταστηματάρχες στοιβάζουν σακούλες τη μία πάνω στην άλλη, αλλά και βαριά αντικείμενα, κουτιά και άλλα, χωρίς ωράριο· τα πετάνε πάνω και γύρω από κάδους κατά παράβαση του κανονισμού καθαριότητας του δήμου αλλά και της λογικής.

Το πρόβλημα των σκουπιδιών «φωνάζει» μέσα από τα παράπονα των κατοίκων αλλά και τις διαμαρτυρίες των εργαζομένων που αντιδρούν στην απαξίωση των δημοτικών υπηρεσιών καθαριότητας λόγω έλλειψης προσωπικού, κατάλληλων υποδομών και εξοπλισμού. Πολλοί μιλούν και για σταδιακή πορεία υποβάθμισης πολλών ετών, η οποία σταθερά οδηγεί προς την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών καθαριότητας. Και όλα αυτά σωρεύονται μαζί με τις άλλες επιπτώσεις που έχουν σε κάθε πτυχή της ζωής μας η οικονομική κρίση και η λιτότητα που έχει επιλεχθεί ως «λύση».

Εικόνες της πόλης

Περπατάς στη Δημητρακοπούλου και Ορφανίδου στα Ανω Πατήσια, προχωράς σε δρόμους γύρω τους που έχουν πολυκατοικίες με πλήθος κατοίκων και βλέπεις κάδους με το κιάλι. Δύο κάδοι πράσινοι για όλα τα σκουπίδια και ένας μπλε για ανακυκλώσιμα υλικά «εξυπηρετούν» πυκνοκατοικημένες γειτονιές με μακριούς δρόμους. Και να περιμένουν το απορριμματοφόρο να περάσει μέρες και μέρες (πάνω από τρεις στα σίγουρα και τα στοιχήματα «πέφτουν» για… όβερ). Δεν είναι σε αυτά τα σημεία στενές οι οδοί, αλλά «λίγοι οι κάδοι, χωρίς καπάκια, χαλασμένοι, και λίγα τα δρομολόγια αποκομιδής» λένε περίοικοι.

Πρόβλημα με τα σκουπίδια υπάρχει έντονο στην 5η Δημοτική Κοινότητα, που περιλαμβάνει τα Ανω Πατήσια, την περιοχή γύρω από την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας και πέριξ του Ηλεκτρικού. Επίσης η Κυψέλη ζει αγκαλιά με τα απορρίμματα, ενώ και σε περιοχές πέρα από το Κολωνάκι, προς τη Νεάπολη, εντοπίζονται σημεία που έχουν κατ’ εξακολούθηση σωρούς σκουπιδιών. Και πάει λέγοντας.

Ζητούμενο παραμένει και το συστηματικό πλύσιμο των κάδων. Η πιο πρόσφατη (στις 3 Ιουλίου) ενημέρωση για υδροσαρώσεις με ειδικά πλυστικά μηχανήματα αφορά πεζοδρόμια στην πλατεία Κάνιγγος και στις οδούς Ακαδημίας, Κανάρη, Σόλωνος.

Τι λέει o αντιδήμαρχος

«Εχουμε πρόβλημα με τα μικρά απορριμματοφόρα, τα οποία καταπονούνται και χρειάζονται επισκευές λόγω των πηγαινέλα χωρίς σταματημό για μεταφόρτωση απορριμμάτων και ξανά αποκομιδή. Είναι αυτά που εξυπηρετούν τις γειτονιές με στενούς δρόμους» επισημαίνει στο «Βήμα» ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας του Δήμου Αθηναίων κ. Ανδρέας Βαρελάς.

Εκτιμά ότι η κατάσταση στα δύσκολα σημεία, όπως είναι τα στενά της Κυψέλης, όπου η αποκομιδή γίνεται μόνο νύχτα –αλλιώς δημιουργείται κυκλοφοριακό έμφραγμα -, όπως και σε άλλα επτά σύνολα δρόμων (προγράμματα) που χρειάζονται μικρά αυτοκίνητα, θα εξομαλυνθεί με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, μετά το τέλος Ιουλίου, για την παραλαβή μικρών απορριμματοφόρων.

Σήμερα ο δήμος διαθέτει πέντε μικρά οχήματα που φορτώνουν απορρίμματα από 20 κάδους κατ’ ανώτατο όριο, ενώ διαθέτει και άλλα 15 μικρά οχήματα τα οποία «αδειάζουν» 40 κάδους. Αυτά κάνουν συνεχώς δρομολόγια –γεμίζουν, μεταφορτώνουν σε μεγάλα απορριμματοφόρα στην Ιερά Οδό και ξανά πίσω στην αποκομιδή.

Παράλληλα, ο κ. Βαρελάς επισημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη κάδων ενώ, όπως λέει, χρειάζεται και οριοθέτηση της ζώνης τοποθέτησής τους με ανακατατάξεις, ώστε να μην υπάρχει ανισοκατανομή, με πολλούς κάδους σε μικρά στενά και ελάχιστους ή κανέναν σε σύνολα δρόμων με μεγάλο μήκος κ.ά.

Παραδέχεται ότι δεν έχουν άδικο οι κάτοικοι των περιοχών αυτών, της 5ης Δημοτικής Κοινότητας, της Ανω Κυψέλης, και άλλων περιοχών της Αθήνας, κυρίως με στενά σοκάκια, να δυσανασχετούν. «Δεν θέλω να ωραιοποιήσω την κατάσταση. Προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα που έχουν προκύψει και με το να γίνονται πιο συχνά και σταθερά δρομολόγια» σημειώνει. «Θα έχουμε έναν δύσκολο Ιούλιο και η διαφορά επί τα βελτίω θα φανεί από τον Σεπτέμβριο, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαγωνισμοί για προμήθεια κάδων αλλά και θα έχουν μπει στη μάχη και απορριμματοφόρα» ευελπιστεί ο κ. Βαρελάς.

Ασυνείδητοι πολίτες και καταστηματάρχες

Η παραγωγή απορριμμάτων εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων φτάνει τους 600-700 τόνους την ημέρα. Υπάρχει και η άλλη πλευρά, πέρα από την ευθύνη των Αρχών για την αποκομιδή των απορριμμάτων, καθώς και την ενημέρωση σχετικά με την ανακύκλωση αλλά και την ενίσχυση σε μέσα προς αυτή την κατεύθυνση. Εχουν εντοπιστεί στρεβλές πρακτικές από επαγγελματίες – καταστηματάρχες αλλά και κατοίκους.

Πολλοί παρατάνε τα απορρίμματά τους έξω από κάδους, αν και είναι γεμάτοι, αντί να τα κρατήσουν ως την ώρα που φτάνει το απορριμματοφόρο, εφόσον υπάρχει πρόγραμμα. Δεν χρειάζεται να μελετήσει κάποιος κανονισμούς για να μάθει ότι είναι απαράδεκτο το κρέμασμα σακούλας με σκουπίδια σε δέντρα, κολόνες ή οπουδήποτε αλλού, καθώς και η ρίψη τους στον δρόμο ή στο πεζοδρόμιο από οποιοδήποτε ύψος.

Επίσης, κάποιοι πετούν ογκώδη απορρίμματα, ενώ με ένα τηλεφώνημα στον δήμο, στον αριθμό 1595, οι υπηρεσίες του το παίρνουν από την πόρτα τους.

Πολλοί όμως επιμένουν να τα παρατάνε όπου να ‘ναι. Είναι ενδεικτικό ότι ο δήμος μαζεύει ημερησίως από τους δρόμους όπου είναι πεταμένα περισσότερα από 100 τόνους παλιά αντικείμενα, ογκώδη υλικά κ.ά. Μάλιστα, υπολογίζουν ότι μαζεύουν περίπου 500 παλιά στρώματα την εβδομάδα (δηλαδή 2.000 τον μήνα, 25.000 τον χρόνο)!

Πάντως, εδώ και καιρό ο Δήμος Αθηναίων έχει εντοπίσει ένα μείζον πρόβλημα που αφορά επαγγελματίες, εμπορικά καταστήματα και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Παρατηρείται ότι πολλοί δεν συσκευάζουν σε ανθεκτικές σακούλες τα απορρίμματά τους και, το κυριότερο, δεν ακολουθούν το ωράριο που ορίζεται για την εναπόθεσή τους στα ειδικά σημεία που έχουν ορισθεί. Και αυτό είτε διότι δεν διαθέτουν χώρο για τη συγκέντρωση και προσωρινή αποθήκευση των απορριμμάτων εντός του καταστήματος ως την αποκομιδή τους από τα συνεργεία καθαριότητας είτε επειδή αδιαφορούν.

Ο Δήμος Αθηναίων έχει εντοπίσει κατ’ εξακολούθηση το πρόβλημα αυτό στην περιοχή του Συντάγματος, στην αρχή της οδού Μητροπόλεως. Εχει επιστήσει την προσοχή σε καταστηματάρχες που βρίσκονται εκεί, έχει επιβάλει πρόστιμα, έχει αποστείλει εξώδικα, αλλά δεν εισακούεται. Οπως ανέφερε στο «Βήμα» ο κ. Ανδρέας Βαρελάς, ο δήμος θα ξεκινήσει καμπάνια ενημέρωσης για την καθαριότητα στην Αθήνα, θα αποστείλει επιστολές σε επαγγελματίες, σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, σε επιχειρήσεις, ώστε να ακολουθούν τους κανόνες. Μάλιστα, υπάρχουν σκέψεις, σε περίπτωση συστηματικής υποτροπής, να δημοσιοποιούνται στοιχεία παραβατών, ακόμη και φωτογραφίες.

Αγονοι διαγωνισμοί, παρατυπίες και στο βάθος ιδιωτικοποίηση
Οι δημότες πληρώνουν υψηλά τέλη αλλά από το 2008 δεν έχουν αντικατασταθεί οι κάδοι που έχουν καταστραφεί
Διαγωνισμοί επί διαγωνισμών και ξανά προβλήματα στην καθαριότητα, ορισμένα εκ των οποίων έρχονται από τα παλιά, ενώ άλλα είναι «συνήθη» λόγω αποψίλωσης προσωπικού και, για πολλούς, κυρίως αντίληψης που προσανατολίζεται προς την ιδιωτική επιχειρηματικότητα.

Ηταν Ιανουάριος του 2014 όταν ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης μιλούσε για δράσεις στην κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού και της ορθολογικής και αποτελεσματικής λειτουργίας της υπηρεσίας καθαριότητας. Τότε είχε προαναγγελθεί διεθνής μειοδοτικός διαγωνισμός, συνολικού προϋπολογισμού 23.688.347 ευρώ, για τη συντήρηση και επισκευή εντός 36 μηνών 178 απορριμματοφόρων οχημάτων, 10 ειδικών οχημάτων πλυστικών για κάδους, 20 μηχανοκίνητων σαρώθρων, οκτώ φορτηγών βυτίων / πυροσβεστικών, 20 πλυστικών οχημάτων δρόμου, 26 φορτηγών και τεσσάρων ανυψωτικών οχημάτων.Οι δημοτικές παρατάξεις της Αριστεράς (Λαϊκή Συσπείρωση – ΚΚΕ, Ανοιχτή Πόλη – ΣΥΡΙΖΑ και Ανταρσία στις Γειτονιές) αλλά και εργαζόμενοι στην καθαριότητα του δήμου αντέδρασαν. Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης στο δημοτικό συμβούλιο, εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην εκχώρηση, όπως έκανε και η προηγούμενη Αρχή, σε ιδιωτικά συνεργεία και ζήτησαν να ενισχυθεί με μέσα και προσωπικό η ειδική υπηρεσία του δήμου ώστε να γίνεται εκεί η συντήρηση των οχημάτων του δήμου. Ο διαγωνισμός ολοκληρώθηκε, υπήρξε ανάδοχος, αλλά «κόπηκε» από το Ελεγκτικό Συνέδριο για τυπικά θέματα νομιμότητας, το οποίο πρότεινε να επαναπροκηρυχθεί μετά τις διορθώσεις.

Τον Δεκέμβριο του 2014 υπήρξαν άλλες καταγγελίες σχετικά με σύμβαση προμήθειας κάδων που είχε συναφθεί το 2008 –πριν από την ανάληψη της δημαρχίας από τον κ. Καμίνη. Η Ανοιχτή Πόλη μιλούσε για σύμβαση που εκτελείτο πλημμελώς. Μάλιστα, σημείωνε πως επιτροπή καταμέτρησης κάδων και καλαθιών για τις συγκεκριμένες συμβάσεις «διαπίστωσε ότι από τους 6.000 κάδους ανευρέθησαν 2.788 και από τα 4.000 επιστύλια καλάθια βρέθηκαν μόνο 1.141». Οι συμβάσεις ήταν πενταετούς διάρκειας και έληγαν το 2014. Η υπόθεση αυτή δεν έχει λήξει, ενώ ο δήμος δεν έχει αποδώσει 800.000 ευρώ στην εταιρεία, κατακρατώντας τα ως εκκρεμότητα για μη τήρηση συμβατικών υποχρεώσεων.

Από τότε η δημοτική αρχή προέβη στην προκήρυξη διαγωνισμού για την προμήθεια των 8.000 κάδων. Στις 19 Φεβρουαρίου 2016 ο Δήμος Αθηναίων προσκαλούσε στην τέταρτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου (στις 25.2.2016) για λήψη απόφασης θεμάτων μεταξύ των οποίων έγκριση για τη διενέργεια διεθνούς κλειστού διαγωνισμού για την προμήθεια μεταλλικών τετράτροχων απορριμματοφόρων κάδων με πλαστικό σκέπαστρο και ποδομοχλό, προϋπολογισμού 1,2 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, έγκριση για τη διενέργεια νέου διαγωνισμού ασφάλισης οχημάτων προϋπολογισμού 3.023.896,46 ευρώ, έγκριση για την αποδοχή ή μη της εισήγησης της Επιτροπής Παραλαβής του οριστικού πρωτοκόλλου παραλαβής των 8.000 τεμαχίων τετράτροχων απορριμματοφόρων κάδων με πλαστικό σκέπαστρο και ποδομοχλό. Ακολούθησε η πτώχευση της εταιρείας, η κήρυξή της ως έκπτωτης ενώ αναμένονται οι επόμενες κινήσεις.

Οι τελευταίοι κάδοι που προμηθεύτηκε ο δήμος, εξηγεί ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας κ. Ανδρέας Βαρελάς, είναι «από το έτος 2003 εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων και από το έτος 2008 (5.000 κάδοι)».

Σήμα κινδύνου από τους εργαζομένους

Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι στις 6 Ιουνίου 2016 ο πρόεδρος της ΠΟΕ-ΟΤΑ κ. Νίκος Τράκας και ο γενικός γραμματέας της κ. Βασίλης Πετρόπουλος υπέγραφαν ανακοίνωση για τα ζητήματα καθαριότητας στην οποία ανέφεραν σε δραματικό τόνο ότι είναι «εκρηκτική κατάσταση». Αφορμή αποτέλεσαν οι καταγγελίες του Ανεξάρτητου Σωματείου Εργατοτεχνιτών και Υπαλλήλων του Δήμου Αθηναίων στις αρχές Μαρτίου.

Πέρα από την ελλιπή στελέχωση της υπηρεσίας καθαριότητας, το σωματείο σημειώνει ότι ο περίφημος στόλος του Δήμου Αθηναίων «μένει ακινητοποιημένος στην πλειονότητά του είτε από μηχανικές βλάβες, οι οποίες δεν επισκευάζονται λόγω έλλειψης ανταλλακτικών, είτε από δυσχέρεια και καθυστέρηση στην ανανέωση της σύμβασης αερίου».

Ετσι, όπως τονίζουν, το βάρος πέφτει στους ήδη υπάρχοντες εργάτες της καθαριότητας οι οποίοι «εργάζονται με καθημερινή αναμονή δύο και τριών ωρών, ανεβαίνοντας στα διαλυμένα απορριμματοφόρα χωρίς γάντια και λοιπά είδη ατομικής προστασίας, χωρίς να παίρνουν το γάλα τους και για άλλη μία φορά χωρίς τα νυχτερινά, τις αργίες τις υπερωρίες». Μιλούν επίσης για απαξίωση του τμήματος Τροχαίου Υλικού και διαπιστώνουν ότι οι δημότες που δυσανασχετούν έχουν το δίκιο τους, «μια και χρυσοπληρώνουν τον δήμο μέσω των δημοτικών τελών».

Η ΠΟΕ-ΟΤΑ με τη σειρά της καταγγέλλει ουσιαστικά την παρελκυστική τακτική δήμου και κυβέρνησης που την εντάσσει στον στόχο διά της… διολισθήσεως να χάσουν οι υπηρεσίες καθαριότητας τον δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα τους. Τους καλεί να λάβουν άμεσα μέτρα για αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη.

Επισημάνσεις Καμίνη
Στο δημοτικό συμβούλιο της 7ης Ιουλίου ο δήμαρχος Αθηναίων, αφού εξήγγειλε τη λειτουργία εντός του καλοκαιριού του Κινητού Σταθμού Μεταφόρτωσης – θα πυκνώσει το πρόγραμμα αποκομιδής, θα μειωθεί η καταπόνηση των απορριμματοφόρων και θα υπάρξει σημαντική εξοικονόμηση καυσίμων – και την έναρξη της διαδικασίας προμήθειας νέων οχημάτων και νέων κάδων απορριμμάτων, επισήμανε: